Había unha vez en San Sebastián un bar que permanecía aberto ás poucas horas e cunha conta e un epicentro de jazz que coñeciamos con ese nome.Iso, ou unha semántica que non achega nada bo á casa, dá unha paisaxe e un ritmo á novela que Zubiri escribiu por primeira vez, creo. Ten unha cor triste, escuro, que se desprende da miseria, e un ritmo pausado para esculpir ben os fragmentos da narración. O

jazz, na maioría dos casos, é negro e tan parecido ao estilo desta novela, aínda que a novela non sexa negra e só teña forma desde o suspense. O argumento podería parecer que nunha empresa baséase nas consecuencias da morte e o malestar do amianto, pero non de lonxe, xa que isto non é máis que unha escusa para establecer unha rede de relacións entre varias persoas que se encadean ao redor desta pequena empresa. E aí está o centro de graza e inflexion desta novela. O personaxe é unha novela.Como o

personaxe é unha novela, non podo deixar de lembrar o que dicía Oleza. Este home dicía que os personaxes literarios habían posto patas para arriba a teoría de Darwin, de modo que nos relatos míticos iniciais predominaban os deuses; máis tarde, nas epopeas, os Deuses Medios; máis adiante nas romances, os Señores; na novela contemporánea, sobre todo no realismo o personaxe común que coñecemos; e finalmente, que o postmodernismo tróuxonos patéticos, sen nome… E desde o patético hai moitos homes de ficción que pasean por Etxekalt, atrapados nunha telaraña tan perigosa como o amianto. A fraternidad na empresa é unha cuestión do amianto e paradoxalmente convértese nunha relación amarelada, unha antítese da fraternidad, na que a novela expresa unha crise económica. Algúns dos protagonistas desta novela tratarán de descubrir a verdade xusta sobre a morte dun

personaxe creado polo amianto e, ao final, non sabemos a quen. O que nos queda claro é que a relación telaraña é unha relación contaminada de amianto que está composta por pequenas mentiras, intereses particulares.

Este é o tema ao longo dos 20 capítulos, nos que o escritor une ben, e que o lector segue e identifica facilmente. Ao final, sabemos menos que ao principio pola acción do amianto, pero a forza de entrar sen invitacións á narración deixounos moi triste, mesmo si houbese algún vestixio de amianto entre compañeiros de cama, amigos ou compañeiros de traballo.