Estas liñas parten de dúas opinións diferentes. Unha, escrita fai unha ducia de anos; a outra, que acaba de saír á luz nas últimas semanas.

A principios do século XXI, Nekane Jausoro dicía que “a maioría dos traballos de investigación sociolingüística vasca foron realizados fóra do mundo académico” (Jausoro, 2000: Revista Bat Soziolinguistika 37). Pola súa banda, Miren Loinaz e Izaro Susperregi, reflexionando sobre os resultados da Medición de Rúa 2012, escribiron: “A innovación lingüística pode ser a liña dos próximos anos”. (Loinaz e Susperregi, 2012:Revista Bat Soziolinguistika 84)

Ademais desta intención xeral, os dous membros da asociación Urtxintxa realizaron outras propostas interesantes, como identificar os momentos de cambio de hábitos lingüísticos nos mozos, explorar novos camiños para que a familia ocupe o espazo que lle deixou para adquirir o aspecto non formal do eúscaro, ou analizar as motivacións internas para o comportamento lingüístico do individuo. Propostas moi interesantes. Pero como actuar?

As dúas ideas iniciais que non expresaban unha conexión clara entre si poden agora porse en contacto. E é que, co paso dos anos, o valor da afirmación de Jausoro mantense; é dicir, a diferenza dos estudos nos que se valora o corpus do eúscaro e salvo excepcións, a maioría dos estudos sobre o status impúlsanse e realizan fóra do ámbito académico. Se iso é motivo de preocupación.

Como abordar a “innovación lingüística” se a investigación do status do eúscaro está “orfa” no mundo académico? É certo que se investiga na sociolingüística aplicada, si, pero non na academia, senón na que o eúscaro é impulsado tanto pola cidadanía como pola institución e as empresas consultoras. Eses esforzos están moi lonxe dos ambientes académicos do País Vasco, e así é difícil –imposible– crear unha innovación profunda e frutífera. A innovación require dunha investigación científica rigorosa e aplicada, así como de pontes entre ambos os para que se alimenten mutuamente de forma continua.

A sociolingüística do eúscaro non corre o risco, segundo a metáfora da torre de marfil, de encerrarse en si mesma. Tan lonxe está o ambiente académico de abordar con seriedade a liña de investigación da sociolingüística!

Para cando algunha política científica para a sociolingüística vasca? Como organizar e quen vai orientar esta liña de traballo?