O 31 de marzo de 2012 presentastes o desexo de reconstruír Udalbiltza, que cociña traballastes antes?

Até agora viñeron recollendo as opinións dos electos.

Nunha semana recibimos máis dun centenar de respostas. Algúns foron moi directos, pero outros fixeron achegas profundas. Sobre iso deberemos facer unha valoración.

E que se observou en xeral nesas respostas?

En concreto, non podo adiantar moito, non é un cuestionario fácil de analizar. Con todo, hai algunhas cousas que ven bastante claras, como o desexo de colaboración, que se manifestou reiteradamente nas respostas dos electos.

Cantos concelleiros adheríronse?

Segundo os últimos datos, 1.206 persoas apoiaron a Udalbiltza, entre concelleiras e alcaldes. Son números redondos, máis aínda no caso da adhesión dos alcaldes, recollemos unha boa cantidade. Pero as portas non están pechas, deica pouco podemos ser moito máis.

Udalbiltza fundouse en 1999, pero pronto esa unidade interna rompeu e xurdiron dúas sensibilidades, entre elas ETA volveu á actividade armada… Que ensinos pódense sacar dese pasado?

Cando chamamos dixemos claramente: Nestes 13 anos temos que aprender das cousas boas e malas que fixeron as dúas expresións de Udalbiltza. Pasaron moitas cousas e non podemos deixar de telas en conta. Naquel momento houbo dificultades, pero a situación cambiou moito e agora non hai ningunha razón para que estea separada.

Reivindicaron os mesmos principios que os establecidos en 1999 no Palacio Euskalduna. Pero cales serían os obxectivos concretos de Udalbiltza?

Os obxectivos son os mesmos. O País Vasco está desestructurado, tanto no que se refire á administración como á territorialidad. Doutra banda, o marco xurídico actual non responde as necesidades da cidadanía vasca, non temos un estado propio e a vontade nacional non ten resposta. Udalbiltza ten que ser un instrumento para reverter esta situación, niso ten que axudar.

Reuníronse entre sectores para que?

Hoxe en día non sabemos como está Euskal Herria en datos. En canto á economía, o emprego ou a vivenda, os datos da CAV están desglosados polos de Navarra e Aquitania, que tampouco temos os de Iparralde. Gipuzkoa pode comezar unha liña de traballo coA Rioxa, mentres que con Iparralde non a fai, aínda que sería máis fácil. Pero como non temos datos non podemos sabelo. Udalbiltza tamén ten que colaborar niso, ofrecendo datos e para saber onde están as necesidades.

Polo momento, deulle o apoio o 18% dos concelleiros presentes. Non corre o risco de que se lle corten as pernas?

En 1999 entraron todos os concelleiros do PNV á vez e agora non foi así, pero cremos que isto non é definitivo, Udalbiltza ten unha conexión especial para todos os abertzales. Tras as eleccións de 2011, Bildu tiña a oportunidade de empezar este proceso en solitario, xa que conta cun bo número de concelleiros. Pero queremos facer as cousas doutra maneira, a diversidade dános forza e temos que seguir traballando.

Cal foi a resposta que recibiron desde a contorna do PNV para non participar na Asemblea?

Neste país sempre hai eleccións ou algo así, e é difícil tomar decisións. Tivemos contactos coas executivas e repetimos que temos as portas abertas.

Un dos proxectos máis potentes da anterior Udalbiltza foi “Zuberoa Garatzen”. Máis aló da reivindicación da identidade, que pode facer Udalbiltza de face á situación económica na que nos atopamos?

Temos que facer unha foto real. Hai moitas ramas para impulsar a construción nacional, non é só dicir palabras políticas gordas, pódese construír en todos os ámbitos: na sociedade, no deporte, no primeiro sector que o está pasando tan mal… Pero primeiro temos que ver cal é esa foto xeral, por iso puxemos en marcha o proceso participativo. A dirección que saia da reunión do 2 de marzo establecerá as prioridades, tras unha reflexión.

