Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Fabius eta Hollandek zergatik lehertu dute Iranekiko tratua?

  • Azaroaren 9tik 10erako gauean Genevan Errusia, Amerikako Estatu Batuak, Frantzia, Britainia Handia, Alemania gehi Txinak (5+1) Iranekin arma nuklearren proliferazioa eragozteko negoziaketan adostasuna hatzen punttekin ukitu zuten. Frantziak egin zuen ezinezko. 20an saiatuko dira berriro. Ekialde Hurbileko bakea eta gerra daude jokoan.

South China Morning Postek bere webgunean daukan argazkian ageri da Frantziako atzerri ministro Laurent Fabius (François Mitterrandekin lehen ministro izana) Genevako negoziaketen salan sartzerakoan, azaroaren 9an.
South China Morning Postek bere webgunean daukan argazkian ageri da Frantziako atzerri ministro Laurent Fabius (François Mitterrandekin lehen ministro izana) Genevako negoziaketen salan sartzerakoan, azaroaren 9an.

Munduak asko dauka jokoan Genevako negoziaketan. Iranek energia nuklearra eskuratzeko daukan egoskorkeria dago mahai gainean, baina horri loturik daude Israelen nagusitasun militarra, Siriako gerra, Golkoko monarkia islamista petrolioz ustelduen indarra, Irakeko petrolioa bera...

Pierre Haskik Rue89 gunean –ildo editorial sozialdemokrata ezaguna daukan Le Nouvel Obesrvateurren adarra–    bere analisia “Pourquoi Laurent Fabius a torpillé l’accord de Genève avec l’Iran” titulatu du. Alegia, Laurent Fabius lehen ministro sozialista izandako eta gaur Frantziako atzerri ministro denak torpedoz hondoratu zuela sinatzeko punturaino umotutako ituna.

Mundua harritu da ikusiz AEBak eta azken hamarkadotan bere etsai nagusia izan den Iraneko errepublika islamiarra harremanak normaltzen hasi zitezkeen unean operazioaren eragozle nor eta Frantzia izan dela. Baina ez Nicolas Sarkozy baizik François Hollande, Laurent Fabius beteranoaren ahotik mintzatuz.

Fabiusek argudiatu du Genevara maneaturik eramandakoa “itun txarra” zela eta “pagotxa  beldurgarria”, irandarren aldekoa esan nahi baita. Kazetariari diplomatiko frantses batek esan dio tratu honetako ezerk ez ziola eragozten Irani bere egitarau nuklear militarrean aurrera egitea, eta, aldiz, hori bermatu gabe sei hilabeteko epe bat emanez arindu egingo zuela iraniarrek nozitzen duten blokeo ekonomikoaren gogortasuna.

Le Monde egunkariak, Frantziako errepublikaren interesen zaindari zorrotz, porrotaren biharamunean plazaratu editorialean esan du: “Frantzia negoziaketa baten oztopo? Irakurketa errazegia. Aitzitik, arma nuklearren ez ugaritzeko arauen zaindari lana egiten du. Badirudi Obamaren ekipoari aurpegiratzen diola azkarregi ibiltzea. Frantzia ziur dago Irani lasaitu baino lehen presio ekonomikoa, zeinak behartu baitu negoziaketen mahaira joatera, lortu behar dituela Iranek bonba atomikoa egitea ezinezko egingo dituzten bermeak. (...) Frantziak badauka azken karta bat gorderik: Irani ezarritako zigorrak ezin dira desegin europar guztiak ados etorri gabe”.

Obamaren eta Hollanderen paper banaketa irudikatu ote da Genevan, yanki beltza polizia ona, sozialdemokrata frantsesa jendarme gaiztoa? Ez dute itxura hori ematen negoziaketen ingurutik filtratu direnek.

Ekialde Hurbilekoen jarraipen zorrotza egiten duen Alain Greshek Le Monde Diplomatiqueko bere blogera ekarri du Twitterreko zenbait txio argigarri. Carl Bildt atzerri ministro suediarrarena: “Badirudi Genevan eztabaida gogorrenak ez direla izan Iranekin, Mendebaldeko talde barruan baizik. Ez da gauza ona”. AEBetara erbesteratutako iraniarren National Iranian American Councileko zuzendariarena: “Fabiusek bizitza infernu bihurtu dio Kerryri (...). Adostasuna begien aurrean ikusten zen, harik eta frantsesek granada bat jaurti duten arte. Egun osoa behar izan da kalteak konpontzeko”.

Adi azaroaren 20ari

Zertan dabil Frantzia azken hilabeteotan? Genevako hau ez baita lehena. Siriako arma kimikoak kontrolatzeko Errusiaren iniziatibaz landu eta lortu zen ituna, denborak erakutsi duenez gatazka negoziaketa bidera hurbiltzeko balio izan duena, Frantziak oztopatu zuen duela hilabete.

