NON ES UNHA GRAN SIDRERÍA, nin é unha das sidrerías tradicionais. En 1999 iniciouse o traballo de face ao público en Goiko-Lastola. Xa tiñan un vello lagar e alí facían a sidra para casa. Tamén ofrecían o seu lagar aos veciños dos caseiros que tiñan manzanos ao seu ao redor, para que fixesen o seu propio mollo para casa. Hoxe en día, tratan de manter o seu aspecto e estilo de vida. No seu pequeno, a sidrería conta cunha ampla contorna, e ten esa peculiaridade ou aditamento. Repleto de animais, plantas, arboledo, pódese gozar do que non se ve demasiado. Nenos e adultos, nunha contorna tranquila, podemos recuperar a nosa relación coa natureza perdida.

Antes de abrir a sidrería, tiveron outros proxectos. O que noutro tempo era un galiñeiro e xa estaba buxán, foi transformado nunha cuadra. Era o ano 1992 e para grupos que podían vir de fóra, o sidrero Lazaro Etxabe Goiko-Lastola lanzouse á oferta de paseos dacabalo. “Non foi a mellor aposta que fixemos”, di entre risas. Esta oferta durou un par de anos. Con todo, serviulles para arranxar e arrombar a estrutura do vello galiñeiro, e ao cabo duns anos deron o seguinte salto para sacar partido ao investimento. Durante os dous primeiros anos de apertura á clientela, a sidra elaborouse a man co vello lagar. Posteriormente establecéronse novos equipamentos e planificación. O que foi unha antiga cuadra converteuse nun comedor: hoxe en día consérvase e adquire unha forma pouco habitual nas sidrerías, unha forma circular. Ao redor de 25.000 litros de barrís recheos de zume de mazá quedan ao abrigo das mesas colocadas en círculo, no centro. A maior parte da sidra utilízase para tempada de txotx, e a embotellada só véndese a particulares e asociacións, non se comercializa a botella.

Afección polos animais

Lázaro Etxabe sempre tivo relación cos animais. Nacido en Goiko-Lastola, desde pequeno mantén unha estreita relación co animal e a natureza. Actualmente ten unha vaca, galiñas, cabra e can. Tamén tivo un burro durante dous anos, pero debido aos danos que ocasionaba nos manzanos, tivo que darlle ao seu irmán para que llo levase a outro lugar. Aínda que non teñen rabaño, o do veciño labrador queda alén da cerca. Lázaro coñece moi ben o traballo que estes animais dan e non o fai para sacar nada do outro mundo, senón por afección. Iso si, en Goiko-Lastola non faltarán os ovos caseiros nin os pitos, e tamén teñen carne de tenreira de vaca, elaborada anualmente. “É bonito poder comer os produtos dos criados en casa; sabemos o que lle damos e o que estamos a comer, e iso hoxe en día non é tan fácil”, di.

Alén do río quedan as fábricas que se atopan no camiño de Hernani a Ereñozu, pero por sorte, aínda que estean cerca, non as ven. No seu lugar, a herba amontoada e a horta forman a paisaxe da porta da casa. A axudarlles co horto vénlles un amigo do pobo xubilado, e “el manteno ben”, di Lázaro. Definiu como un ciclo a relación entre a vaca, o campo e a horta. Cada día curta e alimenta á vaca as herbas dos arredores, por unha banda dálle comida e por outro lle axuda a limpar os arredores. Ademais, utiliza o excremento do animal como abono na horta para reforzar a terra. E dos produtos extraídos da horta, a terra tamén extrae o seu parte do compost sobrante, en forma de excremento.

Os de casa cambian e sementan as cousas, pero logo o compañeiro conserva a horta. Tamén cambian un pouco de vista á sidrería. Úsanse allos porros para lanzar o bacallau á tortilla, e si o ano saíu ben se aproveitan dos allos porros caseiros. Non só iso, tamén colocan avellanas no poste que dan os avellanos que teñen nos arredores da sidrería.

Nos primeiros anos da apertura da sidrería, Lázaro Lazaro subliñou que traballan con mazás importadas doutros lugares, pero que hoxe usan zume elaborado con mazá de casa ou dos arredores. Tamén explicou que si se avisa de antemán ao seu sidrería pódese levar comida, e que quen acoden a probar a de alí tampouco teñen que comer todo o que se coñece como menú de sidrería. Di que sempre o fixeron así, pero que á vista dos tempos moitas veces lémbrase á xente que vén ben, que poden comer o que queiran desde o que hai no menú. n