Pompeya, c. Ano 79. A erupción do volcán Vesubio sorprendeu aos negocios da cidade romana, entre eles a fullonica ou lavandaría de Stephanus. Do mesmo xeito que o resto de elementos do xacemento, a lavandaría quedou moi ben conservada polas cinzas. E tamén hai outras fullonicas que sobreviviron ben, como as de Ostia, Barcino e Hérculano. De feito, todas as cidades ou colonias romanas tiñan polo menos unha fullonica.
Dedicábanse a lavar roupa e roupa de fogar. En ausencia de deterxentes químicos artificiais, os ouriños era utilizada como un deterxente universal na época dos ouriños, xa que tamén se utilizaba para a limpeza dos dentes, tal e como se explicou nesta sección. Nas charcas de saltus fullonici ou renovación de auga, o amoníaco dos ouriños era bo para eliminar as manchas de toge, túnicas e panos de la. Mesturaban os ouriños con cal e cinza, materias primas naturais blanqueantes.
Non todas as pochas eran iguais. Algúns importaban do estranxeiro –os dons lavables dos ouriños hispanos eran coñecidos–, pero a maioría das veces tiñan que utilizar o líquido recolleito nos baños públicos. Tamén había negocios máis autárquicos: nas paredes da tenda colocábanse medias ánforas para que os peóns cargasen á vejiga. Na pompeya atopáronse inscricións que convidan os cidadáns a ouriñar.
Os escravos, mesturados coa eslamiada e os ouriños, pisaban as roupaxes e as teas até regalos con deterxente fedorento. Unha vez quitadas as manchas, levaban as roupas a un charco máis grande que había no exterior e deixábanas escurrirse, escurrirse e secarse ao sol, sobre as augas de choiva recollidas no impluvium. Os máis ricos pagaron algunhas moedas e os escravos da fullonica perfumaron as súas roupas con esencias de flores e herbas, coa esperanza de borrar as pegadas do cheiro a ouriños.
O emperador Vespasiano estableceu o imposto sobre os ouriños que os cidadáns deixaban nas lavandarías ou nas letrinas públicas, debido ao seu afán de recadar diñeiro de calquera actividade. Suetonio sinalara que Perico, o fillo do emperador, había desmoralizado a decisión do seu pai. Vespasiano sacou entón un aureus do bolso e preguntoulle a Perico se o cheiro da moeda de ouro molestábao. Despois de que o seu fillo se negase, o pai respondeu: “E, con todo, vén dos ouriños”. Entón naceu Pecunia non olet (O diñeiro non cheira), a coñecida expresión latina.
Copenhague, 18 de decembro de 1974 Ás doce do mediodía chegou un ferry ao porto, desde onde desembarcou un grupo duns 100 Santa Claus. Traían consigo un ganso xigantesco. A idea era facer unha especie de “Ganso de Troia” e, ao chegar á cidade, sacar por dentro os... [+]
Tennessee (Estados Unidos), 1820. Nace o escravo Nathan Green, coñecido como Uncle Nearest ou Tío Nearest. Non sabemos exactamente en que data naceu e, en xeral, temos moi poucos datos sobre el até 1863, data na que conseguiu a emancipación. Sabemos que a finais da década... [+]
A organización Centre Tricontinental describiu a resistencia histórica dos congoleses no dossier The Congolese Fight for Their Own Wealth (o pobo congoleño loita pola súa riqueza) (xullo de 2024, núm. 77). Durante o colonialismo, o pánico entre os campesiños por parte do... [+]
Nova York, 1960. Nunha reunión da ONU durmiuse o ministro de Exteriores de Nixeria e embaixador da ONU, Jaja Wachucu. Nixeria acababa de lograr a independencia o 1 de outubro. Por tanto, Wachuku convertíase no primeiro representante da ONU en Nixeria e acababa de asumir o... [+]
A día de hoxe, fai 50 anos, o movemento obreiro de Euskal Herria escribiu un capítulo moi importante da súa historia. En Hegoalde, uns 200.000 traballadores realizaron unha folga xeral en protesta contra o réxime franquista, que durou dous meses. Esta mobilización deixou... [+]
Investigadores da Universidade Johns Hopkins descubriron varios cilindros con inscricións no actual xacemento de Siria, o Tell Umm-o Marra. Os expertos cren que os signos escritos nestas pezas de barro poden ser alfabéticos.
No século XV a. Os cilindros datáronse en 2400 e... [+]
Pamplona, 1939. No principio do ano, a praza de touros da cidade foi utilizada como campo de concentración polos franquistas. Tivo oficialmente capacidade para 3.000 prisioneiros de guerra, nun momento no que non había fronte en Navarra, polo que os encerrados alí deben ser... [+]