Alain Greshek alderatu ditu Lorent Fabiusek aukera galdu honetan erakutsitako jarrera eta 2003an, Iraken kontrako gerraren hasieran, Nazio Batuen Erakundearen aurrean gerraren kontra Dominique de Villepinek egindako mintzaldia. Geroztik Nicolas Sarkozyk, ez bere kasa baizik eta Frantziako Estatuko botere nagusien interes geopolitikoengatik, aldatu zuen diplomaziaren tonua. François Hollandek ez du hori aldatu, areagotu baino. Gaur aditu askorentzako Frantziaren atzerri politika hurbil dago AEBetako neocon eskuindarrenetik. Agur De Gaullen grandeur ametsak!

Netanyahuk ez du batere disimulatu: “Israeli ez dio eragiten akordio horrek”, “Iranek inoizko negoziorik onena eginen du, dena beretzako ezerezen truke”, “Hobe itunik ez izatea itun txar bat baino”, “Irani zigorrak kentzen bazaizkio, berriro ezartzea oso zaila izango da”... Eta ororen buru, mehatxu unilaterala: “Israelek ez dio baimenduko Irani arma atomikorik edukitzea. Puntu”.

Aditu askok diote, tartean Israelen kontuak tentu handiz neurtzen dituen ingelesezko Wikipediak,  Israelek berak 200 bonba atomiko dauzkala. 1950eko hamarkadatik landu du atomoa Israelek, hasiera batean Frantziako militarren eta industriaren laguntzaz. Bitxikeria eskandalagarri baldin bada bonbak dauzkanak oztopatzea bonbak nahi dituen auzokoarekiko negoziaketak blokatzea, are bitxiagoa da beste hau: Irani aurpegiratzen zaio ez diela aski libertate ematen nazioarteko begiraleei bere usina nuklearretan arakatzeko, eta bitartean bonbak dauzkan Israeli ezin zaio ezein begirale bidali... inoiz ez duelako arma atomikoak ugaritzeko ituna sinatu, Iranen alderantziz.

Ororen buru, azaroaren 9ko porrotaren ostean, zertan saiatuko dira 5+1 potentzien ordezkariak negoziatzen Irangoekin azaroaren 20a arte? Iranek dio uranioa %3,5ean aberasten duela Bouxehrreko zentral elektrikorako eta %20an Teheran, Natanz eta Fordowen, daukan ikerketako erreaktoreentzako.

Dagoenekoz %20an aberastuta dauzka (AIEA nazioarteko erakundearen ustez) 186,3 kilo eta 240 aski lituzke bonba bat ekoizteko. Obamak martxoan esan zuen Iranek urte bete beharko zuela horretarako; gaur sei hilabete aipatzen dira. Ez geratzekotan Israelek eraso militarra joko du lehenago.

Azken bi urteotako negoziaketetan Mendebaldeko potentziek Irani eskatu diote %20an aberastutako uranioa atzerrira eramatea, Fordowko zentrala ixtea, AIEAko ikuskatzaileen bisitak zabaltzea, trukean eskainiz uranioa %3,5 eta %5ean aberastea eta medikuntzarako isotopoak atzerritik eramatea.

Hasan Rohani presidente hautatu ondotik, urrian elkarrizketa berriak hasitakoan, Iranek proposamen berria egin zuen: sei hilabeteko lehen fasean “elkarrekiko konfidantza lantzea” eta bigarrenean AIEAren ikuskaritza bermatzeko neurri gardenak zehaztea, behatzaileen ezusteko kontrolak barne.

Abiapuntu horretatik aurreratutako bidea eten da 9an. Azaroaren 20an jakingo dugu sei hilabeteko eperik badagoen ala Israelgo armadak noiz erasoko zain jarri behar dugun.


Interésache pola canle: Nazioartea
Asiako eta Europako burtsek galera historikoak jasan dituzte, Trumpen gerra komertziala tarteko

Asian Hong Kong izan da galerarik handienak jasan dituena: %13,2 galdu du, 1997tik pairatu duen kolperik handiena. Europan, berriz, %6 eta %10 arteko galerekin abiatu dute astelehena burtsa nagusiek. Trumpek hartutako neurriak salatzeko mobilizazioak egin dituzte Europako eta... [+]


"A rebeldía creceu en Arxentina, todo un pobo está a empuxar"
Laura Taffetani traballa no Gremio de Avogados de Arxentina (Buenos Aires, Arxentina, 1963). Nos últimos anos traballou con numerosos mapuches que sufriron a represión do Goberno e participou nos encontros antiimperialistas organizados pola organización Askapena no País... [+]

