Este programa sitúanos na época na que os Estados empezaron a construírse, na Idade Media. Fóra destes Estados atopábanse os pobos. No noso país era a Xunta a que debía gobernar. En Europa, os pobos necesitaban un exército do rei para preservar a súa soberanía.

En referencia ao Reino de Navarra: o rei entrou na Asemblea sen ningún escándalo, con todo, a asemblea popular non decidiu máis.

Até o século XI a cidadanía tiña participación nas asembleas populares. No século XII xa só os señores. Empezáronse a crear cidades. Os caciques amparados polo reino dispersaron as asembleas populares, non en Navarra, aínda. A monarquía do castelo estableceu concellos pechos nos grandes pobos vascos. No século XVIII, aínda que a súa influencia era pequena, o estado comezou a imporse. A medida que se reducían as capacidades dos concellos “abertos”, os concellos fóronse fortalecendo como xunta de control. Consolídase a burocracia do Estado. Conclusión: os problemas da xente comezan a arranxar o estado, o veciño próximo ao pobo vólvese cidadán. O pobo pasou á incerteza.

En palabras de Xastre, a democracia actual é un modelo baseado no voto. Con todo, as decisións foron tomadas previamente polos políticos. As autoridades non a dirixen, senón os servidores do Estado. Para materializar o fondo da democracia directa necesitaríase unha asemblea de cidadáns.

Segue así: “En 1512 –din os estatistas– España conquistou Navarra, o noso Estado. Imos recuperar ese estado”. Con todo, antes da creación do Reino de Navarra, os pobos vascos foron gobernados por asembleas populares.

Algunhas opinións do autor da sección, si a xunta desvanecésese: a asemblea coida da comunidade, é dicir, da alma popular. A asemblea convoca auzolanes. Para o gusto de Xastre, máis que o auzolan, o importante é a arte comunal. A asemblea, ademais do respecto mutuo, necesita tempo. É dicir, todo o común necesita un debate.

Udalbiltza constitúese nas portas do século XXI. Nesa cultura política, Xastre ve a asemblea soberana. A súa é unha das sesións máis recomendadas para quen están a construír Udalbiltza (bir). Recomendo a todo o mundo que profunde nos seus pasos. Trátase dunha sesión de pasos que se deu dunha maneira sinxela. Por último, unha premisa: para pensar unha cousa común no noso mundo, debemos situarnos á marxe do capitalismo e do Estado.

Asemblea, o noso goberno
Pablo Sastre

Elkar, 2013