Que necesidades crearon as asociacións e que persoas componas? Están dirixidos unicamente ao profesorado ou son grupos abertos?

Edu Zabala: No ámbito da educación creouse Geu Ekintzaile en decembro de 2011. O tres sindicatos abertzales iniciaron a recollida de firmas “Non aos recortes!”, en nosa ikastola houbo unha bonita resposta e en lugar de esperar a que os sindicatos nos chamasen outra vez, decidimos empezar a organizarnos, tomando como referente ao centro e a todos os axentes que o compoñen: pais, profesores e traballadores da ikastola –no noso caso os alumnos son menores de idade–. Comezamos a dar a coñecer diferentes iniciativas e reflexións e no camiño atopámonos co colectivo Denon Hezkuntza.

Aitor Otaño: A Educación Permanente vén dun grupo de intercambio de información creado por docentes substitutos en Facebook, sumando as ganas de dar un paso máis e de loitar contra os recortes e a LOMCE, porque viamos que había un certo desmovimiento nos centros educativos e os profesores tamén están un pouco afastados dos sindicatos. A xente non está satisfeita co traballo realizado até agora polos sindicatos; nós non imos en contra deles e non somos a súa alternativa, queremos colaborar cos sindicatos, pero como proxecto propio, activando e dinamizando iniciativas nas escolas, facendo propostas máis aló das queixas.

I.V.A. : Sendo un grupo aberto estamos funcionarios, interinos, substitutos, persoal de comedor, de transporte… con moitas visións, pero o que nós dicimos é que é un reto demasiado grande para camiñar por separado e o que impulsamos non é só unha reivindicación do profesorado, senón a implicación de todos na agresión á educación, entre eles os pais e nais, os seus fillos e fillas, que sufrirán as consecuencias. Desde o primeiro momento estivemos en contacto cos pais e nais e co alumnado colectivo de máis de 16 anos para xerar confianza e explicar que o que queremos non é só falar das nosas condicións de traballo, senón debater globalmente sobre a educación, para o que necesitamos e eles a nosa. Queremos transmitir as propostas e alternativas que temos, pero tamén queremos recibilas de volta.

Hai xente con siglas diferentes, e ás veces cando pos unha sigla encima da mesa ou cando o fai un sindicato, automaticamente os dos demais non únense e saíu natural poder reunir a amigos de varias siglas para loitar polas cousas básicas.

En canto á implicación de todos os axentes, a reforma da LOMCE pretende acabar co impacto do Consello Escolar e dar poder ao director.

A.Ou. : Si, hoxe en día o órgano supremo está por encima do director, e coa reforma sería ao revés: o director tería moitas cousas a última palabra e o director non sería elixido como até agora polo claustro, o claustro tería a metade dos votos e a outra metade correspondería ao exterior.

I.V.A. : O director tamén tería a capacidade de xestionar o persoal, levando a xestión privada ao centro público. Trátase de introducir aos poucos o concepto de privacidade e quitar protagonismo aos axentes locais, iso é perigoso.

“O noso Motor na Educación”. De que maneira queredes ser axentes?

I.V.A. : Temos que ser nós os motores, ninguén virá salvalo. É fácil criticar aos sindicatos, “non veñen”, “veñen co esquema de sempre”… e con outros, pero cando un convértese no axente, o do colexio, o paquete faise cargo un mesmo, non veñan á asociación preguntando que imos facer nós, o obxectivo é que o centro actúe de forma autónoma ao redor dese mesmo eixo. Iso si, dentro dunha mínima coordinación. Todo iso require tempo e implicación.

“A Educación de Todos”. Non se vai a garantir a educación para todos coa LOMCE?

A.Ou. : Todos e todas temos dereito a defender e defender un modelo educativo axeitado, somos un grupo aberto e participativo.

I.V.A. : E tamén as novas liñas demostran que queren unha educación elitista, unha educación para algúns, e con iso de “todos” queremos reivindicar que todos temos dereito a recibir a educación, sen condicionar os factores económicos.

