Sociedade
Medio ambiente
Política
Economía
Cultura
Lingua
Feminismo
Educación
Internacional
Opinión
sábado 18 de abril de 2025
Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. 
Nola egokitu ordu aldaketara?
Salvador Daliren memoriaren persistentzia koadroa
Zenbait herrialdetan ohitura da ordua aldatzea, energia aurrezteko intentzioarekin –arrazoi ekonomikoek eraginda, beraz– edo urte-sasoi berri bati ekiterakoan ordutegi naturala egokitu eta aldatzeko, besterik gabe. Baina pertsona batek kontinente batetik bestera bidaiatzen duenean ere ordutegi aldaketa gertatzen da, eta horrek pertsonaren ziklo biologikoei erasaten die. Azken fenomeno horri “jet lag” edo ordu-eremuen sindromea esaten zaio.
Neurologoek, fisiologoek eta gainerako adituek diotenez, gure gorputzak denbora puska bat behar izaten du edozein arrazoi dela medio gertatutako ordu aldaketetara egokitzeko: egun bakarra batzuetan, baina kasurik gogorrenetan bost egun ere behar izaten dira. Eta zenbaitetan egokitzapen-prozesu hori oharkabean pasatzen bada ere, badira honako sintomak izaten dituzten pertsonak: ondoeza orokorra; nekea, errendimendu eskasagoa lanean; ezertarako gogorik ez edukitzea; suminkortasuna, loezina edo insomnioa; kontzentrazio, arreta edo memoria arazoak; aldartearen aldaketak, depresioa; trastorno digestiboak, apetitua egunez gutxitu eta gauez gehitzea...
Sintomak zorrotzagoak izan ohi dira umeengan eta adineko pertsonengan, eta trastorno neurologikoak –migraina edo epilepsia, usuenak aipatzearren– jasaten dituztenek okerrago eta modu indartsuagoan pasatuko dute egokitzapen garai hori.
Sinkronizatu zure barruko erlojua
Gure barruko erloju biologikoa ordu aldaketara egokitu dadin, adituek hurrengo ohar eta jarraibideak betetzea aholkatzen dute:
- Ordua aldatzea tokatzen den asteburua baino egun batzuk lehenago, gure ohiko errutinak, elikadurarekin eta loarekin lotuak daudenak bereziki, egunero hamar bat minutu aurreratuz joatea komeni da.
- Aldaketaren hurrengo hiru egunetan, berriz, egizu lo gauez, eta siestarik ez egin logura edo lozorroa eduki arren, loaldiaren zikloen alterazioak eta nekea saihesteko.
- Argi naturalaren pean jartzea eta goizean goiz ariketa fisikoa egitea ere oso mesedegarriak gertatzen dira gure gorputzaren adaptazioa errazteko.
- Hidratazio egokiak nekea arindu eta gogorik eza murrizten du.
Nork bere erara bizi du
Dena den, beste edozein aldaketarekin gertatzen den bezala, sintomak eta erreakzioak oso diferenteak dira pertsona batetik bestera, hala nola aldaketa horrek gure eguneroko bizimoduan ekar ditzakeen eraginak ere, ordu aldaketaren endredoa ez baita maila berekoa lanbide mota guztietan, ezta adin guztietan, ezta gizarteko egoera guztietan ere.
