Puxéchesche detrás do piano.

Estaba no corredor da casa e tentábame cada vez que pasaba por alí. O meu pai arranxáballas moi ben e antes de empezar a xogar tocaba Binbili Bonbolo cun só dedo. Recordo que, con menos de 5 anos, a unha velocidade dun dedo, tocaba melodías. Coa guitarra, con todo, atopeime na adolescencia. Aos 13-14 anos vía acordes simples á nosa irmá maior e esforzábame con “Guk euskaraz...”. Máis tarde, escoitei ao meu irmán Norton cancións punkas e saltei aos acordes punkis. O heavy metal chegou aos meus oídos con 16-17 anos, e aí púxenme a debuxar e a analizar os trucos dos guitarristas. Non había facilidades actuais, ver o que se vía nos demais ou nos concertos, aprender sós e escalas, ter imaxinación, moverse e avanzar.

O chamado “Rock Radical Vasco” estaba...

De neno ouvíanse Benito Lertxundi ou Pantxoa e Peio. Máis tarde, Itoiz. Sacou o disco A Pollak aos 13-14 anos, e enseguida mergulleime no ambiente de grupos punk como Hertzainak, RIP ou o Reino Unido. Aínda que ao escoitar o heavy metal empecen inconscientemente a facer xogos máis técnicos e a facer música máis complicada, as cancións de protesta entre Pantxoa e Peio-Eskorbuto teñen moita influencia en min á hora de escribir as letras das cancións. Musicalmente, non tanto. De mozo, tes moita forza, paixón insaciable, non tes medo, e aínda que non es moi consciente, imitas aos grupos que che gustan. Soñas coa guitarra nas túas mans. Eu aprendín solfexo pero non sei ler a guitarra. Por iso sempre seguín a melodía.

Que é a guitarra para ti?

Dáme pena, pero perdeu a maxia que tiña ao principio e agora forma parte da miña profesión. Ao principio, todo era natural, todo era seguir o instinto, todo o faciamos sen darnos conta. Agora calculo máis, non quero que os meus efectos aparezan claramente, á hora de crear complícome moito máis. Pero en canto descansa, sinto a necesidade de coller a guitarra. Pero si, os anos pasan, coa familia, cos amigos, a vida cambia, e a guitarra convertéuseme nun instrumento de traballo. De todos os xeitos, eu débolle a vida á guitarra e non podo imaxinar un futuro sen guitarra. Antes camiñaba máis tolo coa guitarra, agora está máis arraigado en min. A pesar de perder a maxia, é parte de min.

O seu Ta Gar tamén necesita o teu parte. Fundada en 1987 por catro persoas do instituto... Parece o argumento dunha serie.

Quizá non tanto como hoxe, porque non había facilidade para adquirir instrumentos e amplas, pero unha modesta xeración para crear grupos punkis atravesou a nosa xeración. O noso inicio foi tan natural como o noso percorrido. Xabi e Borxa eran dunha habitación e Asier e eu eramos o outro. Aínda que Xabi e eu coñeciámonos/coñeciámosnos de vista, nos campamentos vascos puxémonos en contacto e empezamos a dar voltas coa guitarra. Para entón, Xabi xa sabía que Borxa tocou a batería en casa de Chufu, no Delirium Tremens, e pasábanse horas falando diso. Ofreceume o seu consentimento, aínda que non dispuña de batería. Ao mesmo tempo, eu sabía que Asier tocaba o txistu, e “si tocas, vasche a arranxar co baixo!” díxenlle e non retrocedeu. Ao principio, Xabi e eu sabiamos pouco, pero Asier e Borxa empezaron de cero! Así que, para pasar o tempo, collemos o local para formar un grupo, e oito meses despois, tocamos.

Que é unha boa canción para ti?

Sexa máis simple ou máis complicado, que chegue ao oínte, que mova algo. O que non sei é como xorde unha boa canción. Normalmente, collo a guitarra na man e empezo a xogar, pasando de maior a menor, probando co dedo máis alto ou máis baixo, e facendo o que me pida a canción e o instinto en cada momento. É moi curioso que ás veces che pareza que che falta pouco para chegar á altura e non poidas darlle continuidade, e outras veces sálguenche estrofas e repítenche antes de que empezo a soar. A miúdo estas últimas son as cancións máis frescas e potentes. Afortunadamente ou por desgraza, non existe unha fórmula máxica. O que está claro é que as nosas cancións tiveron unha evolución. Empezamos a imitar aos grupos que nos gustaban, as referencias eran máis claras, pero a medida que nos fomos consolidando como grupo, traballamos a nosa personalidade e fuximos das influencias dos demais. Iso non significa que non teñamos ningún efecto, senón que pasamos por noso filtro e son moito máis escondidos. É imprescindible que sexas identificable, que a túa música leve o teu selo pegado. Si empezas a tocar e a xente cre que es outro grupo tes festa. No noso caso, non importa que tipo de canción sexa, para meter a voz ou para escoitar un só a xente sabe que é A súa ta gar. Iso é o que nos dá personalidade, ese é o noso camiño para chegar á xente, por iso somos parte da xente.

Somos conscientes do que é 27 anos sobre o escenario?

Vivimos na época da pota expressa, e as nosas son fabas de plop-plop. Cambiou moito o mundo, o estilo de vida, a forma de relacionarse da xente... Todo é máis superficial. Acabouse o vínculo humano das tendas pequenas, cando os nenos se movían polo barrio dunha casa a outra, noutro mundo, andamos noutros esquemas e a música non está a salvo. A humanidade e a relación directa han desaparecido en favor do consumo e a aparencia. Hoxe en día, as cancións de molde son eliminadas ata que se cansan, mentres que as cancións que están fóra da fórmula non se escoitan. A selva da compravenda falsea moitas cousas. Nós, coas nosas forzas e obstáculos, sempre nos preocupamos de facer o noso camiño polas rendijas, e por iso mantivémonos. Non sei si a xente é consciente do mérito e o significado de perseverar. Dámosnos/Dámonos conta de que ao desaparecer Barricada desaparece parte da nosa vida? Isto non ocorre coa desaparición dos equipos comerciais actuais. A xente quere moverse nese consumo inmediato, sinxelo e rápido, pero tamén necesita asas que deixen pegada e que permanezan. O que non dura non pode ser a banda sonora da vida de ninguén.

