O histórico militante abertzale Mixel Bidegain leva a política en toda a súa dimensión. O día 30 de novembro, en Maule, iniciamos o debate sobre a manifestación que reuniu a 3.500 persoas en favor da Colectividade Territorial.

A petición da institución de Ipar Euskal Herria volveuse a lanzar no alto. Esta vez polas rúas de Maule.

Porque son necesarias as manifestacións, como catarses para superar o paso que estamos a vivir. Collemos moito da mazela. Ademais, durante a última etapa, a manifestación de Baiona deixou un pouco de decepción pola pouca afluencia de xente que se congregou. Parecía que conseguiramos algo e reuníronse 5.000 persoas, entre 10.000 e 12.000 patriotas votantes. É dicir, os propios nacionalistas non se mobilizaron. Por iso era necesario facelo no interior e máis en Zuberoa. Todos os cargos electos de Zuberoa manifestáronse. Iso era impensable hai dez anos en Zuberoa.

Dous días antes, o primeiro ministro, Jean-Marc Ayrault, propuxera que Iparralde estruturásese como un Polo no Parlamento Vasco.

A proposta prodúcese no marco da Acta III da Descentralización francesa, ou no seu caso a iniciativa. Con todo, esta estructuración non se fai coa intención de descentralizar, é un pequeno paso para reestruturar o territorio, non é para dar máis poder ás estruturas locais. A través desta reorganización crearon dúas ou tres metrópolis. na rexión de Lyon, por exemplo. Para a metrópoli uniron a cidade e parte do departamento, con todo, non destruíron o departamento, a pesar de que se dixo en repetidas ocasións que o farían. A descentralización non é máis que unha mentira.

Podería o Goberno francés facer algo así no País Vasco?

Poderían vincular o territorio vasco á nosa metrópoli –destruíndo o departamento– para crear Colectividade Territorial? Quen sabe. A súa opinión é a seguinte: “Queren crear a estrutura territorial de Euskal Herria e conectala con Euskal Herria”. Se fósemos unha illa, Córsega ou Nova Caledonia, o territorio asentouse hai tempo. O País Vasco é un problema de Estado, unha cuestión territorial, a continuidade do territorio, o chamado principio territorial Continiuté, é un problema que non se pode abordar en Francia.

Comarca, departamento, cantóns. A política de estructuración e descentralización de Francia non se entende facilmente.

Agora estanse reorganizando os cantóns e as asociacións populares. Explícanos en que consisten.
En verdade, é normal que se faga unha reorganización. Nalgúns cantóns hai uns 5.000 habitantes e noutros 30.000; no de Hendaia, por exemplo. En devandito cantón Kotte Ezenarro é o único conselleiro. E tamén na de Bidaxune, con 5.000 habitantes, Jean-Jacques Lasserre. Son o “legado” da historia francesa. As cidades aumentaron, pero a campaña, o caserío, reduciuse en termos de afluencia. Por tanto, hai que facer algo para compensar este desequilibrio de substitución. Maleruski, ese kari, montaron unha chea de desorde (charcuterie político). Por exemplo, queren unir un cantón de Bearn con outro de Euskal Herria. O de Amikuze e o de Bearn, ademais, non sabemos quen é. O Consello Xeral de Pau, aprobado polo Ministerio, ía tomar unha decisión, pero non se levou a cabo. Estiveron seis anos traballando niso, e alargaron a cuestión un ano máis, até 2015.

Cal é a posición do Consello Xeral de Pau na reestruturación dos cantóns?

O conselleiro xeral do departamento, Georges Labazee, dixo que o ministro do Interior, Manuel Valls, ordenou esa reestruturación das fronteiras do país. Os socialistas de aquí din que a decisión vén de arriba, pero estou seguro de que Labazee e outros moitos socialistas, incluída a maioría dos de aquí, están a favor diso. Non queren que Euskal Herria teña as súas propias limitacións e a súa existencia xurídica, política e administrativa. É dicir, ser unha organización que puidese chegar a acordos coas institucións de Hego Euskal Herria en diferentes ámbitos. Estruturas Aquitania-Euskadi ou Pireneos Atlánticos -Navarra-Aragón si, pero sen ser Euskal Herria.

En marzo de 2014 celebraranse as votacións da Casa do Pobo. Ademais dos pobos electos, elixiranse aos conselleiros dos colexios públicos. Ouviuse falar aquí e alá da posibilidade de que a través dos Colexios Públicos puidésese chegar a constituír unha Mancomunidade Territorial.

Quen sabe. É difícil sabelo. Supoñamos que se faga algo así. A cuestión é cal sería a competencia deste Colexio. Talvez tivese un presidente. Se está nos Colexios Públicos, pode formar unha estrutura común. Pero fundamentalmente, as competencias reais nas estruturas francesas téñenas as rexións, os departamentos ou as Colectividades Territoriais específicas. Tampouco a constitución dunha Mancomunidade Única daríanos competencias dunha Mancomunidade Territorial especial, xa que a lei non permite as competencias que nós e nós reclamamos. Sería algo de ouro para avanzar? A pregunta de Usaia.

Moitos modelos, pero ningún en concreto.

