Neste sentido, destacaron que, a pesar da crise, hai que seguir creando oportunidades para os plans. O obxectivo principal das xornadas foi o intercambio de experiencias e o coñecemento mutuo, xa que as empresas, a pesar de ser diferentes, viven procesos similares. Emun quere crear unha comunidade onde as persoas que traballan no desenvolvemento de plans de eúscaro atópense en diferentes espazos.

“Para algunhas empresas o reto é crer en si mesmo e para quen o creron, conseguilo”, dixo un dos protagonistas do vídeo de apertura da xornada. Unha vez que se comezou co plan de eúscaro, os participantes destacaron que as traducións, os rótulos en eúscaro... pódense ver con bastante facilidade. Máis tarde virán os intentos de facer asembleas en eúscaro, que o uso formal vaia máis aló da documentación que se fai da simple tradución, que inflúa nas relacións entre os traballadores... e que o reto sexa conseguir o que se cree.

Os participantes repartíronse en catro talleres para dar a coñecer o camiño percorrido nas empresas e realizar o intercambio de experiencias.

“O mundo laboral hame euskaldunizado”

A experiencia de Jabi Santos é unha mostra da influencia que teñen en nós os costumes das persoas que nos rodean. IkasTari conta a súa experiencia nun taller de camiños desde o coñecemento ao uso. Anteriormente tiña ganas de aprender euskera, pero no seu traballo –na cooperativa Mondragon, traballa na empresa Otalora de Aretxabaleta–, sentirse necesitado de eúscaro impulsoulle a dar o paso ao euskaltegi. A motivación individual, a influencia do grupo e a dirección da organización inflúen no coñecemento do eúscaro. Escoitaron as experiencias neste tres ámbitos.

Chegouse á conclusión de que é importante preparar aos vascoparlantes para manter conversacións bilingües e medir o que saben quen non o saben ou quen pensamos que saben pouco; “pódense tomar grandes sorpresas”. Será necesario que os euskaldunzaharras teñan o costume de utilizar o eúscaro e teñan paciencia cos euskaldunberris. A dirección tamén debe ter un mínimo coñecemento e implicación na creación de plans de formación para o impulso do coñecemento e clases especiais de eúscaro.

Motivación, responsabilidade principal

Jabi Santos tiña a motivación de aprender euskera e falar en eúscaro, pero, como se pode espertar ese desexo? No taller sobre a forza da motivación traballouse este tema. Os comités de eúscaro das empresas realizan campañas, newsletters, saídas... para crear conciencia. Na cooperativa Eika de Markina-Xemein de Bizkaia, por exemplo, celebrouse o Día do Eúscaro dun día de xuño. É un día festivo, con saídas, comidas, xogos... Nos últimos anos tamén se sumaron traballadores doutras cooperativas da comarca. Este tipo de eventos ás veces salguen mellor que outras veces.

A Comisión de Eúscaro organiza unha serie de eventos, nos que lle din que non sempre é fácil comunicalos. Nos boletíns informativos, por exemplo, ademais das noticias das comisións de eúscaro, escríbense entrevistas e noticias dos departamentos, e poden participar numerosos traballadores. Algúns os len a gusto, e achegáronse á comisión de eúscaro a través do boletín. Outro non fanlles moito caso. Ademais do boletín informativo, tamén utilizan Internet para a comunicación. Tamén se reflexionou sobre a necesidade de ter un espazo propio nas reunións de coordinación; “hai que axuntar a comunicación da comisión de eúscaro coa comunicación doutros temas. O eúscaro debe ser unha liña transversal”.

De informal a formal

Nos talleres de motivación tamén se traballaron os cursos TELP (Taller d'espai lingüístic persoal). Nestes cursos trabállase a autoestima coa lingua, que foi a que se botou de menos no taller sobre o uso de Ari e Ibili: “Algúns senten que non poden comunicar as súas contas de traballo en eúscaro para o ámbito informal”.

No taller insistiuse en que hai que conseguir que os que saiban eúscaro utilícense máis entre eles. Un traballador de Osakidetza, por exemplo, ten claro que si os traballadores tivesen o costume de falar en eúscaro entre eles sería máis fácil ofrecer o servizo en eúscaro. Nos ámbitos formais, sinalan que no escrito moitas veces só atópanse traducións realizadas polo servizo de eúscaro. Algúns coincidiron en que o eúscaro está a conseguir unha presenza que antes non tiña, mentres que outros han visto que iso está lonxe.
Árbore de raíces e ramas

Unha estrutura e algúns protagonistas son necesarios para que empresas e organizacións funcionen en eúscaro: comisións de eúscaro, técnicos, dirección, líderes locais... O traballo de todos eles foi analizado desde Sustraieta ás ramas: no taller de institucionalización do plan na empresa. Escoitaron os testemuños de cada sección da estrutura e falaron sobre a necesidade de reforzar o papel das comisións de eúscaro. Tamén se profundou no papel dos líderes locais, que non son membros do comité e que non están na estrutura da empresa, pero que mostran unha actitude favorable cara ao eúscaro na empresa.

Na xestión das empresas, o proceso de internacionalización e a lóxica dos mercados deixa frecuentemente o eúscaro nun segundo plano. Será en convivencia con outras linguas e a dirección da empresa deberá comprometerse a respectar os criterios lingüísticos en todas as áreas da empresa. Os estudos sinalan que o uso do eúscaro no ámbito formal vai en aumento, pero que tende a manterse en niveis máis informais. Como non se limpan as escaleiras de abaixo a arriba, será necesaria a implicación das administracións e das direccións, sen esquecer as relacións dos compañeiros. Na xornada díxose que, falando, reflexionando, tómase conciencia e actúase de forma máis coherente.