Que claves destacarías do proceso soberanista do Principat?

O máis interesante é que nos últimos dous anos púxose encima da mesa o debate independentista. Valorámolo positivamente, porque até agora este tipo de reivindicacións circunscribíanse á contorna da esquerda independentista. Pero tamén é verdade que se empaparon de valores e ideoloxía liberal. Neste sentido, gran parte das reivindicacións que sustentan este novo soberanismo teñen moito que ver coa forma de “solucionar” a crise: A Madrid bótaselle a culpa en materia de espolio fiscal, pensando que Cataluña é a rexión máis rica de España e que si fósemos independentes estariamos mellor.

CiU, até agora o socio máis importante dos gobernos de Madrid, está a participar no proceso. Por que?

Para entender este acontecemento hai que analizar varios elementos. Primeiro, por suposto, a presión cidadá. Isto obrigou a CIU a sumarse á marea soberanista, xa que temía que quedase no banco ou que fose desviada por outra institución política. En segundo lugar, está a utilizarse o proceso como cortina de fume ante todas as medidas antisociais que está a impor a Generalitat: peche de hospitais e escolas, desmantelamento de servizos públicos en favor de intereses comerciais privados relacionados con CIU, casos de corrupción… CiU veu moi ben para non desgastar ao goberno. E, en terceiro lugar, a rivalidade entre as oligarquías políticas. CIU, que representa á oligarquía política catalá, e o pp, que representa á oligarquía española, enfrontáronse á española. O Estado español ha tocado as competencias da autonomía catalá atacando a recentralización e iso fixo reaccionar a CIU, que negou calquera responsabilidade.

Este proceso soberanista ten contradicións co que propón a esquerda independentista? Por exemplo, sobre a territorialidad ou sobre a Unión Europea?

Sobre o tema da territorialidad, está claro que o Estado español, utilizando a política provincial, disolveu o país durante moitos anos e iso fixo que á xente cústalle asumir o sentimento nacional, superando a división autonómica.
Doutra banda, a Unión Europea está intimamente ligada ao modelo económico da clase política que goberna. É innegable que a ideoloxía liberal de que antes, pero sobre todo desde a caída do Muro de Berlín, non hai outro camiño que o capitalismo, arraigouse na sociedade. Así, a pesar de que sufrimos unha crise económica, e da falta de credibilidade do sistema e da clase política, a xente non tomou outro camiño que o seu. E as clases políticas han vinculado o proceso desde o principio no marco do novo modelo económico. É dicir, coa Unión Europea.

Entón, até onde poden estar de acordo?

O independentismo da esquerda ten o seu proxecto: crear a unidade da cidadanía e traballar as súas liñas ideolóxicas (independentismo, socialismo, feminismo). Paralelamente existen outros sectores que apoian a consulta. Ben, que se faga a consulta. Como poderiamos dicir que non como endavant e como independentista? Sempre apostamos polos procesos de autodeterminación. Se a independencia ten que decidirse si ou non, colaborará o independentismo de esquerdas, como fixemos até agora dunha ou outra maneira.

Na conxuntura actual, temos o obxectivo de facer un referendo para dicir si ou non a independencia, pero tamén que a nación catalá reúna ao resto de Cataluña e que o suxeito de construír unha nova sociedade catalá veña da unidade dos cidadáns, non da dereita catalá.

Moitos vos dirán que antes de calquera cambio social é necesaria a independencia política, o Estado.

É unha cuestión de táctica e estratexia e de quen o expón. Desde o momento en que os sectores liberais din que “vaiamos xuntos cara á independencia e logo vostedes poden tentar cambiar a sociedade”, a min ese paso xa non me interesa. Como eles din que sen soberanía non hai cambio social, nós podemos dicir que sen cambios sociais non hai soberanía nacional. Podes ter un estado catalán e enarborar a bandeira catalá no balcón do Palau da Generalitat, pero si estás ás ordes de Europa, das políticas estruturais da Unión Europea e do comercio internacional, iso non é soberanía.

Que pasos ves no futuro?

É difícil, hai unha lectura moi negativa do camiño que vai percorrer a consulta sobre a independencia do Principat. Por unha banda, porque o Estado español impedirao, neste momento é imposible facelo de forma legal e pactada. E si hai que facelo a través da desobediencia, pero se esa desobediencia a teñen que levar a cabo os que agora gobernan na Generalitat, parece moi difícil, dada a tradición histórica destes partidos para a acta. Devandito isto, é verdade que os acontecementos que vivimos nestes dous anos serían impensables hai tres anos. Entón, se hai unha resposta contundente da cidadanía para obrigar aos partidos a unha consulta real, e se a burguesía catalá non fai uso das ameazas económicas –a evacuación de multinacionais e chantaxes polo país–, quizá teñamos un referendo en 2014. Pero o vemos complicado, porque o Estado español impedirao e porque non temos moita confianza nos partidos políticos cataláns que están no poder.

Tendo en conta este proceso, como se ve a situación de Euskal Herria desde o Principat?

A loita dos cidadáns de Euskal Herria foi historicamente un referente para a esquerda independentista de Cataluña. Polo compromiso da militancia, polas institucións, pola súa traxectoria na confrontación co Estado español… Só así se poden entender os numerosos xestos de solidariedade que tiveron por parte dos cataláns. Vivimos con gran preocupación todos estes ataques represivos que sufristes nos últimos anos en amplos sectores. E desde ese punto de vista da represión, cremos que hai dificultades evidentes para manter en Euskal Herria actitudes que supoñan unha ruptura nacional e social co Estado. Este desgaste por represión pode ser o que xerou a necesidade de centrarse na opción táctica da liña nacional. Pero en calquera caso, historicamente hai moita confianza, tamén hai relacións, solidariedade e loita compartida. Verémonos alá.