Ser músico profesional significa ter que defender ese bosque?

A pesar de ser músicos profesionais, sentimos apartados da música que esixe o sistema. Son moi poucos os grupos de metal que se fixeron famosos no mundo. A fórmula comercial estereotipada non admite nada que supere un punto de dureza. Do mesmo xeito, hai un público que é heavy, pero que son as cousas, en Euskal Herria os nosos seguidores non son nada heavys, é un grupo de xente moi heteroxéneo, e grazas a iso conseguimos encher as salas con música non comercial despois de tantos anos. Pero iso non quere dicir que tratemos de adaptar as nosas cancións a ese público. Facer un disco colorido de diferentes estilos non é unha decisión comercial, senón algo que o corpo esixe. Aínda que o proceso creativo complícase, non me gusta facer discos homoxéneos, prefiro traballar diferentes campos e facetas. A intensidade en altibaixos non é un acto de deferencia comercial. Claro que eu tamén quero chegar á xente, que eu tamén quero vender discos, pero sendo honesto comigo mesmo.

A venda de discos converteuse, ao parecer, nunha tarefa complicada.

Ao final é unha roda. Na miña opinión, as mensaxes que din que a cultura debería ser gratuíta son moi guajos, populistas, que entran moi ben ao oído, pero a min non me parecen moi reais. O traballo artístico debería estar moito máis apoiado e protexido: dispor de puntos de acceso, facilitar a gravación, crear as condicións para dedicarse a iso... A solución non pasa por meter horas na música con outro traballo e que o resultado sexa gratis para o público. Iso é falso, nada vale. Aínda que ti non perdas o diñeiro, gañan Movistar, Euskaltel, etc. Logo veñen as eternas contradicións. Temos diñeiro para ir ao fútbol e non para comprar un CD. Facer un disco ou unha película supón un gran gasto, pero cun só clic pódese baixar gratis, mentres que con 6 euros só pódense comprar catro chapas de pan.

É necesaria a industria para a música?

Creo que é o máis axeitado. Así, ademais de dedicar o corpo e a alma ao campo artístico, habería máis estudos que funcionan, xente traballando en discográficas e distribuidoras, tendas abertas... Hoxe en día, pódese pasar directamente pola casa do músico a internet, e a pesar de abaratar custos, non me gusta pechar discográficas, distribuidores e estudos en crises, e ver as tendas desaparecer. Chegamos ao momento no que a xente non ten tendas para comprar un disco! Pero, en contradición co que digo, nós tamén pasamos á autoproducción e iso supón un desgaste tremendo. Por suposto, daquela todo o pastel é para ti, pero xa é moi pequeno. Prefeririamos compartir un pastel máis grande coas discográficas, significaría que se garante o valor da música.

Cando se dirá que o oficio do artista é un oficio serio?

Non o sei. Ninguén pode converter a música nun oficio. Calquera persoa que se inicie no taller comeza con oficio e págaselle, en menor ou en maior medida. En música non, nos inicios da música ninguén paga por ti. Así, hai artistas que crean movemento de diñeiro e outros que non. Aí xorden as envexas, a envexa e a deslegitimación. Por exemplo, creo que a maioría dos que colgan cancións gratis en Internet son os que venden moi pouco. Esa xente ten outro traballo, a música é un lugar de lecer e empeza a criticar o que se pode vivir da música. Por que se lle pide a un grupo de música e a un fontaneiro que traballe gratis? Porque non hai un só fontaneiro que estea disposto a traballar gratis, pero hai centos de grupos que están dispostos a tocar gratis. De aí xorden críticas insultantes como “só tocan polo diñeiro!”. Podo tocar gratis, pero tamén pedir diñeiro. Nós non empezamos a enriquecernos, senón coa intención de pasalo ben, pero empezamos a reunir a moita xente e, antes de que nos dese conta, todos os que nos rodeaban sacaban diñeiro do que faciamos, menos nós. A nosa aposta pola profesionalidade para xestionar o que creamos nós. Sei que en Euskal Herria a música e a solidariedade están moi unidas por tradición, pero cada vez que nos chaman para tocar gratis únennos nun nó enorme. Euskal Herria é un pobo moi pequeno e tocar nalgún sitio supón queimar esa zona durante unha tempada.

Que problema ten a censura?

Ao principio, impresionante, pero co tempo, como a maioría dos vascos que están a sufrir a represión, vivímolo dentro dunha normalidade. Cando amólanche o primeiro concerto, acumúlaseche un inmenso desexo, pero che afás. Antes da tregua estivemos tamén con preocupación e medo, porque a calquera lle metían no cárcere con calquera pretexto, pero en xeral, é impotencia non poder saír fose e ter que superar tantas trabas para tocar a rabia en Euskal Herria. Non sei si a nosa estratexia foi a mellor ante iso. Non nos enfrontamos, non quixemos tirar leña ao lume, non denunciamos a nosa situación na televisión, non tentamos cegarnos ante a imposibilidade de tocar en Madrid... O que si está claro é que nos fixo un dano tremendo. Fai doce ou trece anos conseguimos meter o nariz nos festivais, pero da mañá á noite todo interrompeuse, e aínda nos custa moito tocar nos festivais.