En setembro tamén estarán en marcha os cursos de verán no barnetegi Maizpide de Lazkao (Gipuzkoa). E aínda que no verán e durante o curso escolar a intención dos asistentes é aprender ben o eúscaro, até outubro o euskaltegi non recuperará o ritmo habitual. En setembro, por tanto, os cursos terán unha duración de 12 días e realizaranse un par de horas diarias máis que nos cursos habituais, combinando as clases con talleres e saídas.

Este ano os cursos de verán de Maizpide celebran o seu 39 edición e a xente divírtese en Lazkao. En Secretaría vimos un exemplo: dous homes achegáronse a inscribirse. Unha vez entregados os papeis, o secretario aconséllalles que leven roupa cómoda e un deles responde que si, que sabe, que o ano pasado tamén estivo un mes no barnetegi. Este ano volveu cun amigo.

Oferta de todo o ano

O eúscaro non é cousa duns poucos meses e sábeno ben en Maizpide. Por iso, é un dos poucos barnetegis que hai en Euskal Herria durante todo o ano.

Aínda que os Pais Benedictinos comezaron antes os seus traballos de euskaldunización e alfabetización, en Lazkao, en 1982 comezaron a impartir cursos de todo o ano. Entón durmíanse no mosteiro dos frades, daban clases nun local do pobo e comían noutro extremo de Lazkao. O edificio actual foi inaugurado en 1988, co primeiro director, o benedictino Dionisio Amundarain como impulsor principal.

Desde entón pasaron 25 anos e nese tempo pasou moita xente, desde o internado que se chamou do caserío Maizpi que tiña na súa orixe fronte a el. Moitos deles reuníronse en xuño para lembrar os vellos tempos.

Algúns foron de tempadas longas en Maizpide, outros poucos meses. De feito, no barnetegi de Lazkao os cursos son dun mes e os alumnos poden comezar cando máis lles conveña, tanto en outubro como en marzo, en xaneiro ou en xuño. Ademais, tamén se poden durmir no mesmo sitio ou acudir só ás clases. O actual director de Maizpide, Jon Urdangarin, explicou que nos últimos anos hai menos xente durmindo e son máis os que só van a clase: “O internado perde, porque o internado é o centro de inspiración do eúscaro, porque as relacións entre os alumnos son en eúscaro, e fóra das clases pérdese ese plus de aprender eúscaro de forma natural”.

Ambiente euskaldun

Os alumnos van a Maizpide en busca dese espazo euskaldun. Gaizka Garcia é gasteiztarra e estivo oito meses en Lazkao o curso pasado. “En Vitoria-Gasteiz, cando terminas a clase no euskaltegi, falas en castelán e apenas tes opción de falar en eúscaro”. O seu compañeiro Javi Ruiz durante tres meses subliñou a importancia do uso do eúscaro: “Nos euskaltegis é difícil avanzar na oralidad e ese avance nótase moito no barnetegi”. Con todo, para iso é imprescindible o esforzo do alumnado. Patxi Barrena é un pobo de Ayala (Álava), onde case ninguén fala euskera. Apuntouse no euskaltegi, non atopou ningún grupo que lle correspondía e apuntouse en Maizpid. Como el mesmo recoñece, os membros do barnetegi falan sempre en eúscaro, “aínda que sexa mal”.

Maizpid deu importancia desde o principio a que a contorna sexa euskaldun: unha das primeiras discusións foi a de colocar a cafetaría dentro do internado e, por iniciativa de Dionisio Amundarain, non se puxo unha cafetaría, xa que así os alumnos poríanse en contacto cos lazkaotarras. En eúscaro, por suposto.

As cadeas da sala de TV tamén comezaron a dubidar. Hoxe en día, só ponse en eúscaro e puidéronse ver os programas dalgunha outra cadea, como os partidos de fútbol, sen son. “Eu só lembro os atentados do 11-S que se viron aquí en castelán”, di o director Urdangarin. No cine, só proxéctanse películas en eúscaro.

Ademais de ensinar euskera, Maizpide ten como obxectivo mergullarse na cultura vasca, realizando cada mes ceas de bertsos, faladoiros, cursos de pintura, txalaparta, música e danza, e excursións á granxa escola de Goimen no Goierri.

Alumnado Urxente

Orotariko son os alumnos que pasan por Maizpide e Urdangarin tivo en conta aos “alumnos de urxencia”: “Algúns fan aquí todo o curso, veñen aprender eúscaro porque normalmente o necesitan para unha oposición”. Facer máis horas diarias que no euskaltegi axúdalles a conseguir o obxectivo.

García e Ruiz, por exemplo, foron os impulsores dos traballos para aprender eúscaro. O primeiro quedou no paro e aproveitou o tempo para aprender eúscaro. Ruiz, pola súa banda, necesita un segundo perfil e recoñece que, si non fose por iso, quizá non comezase a aprender eúscaro. Barrena cre que o ano que vén axudaralle a conseguir puntos nas oposicións, pero tamén ten outras razóns para aprender eúscaro: os seus pais son euskaldunzaharras, pero debido á represión da época de Franco e pensando que non ía ser proveitoso non lle transmitiron o eúscaro ao seu fillo. Barrena, agora en paro, decidiu recuperar o idioma.

Noutras ocasións, o traballo é unha razón secundaria. Ana Mejino pasou varios meses en Maizpide en diferentes cursos e o seu obxectivo é falar ben en eúscaro, “e quizais conseguir un traballo”. Eva Calvo tamén necesita un perfil lingüístico 2 pero ten claro que aí non se acabará o seu proceso de aprendizaxe: “Co segundo requisito sabes moitas cousas, pero non podes usalas porque non sabes utilizalas correctamente. Quero seguir para despois utilizalo na rúa cos demais”.

Por razóns, en Maizpide o eúscaro reúne a todo tipo de alumnos: o frade capuchino italiano Lutxo, que en apenas tres meses pasou de non saber case nada a entendelo case todo, o profesor de Labastida, un mozo que ten o posto de profesor en Galicia pero que é imprescindible para dar clases, un membro da diáspora que recibiu clases de eúscaro por internet durante o ano ou un pastor evanxelista arxentino.

Lazkao acompañante

Nestes anos, Maiizpid tivo compañeiros de viaxe dos lazkaotarras e os alumnos tamén o notan. Desde os primeiros días de estancia no internado, as actividades habituais no municipio realízanse en eúscaro. “Aquí falabamos euskera sen vergoña, eu ao principio tiña un vocabulario moi escaso e sempre falaba en eúscaro”, di Barrena. “Axúdannos moito, facilítannos moito e ás veces corríxennos, teñen moita paciencia”, engadiu Ruiz. O internado está no pobo desde hai tempo e o feito de ter esa tradición fixo que o pobo se afaga, opinou o profesor e afirmou que “o pobo está ao noso lado”.

Unha mostra diso é a oferta de Maizpide: durmir nas casas das familias euskaldunes do pobo. Os alumnos pasan o día no barnetegi pero cean, dormen e van almorzar a casa da familia. “Ao principio non había moitas familias e fai dous cursos tivemos unha gran demanda e as familias non puidemos atopala. No último curso tivemos familias dabondo”, declarou Urdangarin.