2025-04-04 | Sustatu
Kneecap, agora subtitulada en euskera
Coñecedes a película Kneecap? Foi nomeada aos Óscar. É a historia dun trío de Belfast. Kneecap Hip Hop é unha coñecida banda de música e drogas, un humor irlandés e tradición, un filme vivo que resalta as contradicións en torno ao gaélico e ao ambiente de West... [+]

Hungría deixa de ser membro do Tribunal Penal Internacional tras mostrar o seu apoio a Netanyahu
O ministro da Presidencia húngara, Gergely Gulyas, anunciou a decisión, o mesmo día en que o primeiro ministro israelí, Benjamín Netanyahu, foi detido pola Corte Penal dA Haia.O ministro de Defensa israelí, Israel Katz, anunciou que o Exército israelí ten intención de... [+]

Trump imporá aos países de todo o mundo aranceis de entre o 10 e o 50% da súa capacidade máxima: “Faremos que América volva ser rica”
A administración de Donald Trump imporá un gravame global do 10% a nivel mundial, que gravará aínda máis as importacións de países como China (34%) ou a UE (20%), entre outros. Pero os países do Sur Global serán os máis afectados: En concreto, Lesoto (50%), Madagascar... [+]

2025-04-03 | El Salto
O fiscal pide a pena de morte para Luigi Mangione polo asasinato do xefe dunha compañía de seguros médicos
O fiscal xeral de Estados Unidos, Pam Bondi, declarou aos medios que pedirá a pena de morte para Luigi Mangione por disparar e asasinar ao CEO da compañía de seguros privada UnitedHealthcare. Bondi cualificou o ataque de "acto de violencia política" e afirmou que se trata de... [+]

2025-04-03 | Gedar
O equipo sionista Israel Premier Tech, eliminado dunha carreira ciclista en Estella
A iniciativa da plataforma Solidariedade con Palestina, unhas 70 persoas relacionadas co ciclismo pediron que o equipo sionista non participe no campionato e conseguírono.

Homes á fronte, mulleres á ponte

Londres 1944. Unha muller, de nome Dorothy, foi fotografada mentres realizaba labores de soldadura na ponte de Waterloo. Non temos máis datos sobre Dorothy que o seu nome, pero até hai dez anos tampouco o sabiamos. A serie de fotografías foi atopada en 2015 pola historiadora... [+]


"O que se presenta como neutro, en realidade, é cómplice da ideoloxía dominante"
Supón un deleite tan extraordinario como difícil de describir, despois de ler ou de escoitar as palabras dun home, pensar: “Iso é o que tentei explicar naquela ocasión!”. María Reimóndez é escritora e tradutora e fala galego nun idioma non hexemónico. Había grandes... [+]

2025-04-02 | June Fernández
Comercio de melones
Fitos

Tanto feministas como ecoloxistas vimos a oportunidade de pór a vida no centro da pandemia de Covid-19. Non eramos uns idiotas, sabiamos que os poderosos e moitos cidadáns estarían encantados de volver á normalidade de sempre. Especialmente, os que pasaron un confinamento... [+]


2025-04-02 | Nicolas Goñi
Angolan lehorteak 2,3 milioi pertsona mehatxatzen ditu, baina nori axola zaio?

Munduan gutien aipaturiko krisi humanitarioa da Angola hego-mendebaldean 2019az geroztik irauten duena. Klima aldaketak indarturiko lehorte luze baten ondorioz milioika pertsona janari eskasean edo desegokitasunean bizi dira eta ura bilatzeko ahalegin handiak egin beharrean... [+]


2025-04-02 | Ula Iruretagoiena
Territorio e arquitectura
Urbanismo militar

Recentemente abriuse o plan de ordenación urbanística exipcio para o territorio de Gaza. Un debuxo recolle as rúas, edificios e imaxinarios do futuro, sobre unha realidade que aínda cheira a metralla e a artefactos explosivos. Proposta urbanística, utilizada como outro... [+]


Tecnoloxía
Da burocracia

Busquei a palabra en Wikipedia e entendino así: a burocracia é unha metodoloxía para racionalizar a realidade, para reducila a conceptos que fagan máis comprensible a realidade. O seu obxectivo é, por tanto, comprender e controlar a propia realidade.

Unha das... [+]


Un policía español infiltrouse durante dous anos nos movementos políticos e sociais de Lleida
O medio Directa ha investigado e publicado a infiltración policial. En setembro de 2019 achegouse por primeira vez ao Ateneu Cooperatiu de Lleida, co nome de Joan Llobet García, e deixou a militancia en novembro de 2021, alegando que atopara traballo en Barcelona e que a... [+]

Eguneraketa berriak daude