Sociedade Medio ambiente Política Economía Cultura Lingua Feminismo Educación Internacional Opinión

xoves 18 de decembro de 2024

Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí.

Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Bestelakoak

Pinu Luma

Jakoba Errekondo

24 de outubro de 2013

Imprimir

Descargar PDF

Inaurkin meta.

Folla e páxina. En Saldias teño ao meu lado a un Markel que ten unha gran experiencia no mundo da lingua. E, a raíz do escrito da semana pasada, el díxome a etimología da palabra “folla” segundo filólogos. A folla avoa de todas as follas, a palabra “folla”. Para dicir unha páxina pequena, engádeselle o sufijo “-sto”, que é a nai da folla.

O 30 de abril de 1973, Imanol Berriatua escribiu no número 254 da revista Anaitasuna, no dicionario da sección Aprende o teu idioma: “HORRIALDE, páxina, page. (Armendariz escribe esta palabra con H, porque a palabra folla ten H. A palabra folla –horsto de Oihenart e testemuña de ostro que Kandido Izagirre recolleu na zona de Oñati– pode considerarse como un diminutivo desa mesma, é dicir, como regato e xato”.

“Horsto” nunca o ouvín. “Hostro”, si, ouvino. O que nunca ouvira é a “pluma”, que chamaba “pluma de piñeiro” á folla de piñeiro. Díxomo Asier, de Egizearre, de Telleriarte do Goierri, tamén no ronsel da semana pasada. Cortan o helecho para as insanias e déixano no seu sitio, e despois, nunha lúa, ou ben cubertos de plumas de piñeiro, teñen o costume de metarizar máis e máis suave.

Tamén aparece outra pluma no número de Anaitasuna, ao que aludín anteriormente. Un escritor denuncia nunha extensa carta a censura que sufriu alí, e entre eles di: “Porque nunca coñeceu a severidade da miña pluma unha censura como a que se me fixo na vosa revista. Os artigos ben elaborados, a poesía cadrada, botáronseme atrás”. Así expresa, con crueza, o que sufriu o escritor. O poeta de apelidos ten un bosque. Ademais da preciosa hojarasca, a madeira excelente e o bosque de árbores que dá polo menos dous froitos. Landra e caracol ou mazá kuku. Este bosque dá tamén o terceiro froito: “poesía cadrada”.

O bosque é de carballo e el é Gabriel, Gabriel Aresti. O bosque das páxinas de Aresti ten un excelente follaje. O follaje, o alfinete, o hoyuelo, o verdor e a maraña son verdadeiros hojarascas e impostas. Para camas de abrigo...

Bestelakoak

ASTEKARIA

2388. zenbakia

2013ko urriaren 27a

Máis leídos

Usando Matomo

Cancións de Nadal sen mensaxes cristiás, unha opción de moitos centros

Mikel Garcia Idiakez

Denuncian que a Ikastola Urretxindorra é "cómplice" dos abusos sexuais

Leire Ibar

Eskolako jaialdiak ere, mugikorrik gabeko arnasgune?

Mikel Garcia

Como se realiza a fusión de dous centros educativos?

Mikel Garcia Idiakez

"América deume moito, pero eu tamén lle dei moito a América"

Mara Altuna Díaz

Interésache pola canle: Bestelakoak

2019-05-17 | Jakoba Errekondo

Gañando cabaleiros

O día excede a noite co equinoccio de primavera. Este ano ocorreu o 20 de marzo, ás 22:59 horas, abrindo a porta da primavera. O prefixo Eki significa o mesmo. Até entón a noite fora máis longa. O día e a noite tiveron doce horas. Desde entón o día alárgase e a noite... [+]

2019-03-28 | Jakoba Errekondo

Cambio climático e paisaxe

Hai moito tempo que o tempo está na nosa liña, pero o clima é relativamente recente. Non hai que aclarar demasiado o que é o cambio climático. Explicar que é a paisaxe si é unha necesidade máis vermella. Está en plena actualidade organizar conferencias, mesas redondas... [+]

2018-09-11 | Jakoba Errekondo

Mulleres da sidra

É o momento de recoller os froitos e polos en camiño ao lagar. Pera (Pyrus communis), mazá (Malus x domestica), uva (Vitis vinifera)... Parece un camiño curto e rápido, pero hai que traballar unha chea de rodeos e as súas variantes ata que o froito se converta en mosto e... [+]