Para facer fronte aos recortes e á proposta de lei LOMCE, que camiño están a facer a nivel social, xudicial, político…?

I.V.A. : Co obxectivo de visibilizar o problema, conseguir a implicación e mobilizar cada vez a máis xente, temos varias iniciativas: recollida de firmas “non á LOMCE”, para levar esas firmas á Delegación; saímos coas camisetas negras unha vez á semana e tamén damos as clases con estas camisetas; realizamos concentracións en días determinados (entroidos, Korrika, festas dos centros…) e estamos a organizar unha parte da Marcha do Día da Solidariedade colectiva. Estamos a realizar encontros informativos por comarcas –sobre todo polo momento en Gipuzkoa-, como asembleas, para ampliar a información ao máximo posible, para coñecer xente nova, para intercambiar propostas... Tamén publicamos información en blogs e utilizamos as redes sociais. A nivel político, nos concellos de cada pobo expuxemos mocións “non á LOMCE” e xa foron aprobadas polos plenos de Donostia, Hernani, Oiartzun ou Irun –co voto en contra do PP-. Quédanos un gran plano xudicial ao que vostede aludiu, imos paso a paso e temos que conseguir a complicidade dos demais, os tribunais non son o noso camiño, o colexio, os axentes locais e temos as iniciativas factibles. Por último, tamén teremos que traballar no camiño da desobediencia. Á fin e ao cabo, utilizaremos as ferramentas que temos ante estas imposicións, porque se non todo vai vir por decreto e non podemos dicir nada do que manda Madrid, como parece que quere facer o Goberno Vasco.

Xusto agora, a desobediencia civil está a lume vivo. Como se reflicte a desobediencia na educación en accións concretas?

I.V.A. : O tema esixe un debate contundente, pero hai exemplos que poden valer adaptándose a nós. En Sevilla, as probas diagnósticas foron previamente filtradas e desvalorizadas. Ou un pai comentaba o outro día que serán fundamentais, porque o profesor pode estar bastante atado, pero o pai pode decidir non enviar ao seu fillo/á a escola o día da proba de reválida. E si coa complicidade dos pais conseguimos boicotear a avaliación diagnóstica, será moi importante, xa que a LOMCE basearase nesas probas de reválida. Na desobediencia contra o currículo, cando en Inglaterra a administración modificou os contidos da materia de Historia Contemporánea, varios profesores de Bacharelato decidiron, en nome do Dereito de Cátedra, non ceder devanditos contidos. Non sabemos se iso vai traer logo sancións administrativas, se se vai a achegar a Inspección, etc., pero estamos seguros de que en moitos sitios fixéronse estas cousas e a clave é recoller información. Hai fórmulas, pero hai que saber que forza temos e que consecuencias poden ter, non sabemos até onde poden chegar.

Mencionastes a autonomía dos centros para crear dinámicas propias dentro da mesma loita. O manifesto de seis puntos úneche e, segundo o primeiro punto, estades orgullosos da educación pública vasca actual. Que modelo defenden?

I.V.A. : Apostamos por un sistema educativo euskaldun e laico que teña que ser público. Defendemos a publicidade na medida en que iso debe garantir o dereito á educación de todos e todas, coas mesmas posibilidades. A partir de aí, que é a educación pública, institucional ou que se delimita desde a cidadanía? Nós somos partidarios do segundo, porque, por exemplo, o modelo navarro é público, pero as institucións dan leña ao eúscaro e á cultura vasca.

No manifesto denunciades a campaña de desprestixio contra os traballadores da comunidade educativa “pola privatización”.

I.V.A. : Cando creamos o manifesto, o Goberno da época de Patxi López fixo público que no noso colectivo había un alto nivel de absentismo e, devandito isto, unha vez preparada a opinión pública, veu o decreto de baixas e ampliaron o número de días até o envío do substituto. Con este tipo de campañas, buscan desprestixiar ao profesorado e á educación, xa que esta información non é do 100% certa.

