En xaneiro de 2011, sen que ninguén saiba o que era o fracking en Euskal Herria, Pello Zubiria fíxonos a seguinte profecía: “Aprende esta nova palabra: fracking. (…) Escoitaremos e leremos o fracking a miúdo ao día de hoxe”. Deus meu!

Na última campaña electoral da CAV, o fracking saíu varias veces á praza, aínda que á sombra de temas máis potentes como a crise, a soberanía ou a pacificación. A principal pregunta de entón é a mesma: que actitude tería o PNV que, durante a oposición, pediu unha moratoria para o fracking, unha vez retornado ao Goberno? Nas últimas semanas dous conselleiros pronunciáronse publicamente sobre o tema. Ambos, do mesmo xeito que Ana Oregi, Arantza Tapia, a máxima responsable de Medio Ambiente e Desenvolvemento do Goberno Vasco, mantiveron a súa postura de face ás eleccións: a día de hoxe non está asegurado que o fracking sexa seguro, polo que está descartado como técnica de explotación de gas.

Os adverbios “por hoxe”, “por hoxe”, “polo momento” e similares deixáronsenos ver constantemente no discurso de ambos os conselleiros. A pesar de que nalgunha ocasión uníronse contra o anterior Goberno, hai unha gran diferenza entre o que defende o PNV e o que din o resto de asociacións, grupos e partidos que se mostraron contrarios ao fracking: O PNV quere explotar o gas. A diferenza de quen se opoñen frontalmente ao fracking, o PNV considera que a explotación do gas é compatible coa loita contra o cambio climático. Os jeltzales consideran o gas como unha transición cara a un futuro sen combustible fósil. O problema é o fracking: está demostrado que non é seguro, así que esperemos a que se desenvolva unha técnica segura.

Os conselleiros de Medio Ambiente, Oregi e Tapia, subliñaron a necesidade de que se respecte a legalidade ambiental. Pero, cando e quen decidirá que a tecnoloxía é segura e, por tanto, compatible coa lei? Non esquezamos que hoxe en día hai quen di que o fracking non xera ningún problema. Especialmente, como era de esperar, as empresas que queiran explotar gas non convencional. Entre eles, e isto si que é de destacar, a compañía pública SHESA, dependente do Goberno Vasco. Os responsables de SHESA terán que cambiar de opinión polo mandato dos novos xefes ou aos poucos, case sen darnos conta, o PNV vai atopar o momento axeitado para dicir “agora si, agora pódese facer fracking sen medo”. Verase de onde se desprende o nó, pero é moi posible que para iso haxa máis factores que a protección ambiental.

Cambiar o nome do problema para ocultalo

Unha forma de sacar ao PNV do porto é, quizais, a que está a coller forza en Francia: porque a palabra fracking é fea, que lla digamos doutra maneira. Segundo un estudo realizado pola Universidade de Louisiana, cando se utiliza outro, aínda que sexa para expresar o mesmo, suavízase moito a opinión dos cidadáns sobre o fracking. Parece que a palabra fracking lémbranos moito á ruptura. Por iso, os propietarios de empresas, nun Estado francés onde a fractura hidráulica está prohibida, comezaron a utilizar unha linguaxe máis amable, case até o punto de entrar no terreo do erotismo. Agora fálase de masajear a roca ou de excitar a roca para que libere os seus hidrocarburos.

Verase o éxito da batalla terminolóxica. As asociacións ecoloxistas francesas, no seu momento, acolleron con desconfianza a lei de París para prohibir o fracking porque o seu verdadeiro obxectivo non era protexer o medio ambiente, senón adormentar ao movemento social, unha vez relaxado o ambiente para volver emprender vellas aspiracións. Estas voces críticas sinalan que a lei non é o suficientemente precisa para definir que é o fracking.

As cuestións de nomeamento non son unha mera anécdota. De feito, varios deputados da Asemblea Nacional francesa, a maioría deles de Europe Ecologie, deron un paso máis para facer fronte á indefinición da lei. O pasado 16 de xaneiro presentouse un proxecto de lei no que se solicitaba a prohibición da exploración e explotación de hidrocarburos non convencionais, independentemente da técnica utilizada.