“Aquí reuníase, na mesma praza na que estamos, o escritor Nagusi Mahfuz. Aquí falaban os intelectuais daquela época de literatura, de poesía, de política. Pero pouco de Deus. Un extremista Nagusi Mahfuzi agrediulle e estivo a piques de morrer”, di o ideólogo tamarroudo Mahmud Hamza na cafetaría Groppi. Tamarroud significa "rebelde" en árabe. Así se autodenominan os que protagonizaron as protestas que conseguiron derrocar en 2011 ao lehendakari, Mubarak. Mahmud Hamza é un dos ideólogos do movemento tamarroud. "Fun eu, o que empezou as protestas e levantou o primeiro campamento na praza de Tahrir. Fixen que toda unha nación movésese con esta acción”, se jacta, mentres dá unhas profundas chupadas ao tabaco sisha. Ao seu lado está a súa muller, unha exipcia que non ten veo. “A miña muller sufriu moito a miña obstinación. Nunca poderei agradecerlle o que fixo por min. Pero para nós a loita non terminou. Derrocamos ao presidente Mursi, pero os seus seguidores violentos seguen na rúa.

Traizoaron o legado de Exipto”, engadiu Hamza, enfadado. “Verás como en pouco tempo saberemos a verdade. A verdade de todo este problema”. Pregunteille cal cría que era a verdade. Tomouse un pouco de tempo, respirando polo tubo do shisha. Botou o fume cara arriba. “É certo? Estados Unidos quere revitalizar aos islamitas violentos para desequilibrar o noso territorio. Sempre, en todas partes, como os americanos desde que son americanos. Mao Tse Tung faría famosa a frase ‘Separa e gañarás’, pero os americanos utilizárona mellor. Tamén queren facernos sentir culpables das inxerencias externas. A nós, os exipcios? Que se vaian a coller do estómago! Tanto a Unión Europea como os americanos. Que leven ás súas casas a estes noxentos islamitas. A ver si gústalles ser veciños. A nós os exipcios, polo menos, non nos gusta”. Chegou o criado. Tróuxome a conta e díxome que Hamza pagaría. “O que estamos a facer agora nós, beber algo na rúa pola noite, non se podería facer si os Irmáns Musulmáns estivesen no poder. Teremos que acabar con eles ou metelos nos psiquiátricos a eses repugnantes salafistas”. Mahmud Hamza dá por finalizada a entrevista. “Agora vete a traballar. Escribe, pero conta a verdade”. Un saúdo frío e cada un separouse da cafetaría Groppi.

Exipto é islamita!

Brahim díxome que me acompañase. Este vello con barba e fraco cólleme a man e lévame desde a mesquita de Rabaa Ao Dawiya, que se converteu na fortaleza dos Irmáns Musulmáns. Pero non sei onde. Deixoume diante dun hombrecillo e deume permiso para sentarme. “Vouche a contar todo o que queiras. Só a verdade”, di o vello en árabe. Brahim fará de tradutor. Dise que Brahim viaxou por todo o mundo. “Era mariñeiro e coñezo perfectamente os portos de Canadá, América do Sur e Asia”, díxome, mentres viñamos ver ao vello que non me dirá máis que “a verdade”. “Pregúntalle o que queiras”. O home pequeno díxome que se chama Mohamed Islamy, que traballou na clandestinidade cos Irmáns Musulmáns na época de Mubarak. “Somos a confraría que máis persoas move. Iso dá medo aos militares e aos ditadores.

As autoridades exipcias sempre tiveron medo da forza do pobo. Para evitalo, o mellor para eles era que os Irmáns Musulmáns, baixo o seu control, mantivésense calados. Cando derrocamos a Mubarak quedou claro que a maioría dos exipcios quería que Mursi fose presidente. O pobo falou unha vez e o exército veu acalar a voz do pobo. Os musulmáns fixéronnos culpables de todos os males. Detrás destes militares atópanse Estados Unidos. Prefiren un ditador amigo seu a un presidente elixido polo pobo”.

