Despois de 15 anos resucitastes a Asociación de Músicos de Euskadi. Como foi a experiencia pasada da asociación?

A asociación mantívose entre os anos 1995 e 2002, reunímonos ao redor de 120 profesionais e cumprimos os obxectivos que nos marcamos ao principio: ser interlocutores ante as institucións, traballar na difusión do traballo artístico dos socios e ofrecer a estes diversos servizos:asesoramento xurídico en materia de contratación, mediación en asuntos graves…

Os músicos tedes máis necesidades que antes?

Agora, igual que antes, é necesario ter unha asociación, pero a crise económica ha agudizado a mala situación dos músicos. De feito, os retos de antes e de agora son similares. Temos que unir o noso sector e crear unha voz que nos represente. Os músicos traballamos en solitario a maioría dos casos e en soidade tentamos facer fronte aos nosos problemas. Pero moitos deses problemas son estruturais e só podemos resolvelos uníndonos en grupo.

Cando se vos ocorreu a refundación da asociación e que foi o máis difícil?

En 2012 puxémonos en contacto os membros da anterior xunta directiva. Foi entón cando decidimos xuntar á xente e pór a base para a constitución da asociación. Moita xente animounos a dar este paso. Nestes tempos, os músicos temos moito medo e incerteza, e é habitual escoitar “algo teremos que facer”. Algo que supuxo a reactivación da asociación. Estamos a ter moi boa acollida e antes de empezar a campaña xa tiñamos máis de 80 socios.

A maioría dos socios que temos até agora son intérpretes de música, pero moitos deles, ademais de actuar nos escenarios, tamén son profesores de escola e de conservatorio. Tamén temos músicos compositores, e en canto a estilos, hai de todo: cantantes líricos, músicos de jazz, compositores de vangarda, guitarristas de pop e rock… Tanto principiantes como con moito nome e recoñecemento.

Que lles pedides aos socios? E que lles dais a cambio?

Os socios pagan 60 euros ao ano e a cambio reciben dous servizos principais. Por unha banda, teñen a posibilidade de recibir o servizo de facturación dos concertos. Moitos músicos non fan concertos todo o ano e por tanto non poden pagar todos os meses a cotización dos autónomos. Para solucionalo, a asociación asinou un convenio de colaboración coa cooperativa catalá de música Musicat. Doutra banda, terán coñecemento de todo o traballo que realiza a asociación ante as institucións e consultaráselles en todo momento sobre as decisións a tomar.

Cales son as prioridades da asociación? En que empezastes?

En 2013, o obxectivo é dar a coñecer a asociación, queremos crecer. Estamos a xestionar e ofrecendo un servizo de facturación e queremos que estea representado en foros públicos e privados onde se toman decisións importantes sobre a industria musical. Xa estamos a traballar xunto co Departamento de Cultura do Goberno Vasco nun gran proxecto: estamos a traballar na creación dunha mesa que reunirá a discográficas, salas de concertos, axentes privados e outros axentes do ámbito musical ou cultural. Hai que deseñar políticas que protexan a un sector moi castigado e na maioría dos casos mal organizado, nese sentido hai que pór en marcha proxectos e dinámicas. Doutra banda, empezamos a reunirnos con entidades de xestión como SGAE e AE, Musikagileak e outros, para conseguir apoio e apoio, ou ben para colaborar en proxectos. Este ano, por exemplo, a asociación organizará catro masterclass –creación de música de jazz, pop-rock e bandas sonoras–. Outro dos obxectivos da asociación é a formación continua dos profesionais.

Profundemos un pouco no día a día dos músicos. As novas tecnoloxías benefícianche ou che prexudican?

Aí hai dúas caras da moeda: grazas ás novas tecnoloxías, os músicos somos suficientes sen intermediarios, pero ao mesmo tempo, como gravar e editar é moito máis fácil, hai unha produción excesiva no mercado, saturación. Pero hai algo máis: A crise do formato CD é moi importante. Agora a música distribúese e consómese doutras maneiras. Toda a terra que pisamos está a moverse e non sabemos até onde chegarán os cambios.

Pero non todo é negativo, non é certo?

Non. É verdade que os músicos vivimos días duros, pero non podemos esquecer que son bos momentos creativos. Hai moita xente de primeira, os mozos veñen moi preparados, en Musikene tamén empezamos a ver os resultados. Hai unha gran sabedoría na música clásica e no jazz, que coñezo especialmente.