Máis leídos
Usando Matomo
#1
Urko Apaolaza Avila
#2
Amets Aranguren Arrieta
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Euskalerria irratia
#5
Eneko Imaz Galparsoro
Interésache pola canle: Osasuna
2025-04-17
Aitor Montes Lasarte
Berwick e nós
Quizá non saibas quen é Donald Berwick, ou por que o menciono no título deste artigo. O mesmo ocorre, evidentemente, coa maioría das persoas que participan no Pacto Sanitario en curso. Non saben que é o Triplo Obxectivo de Berwick, e menos aínda o Obxectivo Cuádruplo que... [+]
2025-04-14
Garbiñe Larrea Iturralde
Nós tamén barbecho
Escríbenme preguntándome onde recoller herbas medicinais, e solo dicirlles que se fixen nas cunetas. O Romanticismo prexudicounos en moitos ámbitos da vida e tamén aquí, xa que as plantas medicinais non están nos carreiros cegos (sós) próximos á cima da montaña, nin... [+]
2025-04-11
Jenofa Berhokoirigoin
O ELB ocupa a subprefectura de Oloro-Donamaria para axilizar o protocolo da tuberculose bovina
2025-04-09
Olaia L. Garaialde
Ruídos corporais
"Para min foi clave non tratar ás familias nin aos arredores como enfermos"
Forte, riseiro e moi traballador. Ten entre as súas mans unha chea de ambicións, e cando se lle ocorre unha idea dedícase a iso con afán. Estas son algunhas das características que describen a Ainhoa Jungitu (Orduña, Bizkaia, 1998). En 2023 diagnosticáronlle esclerose... [+]
2025-04-08
ELA sindikatua
O perfil do eúscaro entre os médicos é 47 puntos inferior ao do castelán en Osakidetza
En Osakidetza, a día de hoxe, o servizo en eúscaro non está garantido. Na maioría dos servizos non hai criterios lingüísticos e os cidadáns euskaldunes teñen que facerse notar a si mesmos, nunha situación moi vulnerable, para poder acceder ao servizo en eúscaro.
2025-04-02
Unai Lomana Uribezubia
Osakidetza pon en marcha os Servizos de Atención Primaria de Persoas Trans
O obxectivo é actualizar o protocolo asistencial dirixido ás persoas trans de Euskadi.Basearase nunha rede composta por profesionais do Grupo de Atención Primaria (LMAT), o novo Servizo de Atención Primaria para persoas trans (tLMAZ) e a Unidade de Identidade de Xénero... [+]
2025-04-02
Urko Apaolaza Avila
As contradicións dos datos de Osakidetza: baixan as listas de espera, aumentan as queixas da cidadanía?
O Goberno Vasco ha asegurado que as listas de espera reducíronse por baixo de dous meses no último trimestre. Pola súa banda, o Ararteko do País Vasco, Manu Lezertua, puxo de relevo un dato máis no seu informe anual sobre queixas cidadás: As queixas que afectan a... [+]
2025-04-01
Elhuyar
Aumenta a prescrición de antidepresivos pola pandemia
Un estudo conclúe que a pandemia da COVID-19 aumentou a incidencia de síntomas depresivos na Comunidade Autónoma Vasca, tras analizar o consumo de antidepresivos. Así mesmo, o estudo puxo de relevo a importancia de atender a saúde mental da poboación de forma integrada cos... [+]
2025-03-28
Olaia L. Garaialde
Bidasoako haur eta gazteen psikiatriako kontsultaren itxierak haserrea piztu du
Pazienteek Donostiara joan behar dute arreta jasotzeko. Osasun Bidasoa plataforma herritarrak salatu du itxierak “are gehiago hondatuko” duela eskualdeko osasun publikoa.
2025-03-25
Unai Lomana Uribezubia
Jaurlaritzaren proposamenak Lehen Mailako Arreta “are gehiago prekarizatzea” ekarriko lukeela adierazi du Espainiako Osasun Ministerioak
EAEn BAMEa (famili medikuen formazioa) lau urtetik hiru urtetara jaistea eskatu du Jaurlaritzak. Osakidetzaren "larritasunaren" erantzukizuna Ministerioari bota dio Jaurlaritzako Osasun sailburu Alberto Martinezek: "Ez digute egiten uzten, eta haiek ez dute ezer... [+]
2025-03-24
Garbiñe Larrea Iturralde
Samariar baltsamoa
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
2025-03-21
Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat
Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.
2025-03-21
Olaia L. Garaialde
2019tik 2024ra ia bikoiztu egin da Osasunbideak zentro pribatuetara bideratutako gastua, Nafarroako Osasun Plataformak salatu duenez
Itxaron zerrendak gutxitzeko Osasunbideak hartutako estrategiak gaitzetsi ditu Plataformak
Eguneraketa berriak daude