A.Ou. : Si, as campañas de desprestixio estendéronse xa a todo o persoal público e nos medios de comunicación pregúntase á cidadanía se cre que os empregados públicos teñen menos horas de traballo, se habería que baixar o salario… Ademais, os datos de absentismo hanse distorsionado, dándolles a media de datos de toda a administración pública, e non só os relativos ao ámbito educativo.

O manifesto tamén subliña a redución das condicións de traballo que se está producindo en Euskadi. Como están os cocientes aquí, pódese falar de ensino personalizado ou se están masificando as aulas? Fáltanlles recursos?

I.V.A. : Non subiron os cocientes pero non tiveron en conta aos alumnos repetidores e multiplicáronse as aulas de máis de 25 alumnos, aínda que o tope na CAV é de 25 e en Navarra de 30. Nos próximos anos a situación complicarase, porque os primeiros cursos están á altura das circunstancias. Ademais, aplicaron recortes e conxelacións nos nosos salarios e aumentáronnos a carga de traballo, como unha chea de burocracias.

A.Ou. : Creo que desde a Administración tamén se mediu ben. O profesor cargouse de traballo, ten pouco tempo para pensar e tamén está cansado de realizar actividades fóra da escola.

I.V.A. : Si, e engadindo que cada vez é máis complicado coller baixas, a xente chega moi queimada ao final da avaliación. Dentro das horas de traballo, o tempo e a posibilidade de falar entre si destes temas están a desaparecer, as cargas burocráticas impiden entrar noutros temas, mesmo en ocasións preparar a clase como cómpre. Non chegamos a todos os retos que nos pon, necesitamos máis recursos e que as substitucións se cumpran correctamente.

A.Ou. : Os recortes detectáronse nas substitucións e son os profesores do centro os que deben cubrir os primeiros días de baixa do compañeiro. En canto aos gastos de funcionamento, algúns centros sufriron unha redución económica de entre un 30 e un 40%, non se concederá diñeiro ao que menos gaste. Ou temos exemplos como Eskola 2.0: introducíronse ordenadores, pero os profesores só formáronos ese ano, non os profesores do ano seguinte, e do mesmo xeito que o proxecto Hirueldun, introdúcese un novo proxecto, pero non hai formación nin material elaborado.

"Este ataque non vai solucionar o problema da crise e non é máis que unha escusa para destruír a sociedade solidaria e social", sinala o manifesto. Que modelo social quere impulsar a LOMCE?

I.V.A. : A lei é neoliberal, elitista e excluínte, porque quere expulsar aos que están a facer un pouco máis curtos na ESO, e así o poderán dicir na ESO 4. Que na ESO o fracaso escolar é pequeno. Ven a educación como un negocio e nós estamos a favor dun modelo social e solidario, pero veñen noutra dirección, a destruír o que fixemos até agora e o que queremos facer no futuro. Pedagógicamente, se tes que preparar aos teus alumnos para a reválida, non os estás educando, compórtasche como unha academia, prepáralos para un exame e queren pór as reválidas en todo o itinerario de aprendizaxe.

Como valoran a actuación da nova conselleira de Educación do Goberno Vasco, Cristina Uriarte?

A.Ou. : A verdade é que apenas a coñecemos, pouco dixo, e ese silencio non nos dá confianza. Máis aínda, denunciamos a actitude do Goberno Vasco respecto da LOMCE, porque están dispostos a chegar a acordos e temos medo a esa resposta do Goberno, por exemplo en Cataluña, que dixeron non directamente á proposición de lei.

I.V.A. : O Goberno Vasco ha recorrido as competencias lingüísticas, pero non a LOMCE no seu conxunto, e temos a impresión de que se conseguen un certo avance no tratamento do eúscaro, o Goberno Vasco pode aceptar a proposición de lei, e na LOMCE hai outras moitas cousas que poden acabar coa educación pública. Pensamos que o que queren é desmantelar o sistema público en xeral e, en concreto, no noso caso, a educación.