UNHA VEZ explicaba a un xornalista que en Argia recortaramos un 14% dos salarios en 2012. Ou repartir a perda ou reducir o número de traballadores, que non había nada máis. “Autoexplotación”, alargoume. "Supervivencia", repliquei. Ao ouvir a proposta de Adegi, acordeime daquela charla.

Nós temos moi en conta estes valores que nos transmitiu Adegi: participación do traballador, confianza, comunicación, transparencia, acordo... Son claves para calquera empresa que queira ser exitosa ou competitiva, imprescindible para conseguir obxectivos, para a satisfacción da persoa... E están vixentes en moitas empresas, na que o capital é o principal ou na cooperativa. Ás veces ben, ás veces regular e ás veces mal. Nos últimos quince anos repetíronse máis de mil cursos e xornadas no ámbito empresarial e da xestión.

Por iso é bastante sorprendente que Adegi faga agora público este tema como noticia, e quizá haxa novidades, pero non polo menos nas explicacións que dan nos vídeos que publican na súa web. O presidente de Adegi, Pello Guibelalde, no seu discurso de presentación expuxo un concepto crave en todo isto: “Estamos dispostos a falar tamén dos resultados”. Nesta cultura tan estendida, o management sucede con frecuencia, fálase de todos os valores mencionados, da distribución dos prezos e beneficios, xa que o xefe adoita pensar que esa repartición vai no salario, sexa cal for o seu beneficio. Moitos pensarán por que Adegi non fixo unha proposta deste tipo, por exemplo, en 2003, cando os valores aos que se refire estaban a voar no mundo da xestión.

Ao final da súa intervención, Guibelalde lanzou outra das claves principais: “O obxectivo final é que as nosas empresas e empresarios deben seguir sendo o motor e a base de calquera actividade de xeración de emprego, benestar e riqueza social”. O empresario fai referencia clara aos traballadores, si hainos, na palabra empresa. E aí está unha das claves da última reforma laboral e dos recortes de dereitos dos traballadores, que outorga ao empresario a capacidade de decisión fronte á falta de acordo.

Por iso, este discurso de Adegi agora vén coxo porque as reformas laborais han levado o poder ao seu lado e, en definitiva, porque deixa a decisión final en mans do empresario. Non é de onte pola mañá o conflito das relacións laborais, que ao longo da historia dirixiuse con poder e forza, e segue sendo así para a maioría das persoas do mundo. Si gañouse un grao de democratización das relacións laborais, foi principalmente pola presión dos traballadores e traballadoras organizadas polos sindicatos. Despois –animando a pantasma do comunismo–, traballadores, empresarios e estados entenderon que o acordo era máis frutífero que a imposición para todos. Esta é a historia das relacións laborais en Europa nos últimos 60 anos. A esencia do Estado do Benestar que ano tras ano se está desmoronando. E se desmorona, fundamentalmente, porque as principais forzas do capitalismo cren que a clave da riqueza está no empresario; que as reivindicacións dos traballadores son contrarias á competitividade e, por tanto, recortando os seus dereitos, que chaman flexiseguridad, mellorarán a competitividade e aumentarán o crecemento económico e a riqueza.

A historia non se repite, pero os seus ensinos son claves para avanzar máis que cara atrás. E retrocedeuse co modelo de relacións laborais que se desenvolveu en España. De todo vaise a necesitar para saír da crise, un dos primeiros é acalar a quen din que cada ano imos empezar a saír da crise, especialmente ás autoridades. E tamén pór en marcha eses valores aos que se refire Adegi, porque si se fai en serio mellorará moito a situación. Koldo Saratxaga e o seu modelo NER (Novo Estilo de Relacións) mostran claramente a súa eficacia, sobre todo cando se comparte o poder, a xestión e os beneficios, e –outra pista– iso é o que máis ocorre na economía social. Será necesario un novo pacto social entre os traballadores, os empresarios e os gobernos. Os sindicatos tamén terán que adaptarse en varias ocasións, porque ser competitivo é imprescindible para sobrevivir. Haberá que acertar en todo e en máis ocasións. Pero mentres isto ocorra, negar aos traballadores o dereito a organizarse e loitar da maneira que eles estimen oportuno non é nin lexítimo nin real.