Esta vez tocoulles aos bertsolaris e aos escritores, pero na terra vasca é habitual tirar dos nosos recursos non moi numerosos como coa corda: todo, ou case, divídese aquí en dous, en política, en cultura ou en eúscaro. Temos esa tendencia e hai que aceptala. Quizá deberiamos analizar por que ocorre (o infatigable ego dos protagonismos, xamais desvirtuados...) e, sobre todo, a que nos leva.

Nesta ocasión, como diciamos, o duelo tocoulles a bertsolaris e escritores, e cando souben diso veume á memoria aquilo de Xenpelar e Iparragirre, coa súa música e todo. Non tiña ningunha idea sobre este asunto ata que lese o artigo de Juan Luís Zabala Nahi edo ez, haurride artikulua (Berria, 2013-01-31). Non me sorprendeu, porque o considerei como o undécimo exemplo da afección ao duelo vasco, pero non o esperaba. E, sen darme conta, non me gustou a noticia (por outra banda, tampouco me gustou moito).

Porque eu amo aos dous, á literatura escrita e ao bertsolarismo, parécenme interesantes de cando en vez, e gozo cos dous, si danme pracer: non todos os bertsos nin todos os libros conségueno. E iso é normal, porque ninguén ten por que gustarlle todo o que se considere interesante no mundo.

Quizá por iso non entendo moi ben o desenvolvemento deste duelo, e un pouco falso (como as danzas, o da sala?). Pareceume ben. Entendo os argumentos: que son dúas disciplinas (aínda que as dúas ou as dúas teñen palabras, palabras en eúscaro, talleres...) e que unha delas adquiriu un aire de espectáculo parecido a algúns deportes (non o nomearon hai tempo o deporte nacional da palabra? ). E comprendo que os xogadores dos dous campos, no canto de estar xuntos, mirásense de esguello. Con todo, o feito de que se empecen a reprochar, volve parecerse a ese peculiar auto-boicot que os vascos tanto nos gustan entre si.

E aínda que non son dos que reivindican a necesidade de estar sempre e en todas as cousas, entre outras cousas, porque neste país somos capaces de facer bimenes a medida que a unión proclama, cústame imaxinar que clases de incompatibilidades poden impedirnos avanzar ao mesmo tempo en letras escritas e en palabras cantadas (incluíndo teatro e bertso-paperak). Si non é que o ego empezou a bater as ás. Ou facendo visibles os seus rancores.