Pasaron un par de anos desde que Tanveer Hussain chegou a Azkoitia. Para entón, Saifullah Khadm Hussain estaba alí, porque leva un ano máis no pobo. Primeiro aprenderon a falar en castelán, pero pronto sentiron a paixón por aprender euskera, xa que segundo eles, vivir aquí é necesario. Tanveer responde a quen lle preguntan por que aprende que o fai pola vontade de aprender eúscaro.

Os dous paquistanís comezaron a aprender eúscaro nos cursos que organiza a asociación Banaiz Bagara, impartidos por Petra Elser. Reuníanse todas as semanas, aínda que Tanveer confesou que ao principio non ía sempre a clase. Máis tarde adquiriu o costume de non equivocarse. O día no que nos achegamos a coñecer aos alumnos de eúscaro tamén houbo algún erro, xa que apareceron dous alumnos, aínda que normalmente adoitan ser entre catro e oito. Saifullah Khadm especificou inmediatamente: “Hoxe son catro”, xa que o profesor e o xornalista están alí para falar.

O obxectivo é aprender a comunicarse en eúscaro, para poder falar coa xente á hora de saír á rúa. O profesor Elser di: “Os cursos están dirixidos a persoas estranxeiras e castellanoparlantes que non teñan interese no ensino da gramática pero que queiran comunicarse en eúscaro ou non teñan tempo para acudir ao euskaltegi”.

Afixak e a pelota como base

Para aprender o idioma, os cursos realízanse deixando ao carón as frases típicas das lousas e as táboas dos verbos macizos, e utilizando os afixes de cartolina e a pelota de tenis. Elser explicou que nas primeiras categorías os carteis permiten falar de moitas cousas relacionadas co mundo da vida cotiá. Ademais, ofrecen a posibilidade de traballar en preguntas e respostas, e de que a xente participe e diga máis. Tanveer mostrou a metodoloxía que utilizan: “Primeiro aprendemos palabras e logo aprendemos a facer frases con carteis”. Pronto comeza o exercicio Saifullah Khadm, tras ler a pregunta que o profesor puxo sobre a mesa minutos antes: “Tanveer, con quen queres aprender?”. E pásalle a pelota de tenis para que o seu compañeiro responda: “Eu quero aprender co profesor”. “E logo cambiamos os carteis e a pregunta”, precisou Elser.

As cancións e as danzas vascas tamén son ferramentas para aprender eúscaro. Elser explicou que as cancións son lúdicas e que serven para traballar a pronuncia en eúscaro e a cultura da zona. Preguntan aos alumnos que aprenderon poucas cancións e cando Elser cita na Gazte gaztetatika de Iparragirre pronto empezan a cantar: “...fóra do pobo”. As danzas, pola súa banda, serven para aprender outro tipo de vocabulario, xa que se utilizan palabras relacionadas co corpo, os movementos, os lugares ou o espazo.

Aos poucos, por tanto, prepáranse para falar en eúscaro na rúa, aínda que Tanveer recoñece que usa o idioma en función da persoa que ten diante: “Eu aquí fago moito en eúscaro coa xente, pero non sei quen sabe eúscaro”. Tamén teñen outra dificultade: son as diferentes linguaxes de clase e de rúa. Antes non entendían a linguaxe da rúa, pero co tempo tamén o superaron. E Elser tivo unha bonita sorpresa nese sentido, porque a través desta práctica descubriu que Saifullah Khadm, aínda que aínda lle custa falar, entende moi ben o eúscaro. “Si, compréndeo ben”, asegura o estudante. Tras aclarar que Saifullah Khadm só aprende eúscaro unha hora máis no curso semanal de Banaiz Bagara e na Escola de Adultos, Elser explicou que estudará eúscaro. Tanveer tamén vai ao euskaltegi. Este último lembrou outro problema que ten co eúscaro e, de súpeto, expúxoo: “Non entendo por que hai un eúscaro en Azkoitia, outro en Azpeitia e outro en Tolosa. Por que é diferente? Iso non o entendo”.

Ademais da diferenza de linguaxe, xa se lles coñece a diferenza de idioma. “Aquí, en Azkoitia, a xente fala pouco en castelán e moito en eúscaro. Cando fun a San Sebastián ou a Zarautz, alí fálase pouco, moi pouco en eúscaro”, explica Tanveer.

Afeitos ao plurilingüismo

O bilingüismo no País Vasco non lle é alleo a Tanveer e Saifullah Khadmi, xa que en Paquistán tamén coñeceron unha situación similar. Ambos son naturais da cidade de Gujrat, na provincia de Punxab. Alí a lingua urdu é oficial, pero millóns de persoas falan punjaví, entre elas estes dous veciños de Azkoitia. “En casa e na rúa falamos ao punjibe”, precisou Tanveer, “desfeito na escola”, engadiu Saifullah Khadm. No trato respectuoso utilízase o urdu e nos rexistros máis informais o punje. En consecuencia, a lingua das oficinas, escolas, aeroportos e universidades é o urdu.

A pesar de que no país fálase máis que diluído, nos colexios non se ensina ao punje. Os que traen esa lingua de casa tamén recibiron a educación que se ofrece a través da fusión. É o caso de Tanveer, por exemplo. Con todo, non esquecen nin perden o punjabie, xa que o usan tanto na rúa como en casa, mesmo no País Vasco entre si. Ademais, na televisión tamén se utilizan os dous idiomas.

Pero non son as dúas únicas linguas de Paquistán, hai moitas outras. Siraiki, pahari e inglés son tres dos nomes que Tanveer e Saifullah Khadm lembraron no acto de protesta.

Bolsa Euskera Zubigile

Ademais dos cursos de Banaiz Bagara, dous membros do grupo que estudan en Azkoitia acoden ao euskaltegi AEK grazas á bolsa Zubigile. A asociación creou a bolsa o pasado curso coa colaboración do Concello de Azkoitia e AEK. Tres alumnos tiveron a oportunidade de realizar o curso gratis no euskaltegi, a cambio de participar noutros proxectos. Tanveer foi un dos alumnos que recibiu a bolsa e o curso anterior traballou como asistente na mesma asociación, entre outras cousas, colaborando na organización.

Outro dos alumnos participou no programa Etorkinak eskolak organizado por AEK. O alumno de eúscaro fixo de ponte con nenos, pais e profesores. “Cando os nenos ou os seus pais non entendían algo falaba con eles, ás veces mesmo para aliviar malentendidos interculturais”, explica Elser. O terceiro estudante abandonou a bolsa porque lle resultaba excesivo estudar español e eúscaro á vez e equivocábase constantemente na cabeza.

O desenvolvemento dos alumnos que realizaron o curso completo foi notable para Elserra: “En case un ano aprenderon a falar moi ben, non todos son capaces de falar nese período”. E terán a oportunidade de continuar, xa que se lles prorrogou a bolsa a principios de curso.