Ufa, Oier aférrase tan fortemente ao libro que as bágoas e a rabia mestúranse no meu sangue. Por suposto , ese primeiro poema, unha canción é case, sensible e redondeada; sitúanos como Benito no mundo, define como Otamendi unha nación, a nosa Liberia, que se afasta.

Pero esta vez Guillan emocionounos á súa maneira, non co discurso de ninguén. Dedicouse a iso sen deixar de ser ela mesma e deixando de lado as prosaicos. Escoitei o crujido do tablado baixo os pés de Oier –“O Teatro pode ser unha forma de salvarse”– e escoitei a música dos bafles –Bafles, Beti mugan, Silvio...– e o libro deixoume como antes, pero moito mellor: “Todas as cousas que merecen ser amadas/ eu ameinas./ Desaparecín neles./ Pero aínda o meu nariz é vermella”. A solidariedade salvaxe é máis

rica, máis contraditoria, máis crúa que as raíces das mans (Susa, 2009). Empezando polo título, as forzas cegas déixanse levar por un escritor moito máis poético, coma se ao final converter nunha forma daquel complexo armazón de esforzo estético e político. Conségueo utilizando unha épica fina e unha apología menos pesada do perdedor. Dalgún modo os soños que abandonamos vólvense verdes e volven hermosamente transformados:“E acepta que estes son os mellores tempos”. Ese optimismo é o compromiso.

E o tempo ten un gran protagonismo. Ás veces pódese coñecer facilmente a mocidade do poeta e repasar o desexo e impotencia dos nados nos anos 70. Noutras ocasións, a inspiración e o impulso son bruscos e non teñen nin un gramo de nostalxia. Combinando lentamente, moi preto, onte e agora consegue unha foto da vida sa e real, metade soñador medio decepcionado:“Non somos donos dunha biografía/ escrita por ninguén, senón da sede da brecha/ da mesma idade de todas as pernas,/ de facer traballos que poucos poderán entender cando tomamos traballos/ neste tortuoso circo da militancia”. A solidariedade

salvaxe ten que ver coa moral. Refírese á moral do antihéroe, digamos. Guillano, con todo, dignificou esa ética, sacouna da polémica, buscoulle adxectivos. En lugar de pór a poesía ao servizo dunha concepción do mundo, converteuna nun campo poético. Por iso, aínda que a lese dentro duns anos, estou convencido de que a súa música, o son do tambor, vai sobrevivir aos acontecementos.