Permaneceron calados un seis anos. Pecháronvos as fronteiras? Que estivestes facendo?

A verdade é que pasaron catro anos en silencio, entre 2008 e 2012. De feito, aínda que o disco anterior saíu en 2006, levamos un ano e medio presentando o traballo. Despois, cada un abordou as súas propias cuestións: familia, traballo, outros proxectos... Hai tres anos volvémonos a xuntar para empezar a preparar o traballo que agora empezamos a presentar. Ademais, temos un novo compañeiro entre nós: Mattin.

Como foi a procura das cancións e textos que recollestes?

No que se refire ao apartado musical, Raúl e Beñardo foron os dous principais artífices da iniciativa. No ámbito literario, Edu foi o encargado de dirixir a expedición. En calquera caso, estivemos varias veces xuntos para coordinar o proxecto. O funcionamento democrático do grupo retardou a súa marcha en máis dunha ocasión. Por outra banda, contamos con varios colaboradores na tarefa de traer ao exterior ao País Vasco para a correcta construción das pontes.

Que teñen todos estes autores xuntos?

A maioría dos autores seleccionados por nós combinaron música e literatura ao longo da súa traxectoria. No caso dos escritores, con todo, quixemos recoller algunhas cores e testemuños do mundo, para lembrar vístoo e apreso na viaxe de fóra, en casa e á beira dos de casa.

Quen lembrastes cando realizastes este traballo?

É posible que este traballo sexa un pecado orixinal: partir dos nosos gustos pode denunciar que pensamos primeiro nos nosos propios corazóns. De todos os xeitos, calquera que queira a música folk e a literatura pode ser o noso oínte, lector, espectador. Pero empezamos a darnos conta de que por agora temos mellor acollida entre os maiores de 30 anos!

“Os poemas e a música son contrabandistas en Mugaldekoak”. Róubanos aquí e alá para difundilos entre a xente. Pero que reciben a cambio? Merece a pena o esforzo?

Quen dixo iso? Nós non roubamos nada! Colle, presta, goza do rescate cultural, si, pero sen roubar, ouve! Na nosa opinión, a aposta merece a pena sen ter en conta o que recibiremos a cambio: aínda que o traballo nos preocupou nalgúns momentos, conseguimos sobre todo aprender e pasalo ben. Tamén compartir gustos, inquietudes, dúbidas, risas e preguntas coa xente que se achega. Podíase pedir algo máis?

Levastes a lema ‘Pouco é máis’ ao extremo na instrumentación?

Todos os instrumentos repartíronse entre tres músicos, e aproveitamos todos os que sabemos tocar, para, posteriormente, ofrecer en directo o mesmo ambiente que o disco. Conseguimos un equilibrio e un resultado en función das nosas posibilidades musicais e do número de mans. Así, tentamos reforzar a base espida do Folk.

“Ninguén ten as puntas de todas as cordas (...) e isto fai interesante este mundo incerto”. A improvisación e o destino son as vosas motivacións?

Non nos interesa o pesimismo, non nos gustan os discursos para lembrar unha e outra vez que non se pode facer nada. Por tanto, a pesar de que o mundo sexa incerto –e duro e cruel e un pouquiño–, é interesante vivir o día a día. En caso de forza maior. Non temos máis remedio nin outra salvación: a chave está no día a día.

Que busca a vosa mirada?

Vivir o día a día doutra maneira. Queremos e necesitamos alento. Desta maneira respírase mellor nas minúsculas contas que nas alimentas. Aínda que pareza paradoxal, nas tragamonedas que ofrece o día a día hai moitas vías respiratorias. Hai que buscalas. E achala!

Os da fronteira están afeitos a non ter a ninguén con só a canción?

O poeta turco Nazim Hikmet axudounos neste tema, como el mesmo dicía nun poema, porque a canción nunca engana: sempre fiel, sempre amigo.

“O humor é algo serio”, dicides.

Por iso rímonos pouco (especialmente a nós mesmos). Nós amamos o humor. Hai humor en cancións, textos e actuacións en directo. O humor é absolutamente necesario. Por iso é un asunto tan serio. Seguramente tan serio como o teatro que todos os días facemos entre nós.

“Novembro”, “Maio”. Os fronteirizos observan inevitablemente as estacións?

Mirar as estacións dá unha visión do tempo, como o paso do tempo e os ciclos de vida que se repiten. Saber ler as tempadas pode axudar, dalgunha maneira, a saber ler a vida.

“As preguntas non contestadas abandónannos consternados”. Pero, onde van?

Wislawa Szymborska, que xa nos acompañou no primeiro disco, propúxonos unha lista de preguntas. Unha das tarefas principais da poesía é facer preguntas. Pódese adestrar no taller de preguntas, na mesma medida en que se pode adestrar a mirada cada día. Este poeta polaco, que acaba de desaparecer, quixo renderlle unha pequena homenaxe pola excelente combinación das súas preguntas e as súas palabras, traducindo un poema seu e ambientándoo con música.

Ademais das interpretacións e adaptacións que fixestes, tamén trouxestes ao disco cancións e palabras orixinais. Unha invitación para coñecer a artistas do mundo?

A pesar de convidarnos a coñecer a artistas de todo o mundo, quixemos traer a casa o que vimos no mundo e polo no noso día a día para compartir o que nos deixou a viaxe cos demais.

Como son os vosos directos?

En definitiva, atípicos: son representacións que fusionan diferentes ambientes, culturas e estados de ánimo, e que, na súa base, conflúen diferentes estilos musicais e literarios, sen renunciar ao teatro. De feito, nestes directos de 80-85 minutos de duración, como nun deses días de maio, pode pasar de todo: tormentas bruscas, soles suaves... O o noso non é, por tanto, nin recitación nin concerto, senón un estraperlo poético-musical dunha soa peza.