Pero díxenlle a Mohamed que tamén hai cristiáns coptos. Antes da chegada do Islam a Exipto, díxenlle que este país era cristián, porque é unha relixión anterior á expansión do Islam por parte de Mahoma. Enfadouse comigo. “Iso é a verdade que nos queren impor os Estados Unidos. Exipto sempre foi musulmán. Segundo o libro sacro Corán, recoñece que antes de utilizar a palabra islam tamén había musulmáns. O Islam é anterior ao Corán. A persoa, no fondo, é musulmá, aínda que el non o saiba. Vostede é musulmán, aínda que non o saiba! Pero estes cristiáns traizoan a Alá. Adoran ao diaño nas súas igrexas. Só hai que escoitar as oracións, non se fala árabe. Tratarémolos como traidores, Exipto sempre foi islamita, sempre! Na época faraónica tamén eran musulmáns, non como os de hoxe, pero musulmáns”. Díxenlle que os nosos libros de historia non din iso. “Claro que o único bo libro é o Corán! E en vós non ledes moito Corán”.

O cristián copto non nos quere ninguén

Mina é un mozo cristián copto. Portavoz e Coordinador de Mocidade de Maspero. Tamén nos citamos na cafetaría Groppi. É a hora do Ramadán, pero el, á luz do día, díxolle ao camareiro que beberá auga. “Un dos problemas que temos na sociedade nos últimos tempos é que todo o mundo cre que Exipto é musulmán. Antes sempre preguntábanche si eras cristián ou musulmán. Ninguén se molestaba ou se enfadaba por iso. Hoxe non é así. Os coptos non podemos entrar nalgúns barrios dO Cairo para protexernos. A nosa comunidade sofre unha gran violencia. Mirade si non”, di, mentres a igrexa me ensina fotos que aparecen en chamas no seu peto. "Son terroristas enviados polos Irmáns Musulmáns. Entre os Irmáns Musulmáns hai moitos salafistas, só extremistas. Non pensan máis que en matarnos. Din que somos traidores por formar parte do novo Goberno. Pero nós temos que abordar a única boa opción que tivemos nos últimos anos. Non queremos volver á situación anterior, non queremos ser habitantes de segunda”.

Pregúntolle que fixo o presidente Mursi á comunidade cristiá. Respondeume con severidade: “Non mostrou ningún respecto por nós. Queremos que Exipto conserve o seu carácter relixioso plural. Non teño problemas cos musulmáns, moitos dos meus amigos son musulmáns, teño problemas cos extremistas e Mursi era un extremista que incitaba aos violentos a que usasen a violencia contra nós. Imaxínense cantas igrexas foron queimadas, cantos cristiáns morreron e apenas hai ninguén encarcerado por eses crimes. Insisto, a única maneira de cambiar a nosa situación foi estar no goberno. Non creo que sexa un goberno golpista, senón un novo goberno revolucionario. Un grupo forte que fará que Exipto se recupere. É hora de esquecerse dos estremismos”, explica Mina antes de dar outro grolo longo á botella de auga. Os policías que temos ao noso lado achegáronse á zona. Ao mozo que estou a entrevistar dinlle que na época de Ramadán non pode beber auga. El di que é cristián e os policías rin del. Cando se marcharon díxome: “Como ves, aínda queda moito por arranxar en Exipto. Por que viñeron a dicirmo? É o legado do islamismo radical. Agora ves coa policía a resposta ao traballo silencioso dos Irmáns Musulmáns durante anos. Por iso estamos nas negociacións deste goberno revolucionario”.

Nota ao finalizar a entrevista: “Ten coidado si vas a Rabaa Ao Dawia. Non queren xornalistas alí”. Dámosnos/Dámonos a man e desexámonos boa sorte. “Enviareiche emails para informarche da nosa situación. No teu pobo a xente ten que saber a verdade!”. Tomei un taxi até a miña casa. No camiño atopeime cunha manifestación dos Irmáns Musulmáns. O condutor tivo que pararse e, antes de virar á dereita, un grupo de manifestantes golpeoulle no coche. Pregunteille ao chofer que se chama Moisés por que se comportaban así. “Son un copto e teño un adhesivo dunha cruz na parte traseira. Non queren himnos doutra relixión que non sexa o Islam. Pero eu son un copto e non me vou a esconder”.

