Hai cinco anos, a técnica de igualdade de Mutriku solicitou unha actuación especial para a volta do 8 de marzo. Os bertsolaris e os autores dos temas perfilaron o programa por email: Como levar ao taboleiro os pensamentos que compartiron xénero arriba e abaixo? Que tema, que sala, que aspecto, que ambiente debía ter? No intercambio de opinións por e-mail, o que fose autor dos temas “(nas sesións ordinarias) nada é casualidade”, converteuse no título da actuación.
Desde entón realizáronse varias destas características baixo o mesmo título. O próximo atoparalo o 22 de marzo en Ezkio-Itsaso. O que se pode atopar alí é isto:
Participación múltiple. Detrás das actuacións non hai grupo fixo, ninguén ten o seu copyright. Todos estes bertsolaris que participaron mostraron a súa preocupación polo xénero (e por tanto, polo que son e polo que a xente esperaba) e o seu desexo de experimentar. Para axitar a normalidade, os homes e as mulleres cantan como é habitual, pero en proporcións extraordinarias: moitas veces só é un mozo, “o home do programa”. Dá moito xogo ao humor e mostra as situacións que se dan todos os días nos bertsos: é ela a que ten que adaptarse ao ton da maioría, ela é a que representa a todos os homes, ela soa ten que facer fronte ás bromas sobre as masculinidades...
Ambiente íntimo. As velas de luz convertéronse nun trazo da actuación. A pesar da afluencia de público, búscase a proximidade: os bertsolaris cantan moi preto do público e ás veces entre as cadeiras, búscase a confianza para que os bertsolaris poidan liberar corpiños.
Reto heavy. Quen se foi moi contento e volveu con ganas de colgar do escenario pode contalo: para participar nunha actuación deste tipo ten que estar emocionalmente forte, ou si non cun verso forte, para aproveitar os desequilibrios. Pide que se enganen os caracteres, que se repasen a si mesmos e aos demais... e como aqueles que unha vez estiveron no bertso-kabareté, os que, segundo as circunstancias, son capaces de romper os moldes convértense nos culpables da actuación. Os temas son moi traballados, pero en todo momento queda en mans dos bertsolaris romper as canles habituais para traballar os temas: elixindo lugares e posturas para cantar, pondo en xogo aos bertsolaris que non mencionaron os temas...
Coa música “acompañado”. Outra pregunta sería até onde os bertsolaris axudan aos músicos. Os organizadores uniron aos músicos da localidade nun traballo conxunto. Os bertsolaris reuniranse un par de horas antes da actuación para ensaiar, e formaranse nas melodías que prepararon os músicos. Grazas a iso, trouxéronse varias cancións aos bertsos, e a diversidade das melodías está asegurada.
Os/as participantes tamén forman parte do xogo. A cada sesión déronlle unha forma, unha dirección ou un sentido. Ás veces puxeron as cousas por sketch, outras veces o obxectivo do programa foi sacar cousas da mochila que levamos todos e todas, hai quen fixo as súas conclusións sobre os bertsolaris...
Equilibrio. Detrás das sesións adoita estar un/a organizador/a implicado/a en temas de xénero (técnicos/as de igualdade, militantes...), reúnense bertsolaris que traballan no tema, reúnense músicos do pobo dispostos a participar, aproveitan a ocasión para demostrar o que os/as autores/as queren facer... O resultado: cada un fai o seu traballo, e tras un ensaio de dúas horas o mesmo día, a sesión espontánea preparada a gusto está asegurada. Aberto ao espontáneo pero coidado por cada un deles. Exemplo diso é o cartel (na imaxe) que fixo o debuxante Axpi para Arrasate.
"Pide a túa quenda e acompañarémosche", dixo o digno e animado locutor de estudos Arnold ao novo correspondente que percorre as rúas da capital biscaíña. O presentador dirixiuse inmediatamente aos oíntes, que non tardaron en responder. "Mentres tanto, imos a Pamplona..."... [+]
Aposapo + Mäte + Dano Dor Cando:
5 de abril.
Onde: Gaztetxe Akerbeltz de Markina-Xemein.
---------------------------------------------------------
Fixen o carriño da compra cheo de verduras e estivemos cortando durante a noite, mentres outros preparaban o equipo de son e... [+]
Poliorkêtês
Kerobia
Autoproducida, 2025
--------------------------------------------------------
Ultimamente, nestas liñas estou a reflexionar moito sobre a “misión histórica” que debería ter a música... E, dalgunha maneira, que debería facer a arte para... [+]
Baixo o asfalto, flor
Texto: Ilustracións Mónica
Rodríguez: Rocío Araya
Tradución: Itziar Ultzurrun
A fin de contos, 2025
Larretxeatarren oinordea da, aizkolari, harri-jasotzaile, txinga-eramale eta, oro har, herri-kirolari handien ondokoa. Patxi du aita; Donato, berriz, osaba. Hasier Larretxea, aldiz, da gizarte langile, da idazle, da homosexual. Harro beharko genuke denok.
Os himnos, esas modalidades de canto concretas, belas e perigosas, tenden a estar dirixidos a unha comunidade. “Amigos da miña patria e de tempada”, comeza o coñecido poema de Sarrionandia. É, naturalmente, un himno: velaquí a quen se dirixe nun ton solemne que nos pode... [+]