A política de descentralización comezou na época de Mitterrand, despois o primeiro ministro da UMP, Jean-Pierre Raffarin, seguiulle na acta II. Concedeu máis poder e máis liberdade para organizarse. Pero non se utilizou con frecuencia. O obxectivo é que a estrutura da rexión, na rexión de Aquitania, sexa a principal referencia. Ao parecer, quixeron transferir algunhas competencias do departamento á comarca e outras ás colectividades locais, segundo indicaron. A Salomóndiga é unha das actividades que se está levando a cabo, pero nunca se fixo un proxecto de lei para iso. Son invencións de políticos, ambicións. Por un momento, “así non podemos seguir así, pensaron”. Tantos consellos, conselleiros e funcionarios. Elabórase un dossier que debe pasar polo consello popular, a mancomunidade, o departamento e a comarca. Din que queren simplificar a estrutura, pero na de agora non o fixeron.

A chamada estrutura Pays desapareceu. Como se van a conseguir as competencias que se exercen a través dela?

O primeiro ministro, Jean-Marc Ayrault, propuxo ao Goberno de España a estrutura de Ipar Euskal Herria, Polo. Algúns medios de comunicación entendérono. Pódeselle chamar polo? Esta nova estrutura non está definida. Ayrault non o dixo claramente, ou eu non o entendín claramente. Con que competencias, aínda que este polo estea constituído polas Asociacións Públicas? Non falan claro nunca. Van desaparecer os colexios? Os Colexios Públicos poderían constituír unha estrutura de tipo sindical, similar á Syndicat mixte. É o caso de Bil ta Garbi, a estrutura que recolle os residuos. O novo polo ou estrutura tería apenas dúas ou tres competencias e non garantiría o coñecemento institucional do País Vasco. A nosa esixencia vai máis aló. Os abertzales temos que seguir loitando pola Colectividade Territorial.

Presentación das votacións da Casa do Pobo de Marzo. Como ve as posibilidades dos abertzales? Será EH Bai a marca de unidade dos abertzales?

Coa excepción do PNV, EH Bai será cando se trate de listas conformadas polo resto de partidos -AB, Batasuna e EA, así como abertzales sen partido-. Outro problema é cando estas listas son abertas. No fondo, non haberá unha lista de candidatos que estea integrada unicamente polos nacionalistas vascos. Nas listas abertzales tamén haberá quen non o sexan, así como nas denominadas listas abertas.

En Baiona, os abertzales teñen a Jean Claude Iriarte como cabeza de lista da formación. O da esquerda si, pero non o presentan como abertzale. Que espera vostede?

O equipo que preside Jean Claude Iriarte é un grupo aberto. Pero no fondo é abertzale. Así foi desde 1983. Eu ocupei o segundo posto da lista, con Claude Harlouxet á cabeza. Votamos o 4,94%. Non tivemos cargos electos, porque había que superar o 5%. Espero que os abertzales logren algo máis do 8%, até o 10%. Cando fas o 10% na segunda volta tes moito peso, convértesche en clave. En Baiona, os abertzales serán os decisivos para elixir ao alcalde da localidade labortana.

Decidirase o sucesor de Jean Grenet. Jean René Etchegaray, centrista e axuanta, conta co apoio da UMP. É membro de Batera. A outra gran opción é que o PSN conta con Henri Etcheto como cabeza de serie.

O perfil do PSKO Etcheto é o da antieuskadi, o da oposición á Colectividade Territorial. Etchegarai participou na protesta da véspera da chegada de Marylise Lebranchu, ministra para a reforma da descentralización, a Angelu. É membro de Batera, que quere ser alcalde de Baiona. O avogado que defendeu con escaso entusiasmo a Cámara de Agricultura insistiu con firmeza no seu defensa. Naski, cada abertzale verao no momento de dar o seu voto. Que vai saír disto?

En Biarritz elixirase ao sucesor do alcalde da localidade, Didier Borotra. Os grupos abertzales Biarritz Elkartu e Biarritz Beste presentaranse xunto ao centrista Michel Veunac (UDI).

Paréceme un erro que os abertzales non conformen o seu grupo na primeira volta. Jakes Abeberri, que hai vinte anos conseguiu o 14% dos votos, parecía un milagre. Os nacionalistas levaron anos a colleita do traballo. Pactaron con Borotrea a política municipal. Agora vaise Borotra e os abertzales non formaron grupo, pero o tiñan que facer, con Brisson ou Veunac como vencedores, para negociar algo na segunda volta. A división entre abertzales existiu no pasado. Abeberri tamén vai e non foi capaz de completar a lista. Porque para iso hai que facer unha personalidade política e moito traballo. É dicir, o militantismo é traballo e facelo é cada vez máis difícil. En Biarritz, os nacionalistas venderon a súa alma dalgunha maneira, ao entrar noutra lista.

Como ve a pugna entre o centrista Michel Veunac e Max Brisson da UMP?

Veunac é un home aberto. Pero que vai ofrecer aos abertzales? Brisson ten UMP no fígado. É partidario da Colectividade Territorial. Foi durante moito tempo presidente da Oficina Pública do Eúscaro (EEP). Nos últimos dez anos coñeceu Euskal Herria. Traballou con euskaldunes. Se Max Brisson vence, que lugar ocuparán os nacionalistas na Casa do Pobo?