Con Mubarak estabamos mellor

Estou preocupado. Contreras non vén e non teño chave para entrar en casa. Son as dúas da madrugada e o seu móbil non ten ningunha marca. Narciso Contreras, amigo de Aspe, gañou o premio Pulitzer na categoría de fotografía. É un experto en conflitos, un home de experiencia. No entanto, estou preocupado. Fai catro ou cinco horas, na ponte de Ramsés, había enfrontamentos entre Tamarroud e os Irmáns Musulmáns. “Vou alí a ver que hai de novo. Non creo que me vaia a atrasar moito, estou en casa enseguida”, díxome a última vez que falamos por teléfono. Pasaron cinco horas desde entón. Os dous policías que se atopan no ático da casa empezaron a falar comigo. “Non te preocupes. O teu amigo virá enseguida. Iso si, é mellor que non teña pelexa coa policía, porque somos serios no noso traballo. Se sacou fotos onde non debeu... Non se pode contar todo. Hai que contar a verdade! Non nos pelexabamos tanto con Mubarak. Deunos seguridade e traballo. A maioría da policía quere que Mubarak volva para que Exipto siga sendo o que sempre foi: unha gran nación. Menos mal que os militares e o xeneral Ao Sissi detiveron a Mursi, pola contra non quedaría nada do noso país”, afirma o novo policía Tariq. “Cos Irmáns Musulmáns non habería pirámide, nin literatura exipcia tan coñecida. A música tamén desaparecería”.

Contreras apareceu xunto aos primeiros raios de sol da mañá na praza de Zubieta. "Detívome a Policía, porque quería quitarme as fotos porque os xornalistas estranxeiros mentíronnos e enganáronnos. Pero non mas quitaron!”. Narciso Contreras é un home experimentado.

Matar como moscas

Me chamaron ao teléfono. É unha mañá e sorprendeume a voz do vello Brahim en Euskal Herria. “Mátannos como moscas”, díxome. Óuvense disparos alén do teléfono. En canto colguei quixen chamar a Mahmud Hamza. Non colle o teléfono, pero si o mozo copto Mina. “Os salafistas enviados polos Irmáns Musulmáns han comezado a queimar os nosos templos, non pasou nin unha hora desde que os militares entraron en Rabaa Ao Dawiya e xa atacaron a nós”, di con preocupación. As tropas da o Sissi están a atacar o campamento dos Irmáns Musulmáns e están a arder por mor das chamas. Fontes gobernamentais informaron de que o número de mortos ascende a 60 persoas. Pola contra, segundo o doutor Azab e activista musulmán “teño ante min 120 corpos. Homes e mulleres asasinados a tiros”. Outra vez o xogo de cifras.

Soou o teléfono, Mahmud Hamza é un ideólogo tamarrouda que chamou desde un número oculto. Díxome que vira a miña chamada, pero que non esperaba que fose eu. Non quere falar, nada sobre a masacre. Pero comezou dicindo que “os Irmáns Musulmáns son uns mentireiros”, que non vai haber máis de 10 mortos, a maioría deles partidarios da policía. “Os militares están afeitos dicir a verdade e ao final sairá á superficie a verdade como o aceite na auga e veremos que os asasinos son os Irmáns Musulmáns, que teñen moitas armas”.

Restablecemento da democracia canto antes

Tras a masacre, chegaron as declaracións da Unión Europea e de Estados Unidos. "A democracia ten que restablecerse canto antes e esclarecer a verdade de todo este conflito", dixo a Executiva de Obama nun comunicado enviado a prensa. Os líderes da UE tamén se mostran preocupados pola situación en Exipto. “Gustaríanos restablecer a paz e a democracia”, di a señora Ashton. Todos sabemos, con todo, que tanto Obama como a Unión Europea han dado fortes subvencións aos militares exipcios. Israel tamén está involucrado. Pensei na voz daquela muller que me vendía tabaco: “Unhas xentes tan ricas! En cambio, cantas moscas están a dar voltas ao redor. Temos gas, petróleo, pasarela de Suez, turismo, somos un lugar estratéxico preto de Israel e Palestina... Por iso queren Exipto, tanto os Irmáns Musulmáns, como os militares, como Obama e Europa”.

Chamadas telefónicas por todas partes. Non había nada novo que non quixese embadurnar ao outro. Unha nación enteira cambaléase por intereses externos. Tamén se deu a noticia de que Mubarak vai ser liberado, xa que parece que empezaron a colgar os seus retratos na rúa. No cárcere de Mursi, por “traizoar á nación e colaborar co grupo palestino Hamás”. Máis de 600 persoas morreron por mor dos ataques islamitas. Cada un coas súas cifras na boca, cada un coa intención de impor a súa propia verdade. Mentres realizaba as miñas chamadas ocorréuseme unha frase do escritor Ppib Mahfuz: “En Exipto só Deus e os arqueólogos saben a verdade”. Pero a verdade escápase a todos no conflito de Exipto.