Entre as opcións está a creación de subvencións e fondos?

Algo que xa se fixo antes. O labor de Udalbiltza poderase intuír desde os pobos, os electos dirán cales son as necesidades e os problemas, e os cidadáns poderán ver que esas iniciativas teñen un impacto no seu propio pobo. Temos que aproveitar o carácter municipal da institución para estar máis preto da cidadanía, nós coñecemos o noso pobo.

Parte do percorrido de EA dentro do Udalbide. En 2006 afirmou que Udalbide converteuse nun “portelo de xestión de subvencións”.

Agora non hai ningunha razón para que esas dúas expresións déanse. Por exemplo, o que fose vicelehendakari de Udalbide, Jesús Mari Agirrezabala, agora está a traballar na reorganización de Udalbiltza. No entanto, Udalbide sinalou nun comunicado publicado no Aberri Eguna de 2012 que os principios iniciais serven para a actual situación política. Por tanto, non cremos que poida haber ningún problema.

Nos concellos onde goberna Bildu non se pagará a cota a Eudel. Estas tensións dentro de Eudel influíron en que Udalbiltza non teña máis apoios?

Falouse moito de Udalbiltza e de Eudel, pero son cousas totalmente diferentes. Non sei si é unha polémica provocada intencionadamente ou que é o que sucedeu. En Eudel están todos os concellos da CAV e parte de Navarra e ofrece principalmente asesoramento técnico. Udalbiltza é unha institución nacional dos sete territorios cun obxectivo totalmente diferente. O certo é que a reorganización de Udalbiltza e as críticas de Bildu a Eudel coincidiron no tempo.

Pero esas críticas prexudicaron a Udalbiltza?

Se lle fixeron dano, non entendemos por que. Nós estamos a falar doutra cousa. Con todo, Bildu non fixo unha crítica a Eudel, senón que dixo que hai que facer unha reflexión en profundidade sobre o seu funcionamento e natureza, e non recibimos resposta algunha. Bildu é a primeira forza de Euskal Herria no ámbito municipal e non temos representación na dirección de Eudel, o que a cidadanía votou non está reflectido nesa dirección. Pero o que é moito peor, nestes tempos nos que os concellos están en apertos, Eudel desapareceu.

En Cataluña os concellos tiveron un protagonismo especial, organizaron referendos e hanse autoproclamado “municipio catalán independente”. Que reflexión prodúcevos?

O labor dos concellos é fundamental, por iso Udalbiltza ten tanta importancia. Podemos aprender moito do que pasou en Cataluña, á fin e ao cabo podemos facer unha chea de cousas a través dos concellos, e seguro que van saír moitas iniciativas deste tipo. Cando queres sacar un proxecto adiante, todas as ideas son benvidas, e temos que mirar o que está a pasar noutros lugares para aproveitar esas sinerxías.

Neste pobo hai cidadáns, concelleiros e concellos que non son soberanistas. Que lles pode ofrecer Udalbiltza?

Udalbiltza é o punto de encontro de quen valoramos Euskal Herria. Iso témolo claro e os obxectivos están aí. Non podemos polos en dúbida.Bo, non creo que os concelleiros do pp vaian vir nunca a Udalbiltza. Pero hai moitas formas de construír Euskal Herria, non só con cuestións identitarias ou soberanistas. Se un concelleiro ve que o seu pobo pode saír reforzado, resultaralle máis fácil participar en Udalbiltza. Por suposto, cada un terá o seu sitio. O que nós temos claro é que é unha institución aberta a todo o mundo, non imos vetar a ninguén, tendo claro os cinco principios do Euskalduna.

Tiveron algún contacto cos representantes do partido socialista?

O grupo motor non. Iso é tarefa de cada partido, desas relacións a través de executivos.

Despois da reunión do 2 de marzo, cal será a axenda?

Nesta reunión elixiremos a nova dirección e será ela a que poña nome e prazos aos proxectos específicos.