Baratzean oraindik aldatu gabe ditut. Nire bihotzeko fruituak. Ameriketatik ekarriak; ondo ekarriak, alajaina. Geure herriko erriberetan ematen dira onenak. Finak, samurrak, leunak, sotilak... Piperrez ari naiz, Capsicum sp; ez edozein piperrez, ordea. Bada makina bat, lodi, luze, zakar, pottolo, gozo, gorri, sua darionik... Niri bera gustatzen: pipermina. Mehe luze txorrotx pinpirina. Pipermina hemen garatua da, Ameriketatik auskalo noiz ekarri eta urtetan bertoko baldintza ekologikoetara, klima eta lurrera, egokituz sortu den aldaera bat da. Ekotipoa deitzen dena, hemengoa. Geurea, gure kulturak sortua.
Baratzean oraindik ez ditut landareak jarriak, eta dagoenerako jaten ari naiz. Gure herriko erribera oparoetan bere laborantza hedatua eta berari buruzko jakintza izugarria izanagatik nekeza zen santaixabeletako jaiak baino lehenago eskuratzea. Eta jaietan zituenak ederki finolatzen zuen... Lehenbiziko onddoak kalera paseatzera ekartzen dituenak edo udazkeneko aurreneko angulak erakusten dituenaren paretsu. Bada, aurten marka hautsia dut: maiatzaren 11 izan dut herriko estreinako piperminen dasta. Gordinei lehen koskadizoak eta gero frijituak, holaxe ditut gustukoen. Lehen ez bezala orain negutegietan egiten dira piperminak. Askoz garestiagoa da lana, baina merezi du, noski merezi duela. Dozena eurotik gora eskatzeko asmotan da piperzalea kiloko eta konturatzerako eskuz aldatuko direla iruditzen zait. Uda puri-purian, ekoizpena bere gorenean denean hiru eta bost euro artean ibiliko da. Orain arte hala izan da behintzat...
Aurten eguraldiak hartua duen martxarekin ez dakit zer atarramentu izango dugun. Negutegikoak jaten eta baratzekoak landatu gabe... Giro lehorxeagoak etorriko al dira! Bestela baratzeetan jai dugu, eta jaietan ere beste urteetan halako hiru ordaindu behar.
Mendeko hamahirugarren urte honi xelebre usaina hartzen hasia nago. Hona beste erakuskari bat: egundo udazkenean besterik jan izan ez dudan perretxiko bat ere dastatua dagoenerako, galanpernak maiatzaren 16an. Fruitu urte eskasa izango denaren tankera ematen diot. Ondo bidez, udazkenean hitz egingo dugu.
Datorren uztailean izango al dugu lanik? Izango al dugu labore uzta biltzeko lanik? Gure aldean, etorkizuna planifikatzeko eta antolatzeko gaitasun handia dute landareek; ia landare guztiek. Bere zikloa biziko den tokian gertatuko diren gorabeheretara egokitua izango da... [+]
Omiasainando todos os froitos metidos”, di a expresión. Mandio é un puñado de mazás, cabaza e kiwi (Malus domestica, Cucurbita maxima e Actinidia chinensis). Outros moitos máis serán millo (Zea mays); ou fabas (Phaseolus vulgaris); pataca (Solanum tuberosum), cebola... [+]
Tes unha horta? De neno, as dúas hortas que coñecín en casa tiñan un muro. Un na volta e o outro nun lado. Unha boa utilización dos muros fará que a horta teña un gran beneficio. Creará un refuxio: colocarase no lugar axeitado para facer sombra, ou para protexerse de... [+]
Aproveito o eco que me dá esta tarde para comentarllo ao lector: fóronse os días máis longos do ano e a noite alargouse e a luz do día comezou a acurtarse. Isto terá consecuencias terribles nas plantas e evitemos en nós.Este verán que acabamos de
comezar e que vai ir... [+]
Facer un buraco co plantador e meter a planta. Xa están plantadas as guindillas da dor (Capsicum annuum), que quentará para o verán deste ano. Só de pensalo, os meus dentes puxéronseme suorentos.
No noso pobo o río Oria convértese nunha rise, e nas persoas das ribeiras... [+]
Desde o vermello, Rubus fruticosus e Rubus ulmifolius. No talo vermello os novos brotes e follas son vermellos, aínda que pronto se veran verdes. No outono, mesmo cando o frío lle queime a pel, as follas volveranse vermellas. Vermello na manteiga e vermello no lixo vello... [+]
A maioría das colleitas realizáronse. O final do ciclo das plantas é o xerme que dá inicio ao ciclo doutra nova planta. Cando repomos a colleita adoitamos recoller froitos ou sementes e comeremos das dúas para quentar o inverno. A planta destinou enormes forzas á... [+]
O allo, Allium sativum, nunca falta na nosa cociña. Cabezales secas colgando todo o ano e novo durante o primeiros seis meses. As cabezas de allo e os grans están a desviarse de casa á horta, a época de seméntalas. Tamén despois, fóra da época de sementa, o allo deberá... [+]
A tempada do allo xa está aquí. Tempada de sementa de allo. O da súa colleita será máis tarde, e el ten que empezar a traballar na cabeza. Na cabeza, o do allo. Pero non todos buscamos a cabeza do allo. Cada vez vese máis a miúdo nas hortas o allo sementado para verdes... [+]
Contesto cun punto, non de temor, senón de respecto e vergoña, cada vez máis a miúdo, a quen me pregunta case calquera cousa nas plantas. E ese punto é cada vez máis grande.
Pola noite, alguén me preguntou cando se debe sementar o tomate (Solanum lycopersicum). Eu estaba... [+]
O pobo catalán de Puigcerdá atópase no monte, no Pirineo, a 1.200 metros de altitude, e é fogar de duros invernos. Lembra aos tempos nos que aquí viviamos un clima máis desapracible.
Durante centos de anos comeron alí, como nós, a col (Brassica oleracea). Mesmo nos... [+]
Coles sen cabeza, Brassica oleracea var. acephala edo var. viridis, col galega e col de trigo. En Galicia é a col, a máis común. Utilízase para facer a sopa verde, que ten unha gran gloria. Desde Euskal Herria e seguindo a beira do Atlántico, veralo en case todas as hortas... [+]
O azafrán de maior renome, o Crocus sativus, é español. Todo o mundo vende azafrán español. Moitos dos azafranes que se producen no mundo viaxan a España e véndense coma se fóra de aquí. Está organizado un roubo formidable. É caro, moi caro, e o timo é duro.
En... [+]
As herbas de caspa (Symphytum officinale e Symphytum tuberosum) son aptas para o auzolan. Fan un gran traballo para promocionar a súa contorna, un ecosistema que complemente a súa vida. Son amables coas que están ao seu lado e son amables. Sobre todo, tede en conta aos que... [+]