As antigas danzas de tolos foron unha época dourada na Idade Media, pero dunha forma ou outra se manteñen nos nosos días. Grupos de xente, disfrazados, brincando polas rúas coma se fosen tolos e pedindo esmola diante dalgúns portais. Parecidos aos carafio ou aos caracois. Os bailes Zoro son un fito para liberar e relaxar moitas emocións que quedan fóra das coordenadas do regulamento social, ocultas nos raios das persoas e dos grupos. Sen eles, pódense producir grandes explosións persoais e sociais. A vella canción vasca sabía: “Quen non está tolo en Noiteboa é o máis tolo”.

Joseba Gabilondo, profesor da Michigan State University en Nova York. Sobre a utopía do postnacionalismo vasco... na presentación do ensaio dixo, si créese ao xornalista de Berria: “Nós (os vascos) nunca fomos normais e non temos que ser normais”. Eu, ao contrario. Iso é o que necesitamos ser normais. Ser normal é vivir con normalidade ou seguindo normas e, con ou sen darse conta, sen querer ou sen querer, vivimos sempre con arranxo a unhas normas.

Gloria Fortes escribiu este poema:

A
normalidade é unha forma de tolemia controlada.
atento

ao bo que é temerario.

Trátase de saber quen e como controla a nosa tolemia. A procedencia destas normas.

Viñéronme uns amigos afeccionados á danza que participan nas nosas romarías, preocupados porque tocamos os pasodobres.

– O pasodobre non é español? Non é a música de touros? Non é o ton dos militares?

Ao que é unha terrible Wikipedia, responde que si. Á realidade, á tradición, ao longo de moitos anos de actividade, eu non. Wikipedia é unha normalidade superficial estraña. Para debullar as miñas razóns tería que insistir moito: que é unha danza antiga ser española (por esa vía o fandango español e o arin-arin serían inglés e francés). E o rock? ), si falamos dun simple nome ou dunha danza que agora se coñece como pasodobre ou do pasodobre de finais do século XIX, como o que escribiu Raimundo Sarriegi para a Tamborrada de San Sebastián.

En resumo: o pasodobre é a danza dos proletarios, que permite a proximidade e o contacto entre os corpos, que posibilita a participación de todos, tan sinxela, a danza unida que se opuña á imposición da moral pública dos poderosos.

Para controlar a nosa tolemia, bailemos o pasodobre, o fandango, o muxiko ou o baile de tolos. Coa nosa normalidade.

Cada un víveo o seu tolo.
***

Oferta: Impartido por Iñaki Irigoien, recoñecido investigador das danzas vascas.

De boa gana!