2018-07-19 | Jakoba Errekondo

Comer por todas partes

No País Vasco a agricultura é a historia da colonización permanente. Como en todas partes. Antes non se cultivaba a terra; antes non se sementaba a colleita; gozábase do que antes non se comía. Trouxérano todo doutra parte. Moitas destas historias foron escritas polos... [+]

2018-04-20 | Jakoba Errekondo

Curva

Volvendo aos viños que se elaboran cos cultivos, a madreselva esquerda (Humulus lupulus) é conservadora e agregadora de cata amarga. A unión de cultivos e madreselvas produce moitos sucios chorros, especialmente nos países da cervexa. Un amigo acábame de explicar as... [+]

2018-04-15 | Jakoba Errekondo

Madreselva

Na nosa casa coñecémolo co nome de madreselva (Humulus lupulus). De feito, traballouse a torto e a dereito nas ribeiras do río do noso país, coincidindo coa expansión da cervexa. Aprendemos que se lle chama tamén lagosta, cervexa, cervexa, verruga e herba á esquerda... [+]

2018-03-23

Cheiro a cheiro

A primavera tróuxome o tema ao nariz. C. traballaba en diversos centros de investigación de Nova York. Bushdid, M. Oh! Magnasco, L.B. Vosshall e A. Un artigo publicado polos científicos Keller en marzo de 2014 no prestixioso “Science Magazine” produciu un gran balbordo. O... [+]

2018-01-16 | Jakoba Errekondo

Sidra Möet & Chandon

Terminan os curiosos días interanuais, os que se comen e beben das emanaciones da terra. Comerei do mellor ao mellor. Supostamente. Botellas de cava e champaña pesadas son fáciles de bailar. Aínda que hoxe en día son de todo tipo, antes era a sidra do outro barril. Cando a... [+]

2017-05-23 | Jakoba Errekondo

Xeo na madeira

O xeo fixo o seu: o mal. A finais de abril rexistráronse grandes xeados brancos que non se viron desde hai moito tempo. Un traballo de raso pero á vista, sen ningunha vergoña: a astucia. Choveu terriblemente no sur de Euskal Herria.

2017-05-15 | Jakoba Errekondo

Mil un máis

Do mesmo xeito que a serie de contos Mila gau eta bat gehiago, o relato deste mil e uns artigos dos últimos 22 anos pasou nalgún momento. Neste recuncho escribiu o primeiro sinxelo artigo de Cerezi, Sasoi aparta, que toma o aspecto de Nur ao-Din, o mozo desa serie de contos... [+]

2017-05-01 | Jakoba Errekondo

As luciérnagas a casa

Comezamos un fermoso mes de maio. Para cando nos damos conta, estamos nos días máis longos do ano. Serán entón as noites máis curtas do ano, pero cun espectáculo único. Non me refiro a esas furiosas festas que pon cornos ás festas. As luciérnagas son máis silenciosas.

2017-04-25 | Jakoba Errekondo

Suor con suor

As plantas son unha gran onda ou bomba. Grandes árbores, nin que dicir ten. Unha haxa (Fagus sylvatica) cun metro e medio de caravana, necesita uns 400 litros de auga ao día para conter o metabolismo. Ten que atopar 400 litros de auga nalgún lugar, desenvolve un enorme... [+]

2017-03-07 | Jakoba Errekondo

Tortotx limpo

Con toda a intención de aprecialo, abriu unha botella de sidra, achegou o vaso ao nariz e aspirou o cheiro da tortilla coa botella pecha, que inferno!

2017-01-31 | Jakoba Errekondo

Recuperación de cores

Paréceme incrible a sinfonía de cores que nos está tocando e ofrecendo este inverno. Será polo tempo ridículo? De doce calor a xeo, de punto de seca a inundación. Este ano teño novos ollos...

2017-01-23 | Jakoba Errekondo

Sidras e hurones

Getozka é cosmopolita, Portulaca oleracea. Viaxamos polo mundo, a propósito ou baixo palabra, e en moitos lugares vive ben. É noruegués e omnipresente. Como todo o que sabemos, non sabemos moi ben de onde é. Cando falamos de plantas, temos unha tendencia terrible: esta é a... [+]

Eguneraketa berriak daude