Non somos unha chea, temos que admitilo. Pero salvo unhas poucas excepcións honorables, todas elas mulleres, de paso, os supostos escritores que suceden á xeración da Banda Lubaki, nacidos en 1980, atopámonos coa preguiza. O noso é o Autobús da Literatura Vasca, sempre en risco de quedar fóra de control. Somos dos que aceleramos coa estrada ao noso favor. Imaxínache, a reportaxe Sautrelan sobre a suposta sequedad dos últimos tempos da literatura vasca, o Autobús no punto de encontro. Autobús, also known as Barrebusa.

Se paréceche que é demasiado pronto para empezar a protestar, lector, ten en conta que xa hai anos da retirada da Gazte Txartela aos maiores de nós, e ademais, como sabes, na literatura vasca, calquera persoa maior de 25 anos é automaticamente veterana. O máis fácil sería queixarse do sistema literario; denunciar a Jon Kortazar, Mari Jose Olaziregi, Bernardo Atxaga e mesmo o complot da cia. Lembrarlles que non recibimos ningún premio Euskadi –á fin e ao cabo a xogada que lles saíu ben aos Tropelekos-, nin o Premio Nacional de España –que primeiro nolo deron; logo, como non, ímosllo a rexeitar–. Así que todo iso sería o máis fácil, pero non nos enganemos, a responsabilidade de desmantelar o Alto de Miracruz é nosa.

Somos a xeración de quen cremos que fixemos algo coa publicación de dous poemarios escasos. Deixa unha resposta nun blog e en pouco tempo chámanche desde algún medio de comunicación para preguntarche se estás disposto a escribir unha columna, ou o que é peor, se queres empezar a criticar. Anxo Erro, que por ser de 1978 non lle pedimos permiso á xeración que acaba de chegar, dixo que recentemente houbo unha certa competencia secreta entre os poetas para saber quen deixa a maior distancia dun libro a outro. Isto no Autobús é unha práctica xeneralizada. A forma da sedución do Autobús é, sen dúbida, a de andar suplicando.

Temos, pois, un par de pequeñeces que se declaran escritoras, pero hai outras castes aínda máis radicais. Estes son os escritores sen obra de Aritz Galarraga e Gorka Bereziartua. Son artistas que recupera o vello ideal das vangardas, que reivindican a necesidade de levar a arte á vida, á práctica cotiá, á nada, desprezando o carácter de obxecto da obra. O último da historia, o ungiversalismo, remóntase á época dos séculos XV e XVI. Con todo, é sabido que a vangarda foi historicamente un dos alibis máis sutís da preguiza.

O máis grave, con todo, é que a peste chegou mesmo a escritores aínda máis novos, como o texto de Peter Ostolaza Sobre a nosa xeración, onde se poden ler: “Preferimos a perfección do silencio a facer un par de frases equívocas, nós, os que tememos que nos critiquen, condénennos, seica nos acusen.”

Así andamos. Non hai dúbida de que deixar o futuro da literatura vasca en mans de todos estes inútiles non é máis que unha tenacidade. Unha imprudencia tremenda. Non veñas queixarche de que os bertsolaris coméronche unha torrada con confitura. Cando deixaredes as preguizas, as escusas? Cando empezaredes, por fin, a escribir algo decente (é dicir, un libro de novelas, unha colección de contos poderosa? ). Cando deixaredes o seo materno? Cando ides porvos a traballar? Cando deixaredes de twittear?