Josu Larrinaga, membro do grupo de investigación Parte Hartuz da UPV/EHU, estará na mesa redonda que se celebrará en Donostia.

No pasado practicouse a democracia directa en Euskal Herria...

Estes exemplos históricos danse en sociedades ligadas á comunidade e non tanto en sociedades modernas que teñen en conta ao individuo. Nas iniciativas de participación menciónanse moito as asembleas ou os concellos abertos de Álava que agora están en risco. Estes son institucións da sociedade tradicional e a práctica principal foi que a voz sexa a casa ou a familia. Pero por suposto, un modelo de familia pode ser autoritario. As cousas xa non eran admirables.

Que importancia ten a comunidade en todo isto?

Fálase moito do auzolan. O traballo comunitario actual ten moito que ver co concepto de movemento punk Do it yourself (faino ti mesmo). Reúnense persoas cos mesmos intereses, como os Piratas de Donostia. Pero é un auzolan, poida que fagas un traballo que non sexa beneficioso para ti a favor da comunidade. Queda a comunidade na sociedade moderna? Iso é todo.

En Suíza, coas consultas realizadas até o momento, tomáronse decisións excluíntes.

Ultimamente creouse unha gran salsa coas consultas. Algúns expuxeron que si non hai remedio esa é a solución, pero logo habemos visto que nos problemas complexos tamén pode haber ruído de consulta que comunicación.

Por tanto, á hora de organizar a enquisa, que cre que primeiro hai que ter en conta?

O relato previo é máis esencial que o interrogatorio. É o momento da democracia directa cando o proxecto aínda non está definido. Nos proxectos urbanísticos, por exemplo, exporase unha vez realizado o proxecto; por suposto, a xente dirá que ante un pequeno totito vestido de sabedoría científico-técnica… O momento do relato é o mellor momento para participar, ao enviar a carta ao Olentzero.

Pódense perpetuar mecanismos de participación directa, como pretende o Concello de Donostia?

A sistematización está ben, pero o Concello de San Sebastián pode facelo no marco das súas competencias. Hoxe en día fálase moito de “gobernanza multinivel”. Un concello pode facer unha política moi atrevida sobre a participación, pero a xente pódese sentir frustrada. Iso pasou coa Axenda 21; os concellos tentaron facer moitas cousas e a xente ha visto que pode plantar algunhas árbores, pero cando o TAV pasa polo teu pobo non hai nada que facer.

Así que...

O de San Sebastián pódese converter nunha referencia, pero póñoche un exemplo. A Lei do Solo aprobada polo Goberno Vasco prevé mecanismos de participación e cando a área de Urbanismo do Concello de Bilbao estaba baixo a tutela de Ezker Batua, puxémonos en contacto cos técnicos para polo en marcha. Xerou interese, porque os técnicos vían que o seu traballo podía facilitarse. Despois veu a maioría absoluta de Azkuna e non soubemos nada máis. Si non hai cambios na cultura política, todo depende da autoridade, si non creas un regulamento.

Entón, si os cidadáns queren máis capacidade de decisión, que camiño tomarán?

Cando se pon en cuestión os aparellos que compoñen a gobernabilidade, a xente arremétese “” para pedir máis participación. O político sempre pode dicir que hai un regulamento, pero o que ocorreu hai dous anos en Donostia coas inundacións pode pasar, e iso hai que telo en conta. Vivimos nun pobo que practicou moito a participación por medio da agresión, todo o mundo sabe crear un movemento social.