ALDERDI EGUNA 2013, a gran festa do PNV, sobre todo cando a que hai que unir está unida. A normalización política está a facer o seu camiño, pero de momento no vello molde, co acordo do PNV-PSE, non no novo modelo que se pensaba para o post-ETA. Este é un acordo ao amparo da crise, no que os consensos sobre o modelo de sociedade son, en case todos os niveis, moito maiores que as discrepancias.

O portavoz do PNV no Congreso, Koldo Mediavilla, considerou que o PNV debería agora pactar con EH Bildu un acordo sobre autogoberno (Argia 2384). Núm. ). As declaracións de Madiavilla, realizadas a véspera do Alderdi Eguna, poden dar lugar a un sorriso tenro, pero hai que recoñecer ao político biscaíño que non hai outro camiño que o eixo do camiño soberanista. Non con tenrura, pero se o PNV busca o seu momento, pode dar pasos importantes. Aí están os tempos de Lizarra-Garazi e o Plan Ibarretxe, a modo de exemplo e non moi lonxe.

Seguramente para iso requírense varias condicións: unha, a economía ten que axudar aquí máis que en España; dous, tamén vai necesitar unha xeración nova e ampla que traballe sen complexos enfoques soberanistas dentro do partido e con forza. É o caso do CDC de Artur Mas, que se repetiu ao longo dos últimos 15 anos. E, sobre todo, necesitará o impulso e o apoio do forte movemento soberanista cidadán que aínda non está aquí. O mesmo que lle pasou a CIU en Cataluña.

En outubro mesturaranse as melodías PAZ E CONFLITO en Euskal Herria. O eco das mensaxes agridoces de alcaldes de todo o mundo disiparase na Bahía dA Cuncha e, con todo, será un mes duro. O ruído dos ruídos de conflito chegará máis alto que o da paz de San Sebastián: En Madrid, case 80 vascos serán xulgados na Audiencia Nacional (a partir do 14 de outubro no caso Segi e a partir do 17 no caso Herriko Tabernas), dous anos despois de que ETA deixase a súa actividade armada.

Si noutros países que viven na violencia e nos que as armas calan definitivamente, créanse mesas negociadoras, aquí están a macro-xuízos e as redadas, en lugar das comisións de verdade e xustiza. Son as consecuencias do relato de que oficialmente non se viviu ningún conflito. E, si difúndese, pode revivir a semente do conflito para o futuro na sociedade vasca.

Pero tamén hai marxe para unha visión máis optimista, sobre todo si Jonan Fernández ve nas rendijas do Goberno vasco a posibilidade de chegar a acordos para novembro. Isto segue insistindo no tema fundamental: que todas as vítimas necesitan un tratamento ao mesmo nivel.

Non lle falta razón a Fernández, que o sabe e dio con sinceridade, pero para desgraza dos familiares das vítimas, non é certo nos procesos de paz. En case todos os procesos de paz existe un proceso de amnesia, no que as vítimas dos estados son as máis esquecidas. Tamén alí onde houbo boa vontade: Sudáfrica, Arxentina, O Salvador… Descobre agora o que lle está sucedendo ao xuíz arxentino cos torturadores españois. A petición da extradición quedou en mans da rede da Audiencia Nacional por estes feitos. E non se liberará. Iso chámase impunidade.

En Irlanda do Norte tamén se están esquecendo moitas vítimas. Como máximo, o Reino Unido ha recoñecido en ocasións a culpa do Estado e as indemnizacións en metálico, como no caso do Bloody Sunday de Derry. Por iso, 15 anos despois da firma dos Acordos de Venres Santo, o pasado mes de setembro Amnistía Internacional denunciou nun informe o Goberno británico e os partidos políticos de Irlanda do Norte: no ámbito das vítimas, e tomando como eixo a verdade e a xustiza, a valoración que se fixo até agora é negativa.

Neste mesmo número de ARGIA, o alcalde de Belfast di que si algo non se traballou ben no proceso de paz, ese foi o tema das vítimas. Vaia e pregunte aos familiares de miles de persoas asasinadas polos exércitos de Guatemala ou O Salvador si as vítimas estiveron no primeiro campo, si están contentos coa resposta que se lles deu á súa petición de verdade e xustiza. Ir a Chile ou Arxentina. En Irlanda do Norte, existe un equipo especial de policías para investigar o pasado. Aquí, mentres, e no mellor dos casos, os representantes do Estado cren que bastará o que o Parlamento Vasco aprobou na pasada lexislatura sobre as vítimas do Estado.