Maio
Ademais do manzano, o manzanal é o máis natural, o máis rico e rico, con flores de moitas plantas, e deberiamos tentar coller as mazás e as mazás. A beleza mostra o carreiro cara a unha boa alimentación e unha vida mellor. Temos suficiente traballo para manter esa riqueza. Por exemplo, moitos dos baratxuritas que mencionei o outro día están en perigo de extinción. Si vivísemos conducidos polo padal, estariamos moi ben atendidos. E estariamos máis lúcidos... Non son as palabras e os alimentos as únicas cousas que entran no noso corpo?Como
nos manzanales por todas partes. Non fai moito, cando no programa de consellos da radio falabamos de fertilización, un dos que preguntan sobre o uso dos xurros dos cortellos como abono quería saber que me parecían os que facían o programa. Coma se os oíntes fosen nenos e novos, os traballos miden as palabras, máis que que responder cada sábado. Ás veces, con todo, é demasiado arduo e a lingua altérase. E sempre co tema das dores. Púxenme a falar deste tema con toda tranquilidade, porque os xurros son moi malos para o noso medio ambiente. A contaminación e moitos produtos do cortello e as sobredoses de fertilizante propáganse directamente e son “fertilizantes” sen madurar e reducen a riqueza de especies vexetais das terras que se estenden... Non esquecerei deseguido as cousas que tiven que escoitar de boca dos cultivadores da gandaría industrial, mornas e cálidas. Este tipo de actividades agrícolas e gandeiras empobrecen as paisaxes da nosa cultura. As pradarías que soportan a choiva destes xurros viven un incesante desastre. As pradarías, maxestuoso, vestíronse de cores; míraas. Ademais do verde das follas, verás tantas cores como queiras nas flores que desenvolven centos de plantitas e as esparcirán na cabeza da caravana. Compara cos que collen xurros. Máis verde, menos cor, menos flores, menos vexetación. E que? E a súa calidade de vida costa abaixo.Na Orixe das Especies,
Charles Darwin di moi ben: as flores son unha das cousas máis belas que deu a natureza; son impresionantes en comparación coas follas verdes e fermosas para que os insectos as vexan facilmente. As flores que o vento fecunda nunca teñen unha corola espectacular. As plantas dan flores abertas para atraer aos insectos e algunhas de cor, e outras flores pechas que os insectos non visitarán nunca, e que non teñen cor nin néctar. Por tanto, a beleza das flores debémola aos insectos.
Mazás con xardín. Alén, o carballo, a noz, etc. Coñece vostede a flor destes últimos?
Na nosa latitude a suor da maior parte das plantas móvese na primavera, e nesta época gozaremos das grandes floraciones. As flores son o símbolo da beleza: para ver, para cheirar... E para probar? Comiches algunha flor? Seguro que si.
Quen non comeu alcachofas (Cynara... [+]
Lilipak edo nartzisoak loretan dira. Nabarmen adierazten dute mendean hartutako bere lurren berri. Neguan loratzen dira, kolore zuri-hori ikusgarritan, eta usaina bafadaka hedatzen dute. Multzoka bizi dira; lurpean erraboila emankorra dute, eta bat zen tokian, urtetik urtera... [+]
Udari begira jarri gaituen eguraldi honek landareak ederki mugitu ditu. Gu ere bai. Zaldibarren, Eitzaga auzoko zabortegiko madarikazioaren ardurak eskatzera, eta langileei, haien senideei eta auzotarrei babesa emateko manifestazioan Eibarko Amañatik abiatu ginen. Hasi... [+]
Recordo de neno como o chamabamos o “chito”. A flor lembrábanos a cabeza da galiña. José María Lakoizketa recibiu o nome de “kurkubia” en Bertizarana en 1888, xa que o seu froito se asemella a un kurkubi ou botello. Di que en Cinco Vilas chámanlle “cascabel”... [+]
O perigo de extinción das plantas pode ter moitas razóns. Antigamente dividíanse en tres grupos: enfermidades, pragas e herbas ou plantas “malas”. Hoxe en día téndese a chamar peste a todos os desastres das plantas. Antes chamábase praga a un accidente causado pola... [+]
Na pila de estiércol e desperdicios adoita haber un hóspede no verán, aínda que non sempre: estramonio ou estramonio, Datura stramonum. Algúns tamén recibiron os nomes de “carboeiro” ou “higuzoro” para esta planta. É unha planta rechamante, ergueita, cun follaje... [+]
O ano de Dalia, a pinnata Dahlia, foi elixido este ano polos organizadores da festa. Ben dito, é o ano de Dahlia. Os dicionarios e enciclopedias en eúscaro chaman “dalia” a esta planta; eu creo que deberiamos chamala “dahlia”.
Os invasores españois que coñeceron a... [+]
Púxenme un pouco máis tranquila o día en que a noite se fixo máis longa que o día claro e alégrome de que esteamos seis meses así. Non podo negar que o verán foi fermoso, pero cheira mellor ao outono. Ás plantas failles “xices” coa chegada do outono. As horas... [+]
Sábese que as plantas cheiran, cada vez máis. Hai tempo que sabiamos que o martingal das plantas era para protexerse dos animais herbívoros: a planta que foi mordida solta o cheiro para avisar ás plantas veciñas, que amasarán as follas e non serán de gusto para o... [+]
Ultimamente preguntaba a Joxe Anton Arze, un dos paisajistas vascos máis belos, sobre os nomes das plantas que tiñan flores brancas. Xa está baixo a súa luz esmorecente.
Lilipa dos poetas (Narcissus poeticus), Perico de estrela (Stelaria holostea), Espino branco... [+]
O seu parente é o O-Belar (Papaver somniferum), pero en comparación con el, é a Michoneta (Papaver Rhoeas). A mapoula é moi coñecida; tamén se lle coñece como “urdemutur” e “urdamutur”. Ao chegar a primavera, a terra ruborízase cada ano. Tamén revive o rubor da... [+]