É o cambio de costumes do público o que máis dor fai?

Todo o mediático e globalizador ten moito que dicir, porque esmaga ao pequeno. Hoxe en día é moi habitual que Bruce Springsteen encha Anoeta até arriba e, por exemplo, que eu faga un concerto nun bar e para 15 persoas. Vivimos situacións extremas. Nas décadas dos 80 e 90 moitos músicos locais moviámonos a nivel medio; entre 100, 200 ou 500 espectadores. Ninguén recollía a miles de persoas, nin tan só a 10. Así mesmo, o importante circuíto cultural para os grupos reduciuse drasticamente, debido a que os concellos carecen de diñeiro.

Reivindico profesionalmente seguir no nivel medio, en lugar de no inferior. Outro tanto ocorre na sociedade, que a central se vai a ir desaparecer. De todos os xeitos, a nosa demanda non é subvencionarnos ou vivir sen traballar. Os que somos artistas máis descoñecidos tamén queremos seguir dedicándonos profesionalmente á música.

Están todos os músicos na mesma dirección?

Non. Algúns reivindican a necesidade de distinguir entre músicos profesionais e non profesionais. De feito, hai moitos músicos que traballan como medio de vida no banco, na fábrica ou en todas partes, e algúns deles son exitosos, teñen grandes cachés. E hai outros, entre os que eu, que traballamos en música as 24 horas do día. Hai quen opinan que só deberiamos recibir axudas os que temos a música como medio de vida. Hai unha gran controversia respecto diso. Creo que temos que reivindicar a nosa profesionalidade por encima do éxito. Con todo, as portas da asociación están abertas a todos os músicos, tamén aos que tocan a guitarra exclusivamente en casa, si queren estar informados.

Hai que debater sobre os dereitos de autor.

Por suposto! É un tema moi complicado e hai moitas opinións: algúns apostan polo copyleft, outros defenden a propiedade propia e queren unha remuneración dineraria… Pero na sociedade hai moita desinformación e queremos abrir un debate para recoller o maior número de opinións posible.

En calquera caso, a SGAE envorcouse neste tema, xa que durante moito tempo ha monopolizado toda a xestión dos dereitos de autor. Aínda que a maioría dos músicos somos socios desta institución, temos claro que non nos representa vostede. Eu, por exemplo, son partidario de protexer os dereitos de autor, pero creo que a actitude da SGAE foi excesiva, e ademais constatouse que houbo un roubo. Conseguiron pornos todos en contra deles. Dixéronme de broma que non escoitarán ningunha das miñas cancións na ducha, por medo a que teñan que pagar. Teño que dicir alto e claro que os que somos defensores da xestión dos dereitos de autor non aceptamos en absoluto o Estado policial que a SGAE impulsou para levar a cabo o control da música.

Imos ver algunha institución do País Vasco que xestione os dereitos de autor?

Non o dubido. Por unha banda, porque o tema dos dereitos de autor é moi amplo e Internet dálle unha maior difusión; e por outra, porque as institucións máis amplas poden facer máis forza. Pero tamén é importante a proximidade entre a institución e o artista. Por tanto, creo que se a institución de Euskal Herria, no canto de estar illada, se federara con outras, sería factible.

Os concertos perderon o valor que tiñan antes?

O público perdeu un punto de interese, non hai dúbida, e parte da súa responsabilidade é tamén a do músico. A oferta é moito maior que a demanda, o público non ten moito diñeiro. Hai moitos factores prexudiciais: engadiuse á televisión a idea de que os spotify, streaming ou youtube satisfannos culturalmente… A xente xa non sae á rúa, non vai ao cine, ás conferencias, nin aos concertos. Internet é marabilloso, pero non pode suplir a todo o demais.

E os músicos, facendo autocrítica, temos que recoñecer que non nos preocupa o suficiente a posta en escena, o son, o lugar e a puntualidade. O noso obxectivo debe ser ofrecer actuacións da maior calidade posible na música, converter ese momento en máxico.

Cal debe ser o papel das institucións públicas?

As institucións deberían protexer aos grupos musicais, discográficas e outros colectivos que non poden sobrevivir por si mesmos, e dar apoio aos axentes máis vulnerables da rede cultural e artística.