Caer no catastrofismo é un dos perigos dun xornalista que tenta dar a coñecer aos Fukushima. A outra, e peor, a de facer eco por preguiza das operacións de desinformación da Corporación TEPCO. A boa intención non é suficiente para conseguir un traballo decente.

Para o fin de semana do 26-27 de outubro anunciáronse dous ciclóns nas proximidades de Xapón simultaneamente, Francisco e Likema. Case ninguén lles fixo caso desde Europa. Esaxeraron os que acenderon a alerta? Triste consolo que nos mesmos días producísese un terremoto de 7,6 graos no lugar. Apenas o mencionaron os principais medios de comunicación de aquí, entre eles os nosos.

Que sería si produciuse un terremoto de 7,6 en Euskal Herria? O máis famoso dos últimos anos, o que en 1967 arruinou o Basaburua de Zuberoa e o Baretose de Bearne, foi 5,5 na escala de Richter. Non se viu afectada a central de Fukushima Daiichi, que está en ruínas, por un 7,6?

Dez días antes, o 15 de outubro, o tifón Wipha azoutou moitas zonas de Xapón, causando os maiores danos na illa de Izu Oshima. Os xornalistas, que xa deron a coñecer o suceso con antelación, non cometeron ningún tipo de catastrofismo. O Fukushima non foi destruído polo vento, pero máis tarde, co paso das semanas, os principais medios de comunicación explicaron en letras máis minúsculas que as choivas provocaron máis desbordamentos dos tanques. En quince días, só os que tentan facer un seguimento exhaustivo do accidente nuclear han podido saber que tamén se produciron corrementos de terra na central.

Actualmente, en novembro, a central nuclear de Fukushima entra nunha etapa especialmente perigosa. O sueco Salvador López Arnal, que fai un seguimento dos riscos atómicos na zona esquerdista de Rebelión, foi o seguinte:“Xapón - Fukushima. Non bat apocalíptico”. Podemos lanzar unha alerta á cesta de papel co exemplo cómodo de que é catastrofista?

Moitos están moi preocupados pola operación que levará a cabo en Fukushima polo menos un ano a partir de novembro. Non só os militantes que preocupan ás nucleares, senón tamén os expertos que traballaron co átomo.

Cando tres do catro reactores que tiña Fukushima Daiichi explotaron –aínda non sabemos como están as súas entrañas, onde se atopa o uranio que tiñan no seu estómago despois de derretirlo todo ou parte, nin como nin con que–, o cuarto quedou desprotexido nun depósito de combustible utilizado en anos anteriores. Paradoxalmente, o único reactor inmóbil deixounos o peor dos malos.

Chegou a hora de sacar o combustible dese depósito ou piscina que estivo case suspendido no aire durante estes meses e trasladalo a un mellor agocho. 400 toneladas de combustibles usados moi radioactivos, distribuídos en 1.300 barras que deben moverse con cautela e unha por unha, que conteñen a radiación que transportaban 14.000 bombas como a de Hiroshima nos cálculos de Andrea Germanos, escrita en Common Dreams.

Podemos confiar en TEPCO?

En dous anos e medio, animado polas mobilizacións de Xapón e do mundo, TEPCO organizou este novo edificio xunto ao destruído o 11 de marzo de 2011. O diario Japan Times resume a operación que comeza estes días: TEPCO construíu un guindastre móbil de 284 toneladas para extraer barras con combustible usado, que se dirixirá desde unha sala contigua. Unha a unha, cada un dos lugares onde se atopan debe deixar en auga un gran recipiente de aceiro, cargado, para que os baixe a outro depósito.

Non será fácil. O veterano enxeñeiro de Fairewinds, Arnie Gundersen, que realiza o seguimento de Fukushima na zona de Fairewinds, informou da xestión de varias centrais atómicas, advertiu de que se atoparán dificultades para sacar as barras, que pronto empezará a ouvir que se rompeu unha barra, logo outra, que se derramou gas radioactivo, os traballadores tiveron que abandonar o edificio.....

Ninguén sabe en que estado atópanse estas barras. Cando o edificio se derrubou, as obras de estabilización ocultáronlle cunha cuberta por medo a que caesen os cascallos á auga, pero ninguén os viu desde entón. Cando, tras quedar sen auga polo accidente, chegou a ferver a piscina, as barras se deformaron, transformáronse coa calor, se derretieron e se curvaron os útiles para abrochalas ou sacalas como para entrar.

As barras de combustible teñen que ser retidas de forma continua, si quedan expostas, comézaselles a queimar a pel de circonio, se inflaman as barras e despréndense inmensas cantidades de radioactividade. Si tócanse ou caen desde unha altura, poden explotar. No peor dos casos, si a piscina derrubásese deixando ao descuberto esas 400 toneladas e facéndoas caer na pila, provocarían unha explosión maior que a do 11 de marzo de 2011.

Por iso, o coñecido antinuclear estadounidense Harvey Wasserman dixo que non se debe permitir que esta operación leve a cabo a TEPCO, nin ao propio Goberno de Xapón pola súa conta. “Este traballo non se pode facer fronte se non se fixo cos mellores científicos e enxeñeiros do mundo, pondo á súa disposición todo o diñeiro que necesitan”.

Os que colaboran no seguimento da planta de Fukushima baixo o nome de Fukuleaks subliñaron os riscos que van xerar os propios traballadores. TEPCO leva tempo cedendo estas obras a contrátalas, as que traballan nelas teñen horarios moi longos e unha formación técnica moi limitada. Os técnicos máis especiais que traballaron nun principio non poden achegarse á central, superando hai tempo a dose máxima admisible de radiación. En canto á meteorología, os ciclistas deberán facer fronte a condicións meteorolóxicas adversas, aínda que non tan extremas.

Á fin e ao cabo, o mundo vai mirar nos próximos meses a unha das operacións máis complicadas que coñeceu o planeta e que vai levar a cabo unha compañía privada sen piedade na lóxica da redución de custos económicos, a mesma compañía que construíu unha central atómica sen protección fronte aos terremotos habituais en Xapón e os tsunamis ocasionais.

O Goberno xaponés sométese a TEPCO. O 27 de outubro, no xornal Asahi Shimbun, Shinichi Sekine e Toshio Tada fixeron público nun comunicado de febreiro que o Goberno de Tokyo aceptou que TEPCO non pague os traballos de limpeza da rexión de Fukushima, deixando aos cidadáns a expensas dos impostos: “A compañía pensa que lle resulta moi difícil pagar”. Curiosa contabilidade de nucleares.