Tras o curto Eneko Aritza (A guerra de Roncesvalles), volvestes á historia. En concreto, traballastes sobre a inquisición.

Co primeiro proxecto pensamos contar unha historia propia, pero ao final saíu o guion que une Eneko Aritza e a guerra de Roncesvalles coa historia de Euskal Herria. Decidimos retomar un tema da historia. O obxectivo principal era dar a coñecer ao público algunhas pasaxes da historia de Euskal Herria.

Achegastes algo desde o punto de vista histórico á inquisición?

Non, historicamente non hai gran achega. O que sabe sabe cal foi o proceso de inquisición de Pierre de Lancre. O obxectivo foi lembrar á xente. De feito, deberá todo, ata que eu mesmo empecei este proxecto non sabía demasiado da inquisición, pero o caso de Zugarramurdi fíxose moito máis coñecido e non temos o mesmo coñecemento e o mesmo punto de vista sobre a masacre en Lapurdi.

A que fonte acudistes para documentarvos?

O coguionista da película, Xague, leu numerosos libros. Ademais, reunímonos con Toti Martínez de Lezea e outros expertos para informarnos sobre a inquisición.

O inquisidor Pierre de Lancre era tan cruel e poderoso como aparece na película, segundo os documentos da época?

Si, e non só en base a documentos da época. No libro que o propio De Lancre escribiu en 1612, afirma que procesou a 3.000 persoas, entre elas 500 nenos, e que torturó e asasinou a máis de 600 persoas. É fácil dicilo! Ademais, hai que ter en conta que naquela época moitos pescadores ían pescar e a facer negocios a Ternua. Ao non estar presentes, os que foron queimados no proceso de inquisición atoparon menos protección no pobo.

A Igrexa tamén se responsabilizaría de todo isto.

Pierre de Lancre chegou a Lapurdi co apoio da Igrexa enviando Henri IV.ak. Pero había sacerdotes que se rebelaron contra este proceso inquisidor e tamén foron xulgados e moitos deles foron asasinados.

Quen eran as bruxas?

Até entón as bruxas non existían, é unha palabra que xurdiu de aí. Eran xente corrente, reuníanse para adorar a terra e celebrar as súas festas, e non estaban mal vistas na sociedade da época. Pero cando chegou a igrexa, todo cambiou. Algunhas familias empezaron a denunciar por bruxaría a outras por varias razóns, co apoio da Igrexa.

A maioría das bruxas eran mulleres. Cal era o papel da muller naquela época?

A muller xogaba un papel moi importante na sociedade vasca, tal e como aseguraba o propio Pierre de Lancre nos seus libros. Tamén escribiu que as bruxas de entón en Lapurdi falaban en eúscaro e sentíanse euskaldunes, non francesas nin españolas. O eúscaro era a lingua do diaño para Lancre. Pero ademais das mulleres, Lancre opúxose aos nenos e aos homes, tamén aos clérigos.

Como conseguistes que participen máis de 700 persoas na película?

Estivemos rodando por toda Euskal Herria, e en cada pobo tentamos que a xente de alí animásese a participar na gravación. Facer contactos, pór carteis, facer unha gravación a través dos medios de comunicación… Á parte de nós, animouse a moita xente e ao final, chegamos a ter máis de 700 persoas.

A gravación, o transporte, a produción, o vestiario, o material, etc., acaba sendo un gasto importante. De onde conseguistes o financiamento?

Trátase dun proxecto realizado sen diñeiro. De cando en vez puxemos uns concertos ou unhas txosnas e sacamos un pouco de diñeiro, pero todo o proceso de gravación foi grazas á vontade da xente. Pagabamos o bocadillo e a gasolina cada un. O que tivemos que pagar foi a postproducción, aí si, tivemos un gran gasto.

Tamén tedes curiosidades, por exemplo, cando a policía che detivo mentres levaba a un cochecito no coche.

Non só viron cochinillo, senón tamén furgonetas abertas e numerosas espadas, traxes de soldado, xerador, gasolina, etc. Quedáronnos en varios controis e en cada un deles tivemos que buscar unha escusa para saír dalgún modo. Vivimos aventuras bonitas.

Os dous protagonistas da película foron detidos e detidos no cárcere madrileño.

Foi un golpe importante para o proxecto. Unha das razóns polas que finalmente se baseou na inquisición foi porque nos parece que hoxe en día se está repetindo esa inquisición, e nós mesmos tivemos que soportala. No centro da película detivéronnos a dúas dos protagonistas, e aínda que logo nos absolveron, iso queda aí. levaron algúns fragmentos da película e esas imaxes non as recuperamos aínda.

No castelo de Maule, xunto a uns 300 amigos que se achegaron a gravar a revolta, organizaron unha kalejira e un akelarre despois da gravación. Como é o akelarre actual?

Os akelarres de hoxe en día, polo menos os que organizamos nós, son como os de antes. Xuntar á cuadrilla, preparar unha boa cea, brindar co mandrágora e a partir de aí pór un pouco de música, bailar, divertirse, ligar... Na nosa opinión, o akelarre de antes era unha especie de festa que se empregaba para adorar a terra.

Tedes algún outro proxecto en mente de face ao futuro?

Os proxectos sempre están na cabeza, pero hai que dicir que este último proxecto queimounos bastante e que despois de tantos anos a situación tamén cambiou. De todos os xeitos, creo que vai saír algo, quizá non sexa unha película, pode ser unha obra de teatro, ou quen sabe. De momento, estamos a difundir a película Sua, nos pobos que nos chaman. É un proxecto que sacamos do pobo, deixámolo en mans do pobo, e nós iremos encantados a mostrar o noso proxecto en calquera pobo.