A QUEN VAI A PILLAR o día 7 de xullo? Polo menos nas rúas de Pamplona non haxa ninguén, polo menos de forma grave. Polo demais, especialmente no mundo laboral, a partir dese día moitos touros serán liberados en toda Hego Euskal Herria, e serán moitos os obreiros que se encargarán de cazar costa arriba, como en Santo Domingo, co touro forte e o corredor jadeante.

A menos que o problema se solucione esta semana, centos de miles de traballadores e traballadoras vanse a quedar sen convenio colectivo. O Estatuto dos Traballadores de España fixa como nivel mínimo de protección que o traballador non poderá cobrar por baixo do salario mínimo (645 euros) nin obrigar a traballar máis de 40 horas á semana. En todo o demais, o traballador quedará a mercé do empresario.
Esa é unha das opcións reais e a situación de indefinición e medo que queda a partir do 7 de xullo obrigou aos sindicatos a facer unha negociación colectiva á defensiva.

Esta situación débese á Reforma Laboral que aprobou o Goberno do pp en febreiro de 2012. Até entón, cando se chegaba a un acordo de traballo, este seguía vixente ata que as partes pactaban outro. A iso chamar ultraactividad e é un dos puntos que a última reforma laboral golpea con forza. De acordo con esta Lei, naqueles lugares nos que a partir do 7 de xullo de 2013 non se alcanzou un convenio colectivo, perderanse devandito convenio pola perda de vixencia da súa validez.

A situación probablemente non sexa tan drástica.Os empresarios son conscientes de que a lexislación actual protexe mellor os seus intereses e, a falta de pacto, ten as mans moi abertas para fixar ao seu gusto as condicións dos traballadores. Pero, por outra banda, sabe que iso pode facer moita calor e tratará de porse en marcha con precaución.

Doutra banda, existe un alto grao de indefinición legal, xa que si non hai convenio laboral, a lei promoverá as arbitraxes e non está claro como se vai a dar no xuízo a lectura do choque entre os dereitos e os recortes que se viñeron producindo.

En calquera caso, a clase traballadora española atópase inmersa nunha nova fase de recorte de dereitos e o exceso de dereitos non é máis que cuestión de tempo, a menos que se constitúa unha corrente contundente contra eses recortes. Isto pode ter dúas fontes: a primeira institucional, é dicir, a volta á situación a través dunha nova reforma laboral; a segunda, a organización e a loita de traballadores e sindicatos, para conseguir convenios laborais dignos.

E COMO ESTÁN As RELACIÓNS DE FORZA? Neste momento moi en contra dos dereitos dos traballadores. No estado do benestar xurdido da Segunda Guerra Mundial en Europa, as clases obreiras han alcanzado o máximo nivel de dereitos no último medio século. Baixo os impulsos neoliberais dos anos 1970, estes dereitos sufriron grandes retrocesos, especialmente nos países máis desenvolvidos, e en Europa, sobre todo, con motivo da última crise económica.

Neste sentido, as forzas do capital están a conseguir grandes vitorias. Nos países máis desenvolvidos, por exemplo, a distribución da renda é a vitoria máis significativa, xa que das clases baixas e medias unha parte importante da riqueza está a pasar ás clases altas. Ese é o contexto da loita, as forzas do capital en ataque e as forzas da clase obreira en defensa e retroceso.

Hai situacións moi diferentes en toda Europa, tanto de territorio a territorio como de empresa a empresa. As claves máis importantes danse en dúas áreas principais. Por unha banda, o terreo natural desta loita é o da empresa, canto máis organizada é o persoal, máis forza é a negociación. Doutra banda, hai un ámbito xeral: van ser os cidadáns os que decidan os gobernos que aposten por un Estado social?

Á fin e ao cabo, todas estas decisións non son técnicas, como moitas veces se quere disfrazar, senón políticas. Incluso o propio Henry Kissinger, secretario de Estado de Richard Nixon, recoñéceo claramente nas súas memorias cando se refire á caída do sistema de Bretton Woods: “Máis tarde souben que as decisións importantes das políticas económicas non son técnicas, senón políticas”.

Mellores condicións de traballo, economías máis desenvolvidas, maior distribución da riqueza. Este é o círculo que mostra a historia.