Tras a firma do acordo entre o PNV e o PSE-EE, os orzamentos da CAV para 2014 están a salvo. E si non pasa nada imprevisto, tamén a lexislatura do lehendakari Urkullu. Quedan aínda moi lonxe as eleccións municipais, pero quizais tamén as deputacións e os concellos máis importantes. A gobernabilidade, esa é a palabra principal que se pode ler entre liñas no acordo entre as dúas partes.

No papel consolidouse a loita contra a crise e a política fiscal. Pero nun acordo desta importancia, o que se exclúe é tan importante como o que se une, e a paz e o autogoberno quedaron fóra. O cheiro do acordo é estratéxico, aínda que hoxe en día iso non ten moito valor na política.

Mal PP, pero EH Bildu non vai estar no acordo, iso está claro, tanto pola forma en que se traballou, como polo contido, e porque a oposición queda case enteira ás súas costas. Isto non significa que non poidan coincidir en varios contidos. En materia tributaria pode coincidir en varios puntos, aínda que queda curto para a súa concepción. Nos impostos das asociacións e nos impostos do capital, por exemplo, o acordo quedou moi curto, pero o que propón en xeral é mellor do que estaba e aí hai marxe para traballar conxuntamente.

No ámbito da fraude fiscal, polo menos de face ao texto do acordo, hai un desexo de facer algo máis serio. Na realidade, con todo, hai moitas razóns para desconfiar, sobre todo porque estes dous partidos foron os que dirixiron durante os últimos 30 anos ao Goberno Vasco e ás deputacións, e en todo este tempo ampliouse máis que redúcese o marco de fraude fiscal. Na actualidade sinálase que a fraude fiscal na CAV rolda os 13.500 millóns de euros (datos de 2012 do sindicato de funcionarios da Facenda española, GESTHA). Isto supón que cada ano se perda a posibilidade de recadar 2.500 millóns de euros. A primeira condición para disipar as desconfianzas é que a comisión interinstitucional que aborde o tema explique claramente á cidadanía en que consiste o plan de loita contra a fraude. A partir de aí a práctica ensinará.

Non teño ningunha dúbida de que hai moitos cidadáns aos que lles satisfai o acordo PNV-PSE, si é a expresión dunha ampla corrente. Ofrece tranquilidade, poida que nesta época de crise haxa algunhas solucións e que denote estabilidade. Vivir. Consumir con tranquilidade. En definitiva, é unha corrente extensa que quere demostrar que vivimos moi ben na sociedade vasca. E en parte non lle falta razón.

Agora, en cambio, a crise estraga a nosa situación, e ademais. E cando a Lei Wert entre en vigor? E case 80 vascos serán xulgados na Audiencia Nacional española en outubro, dous anos despois de que ETA se despedise das armas? E os 600 presos? E as idas e vindas de miles de familias? E eses centos de vítimas secundarias? Eses miles? Non se pode crer que todo isto desapareza da sociedade vasca, pero era un obstáculo para o acordo, que de momento foi descartado da canle central. A ver canto tempo.

En canto ao autogoberno, até 2015 polo menos non hai nada que decidir, cando os jeltzales xa aclararán que é o que queren. Mentres tanto, “decídese todos os días” e xa está. E non falta razón nesta afirmación, pero nuns días decídese máis que noutros. Neste sentido, e si logra manter a súa cohesión interna, o amplo espectro do soberanismo queda máis libre a EH Bildu. O PNV, pola súa banda, está convencido da súa centralidade e non parece que iso preocúpelle demasiado nese momento. Pero claro, co que pasa en Escocia e en Cataluña. Se a crise segue en pé, pode estar atento, porque o exemplo de CIU poderoso tamén está aí.