Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Sare euskalduna josten, ikus gaitzaten

  • Mundu globalean eta teknologia berrien itsaso zabalean, euskarak eta hizkuntza gutxituek badaukate lekua, eta badabiltza lekua egiten. Arlo horretako egitasmo interesgarri batzuen berri emango da Euskararen erabilera soziala nola zabaldu teknologia berriak erabiliz jardunaldian, urriaren 19an. Argiak, Iametzak (Argiaren taldeko komunikazio enpresa teknologikoa) eta Ametzagaiñak antolatu dute jardunaldia.


25 de setembro de 2012
Egoitz Goikoetxea.
Egoitz Goikoetxea.

Teknologia berrietan euskararen erabilera eta ikusgarritasuna bultzatzeko ahaleginak izango dira jardunaldiaren oinarria. Ikuspegi praktikoa eskaini guran sortu dituzte jardunaldiak, egitasmoak erakusteko asmoagaz. Euskal Herriko, Herrialde Katalanetako eta Europa mailako ikuspegia duten pertsonen hitzaldiak izango dira jardunaldiaren muina.

Etxetik hasita, Argiaren esperientziari buruz berba egingo du Lander Arbelaitz argia.eus-eko erredaktoreburuak. Ageri.net egitasmoko Egoitz Goikoetxeak edukiak euskaraz sareratzeak garrantzia daukan era berean, eduki horiek ikustaraztearen inportantziaz jardungo du. Edukiak bilaketen lehen postuetan agertzeko teknikak azalduko ditu, erabiltzaile euskaldunen nahiak Internetez asetzeko.

Herrialde Katalanetako esperientzia baten berri emango du Albert Cuesta kazetari, itzultzaile eta teknologia berrietan adituak. Twitter katalanera itzuli zuteneko kanpaina bultzatu zuen Cuestak, eta bere ikuspegia emango du. Eurolang hizkuntza gutxituen agentziako zuzendari Davyth Hicksek berriz, Europako beste hizkuntza gutxituen egitasmoen eta egoeraren berri emango du.

Tropela, Osasunlingua eta Arbel digitala

Hitzaldiez gainera, Euskal Herrian garatu diren esperientzia praktiko batzuen berri emango dute jardunaldietan: Tropela, Osasunlingua eta Arbel digitalaren proiektuak emango dituzte ezagutzera.

Tropela euskara hutsezko webgunea da eta txirrindularitzari lotutako lehiaketetan oinarritzen da batez ere. Zaletasun horren inguruan, euskaldun ez den jendea batzea ere lortu dute. 

Osasunlingua, Akting enpresak  osasun-laguntzarako sortu duen aplikazio informatikoa da. Hizkuntza bera elkarbanatzen ez duten gaixoek eta medikuek elkar ulertzea da helburua. Osakidetzako barneko sarean ezarri dute eta hamabi hizkuntzetan dago materiala. Materialen artean galdetegi bat dago. Norberak bere hizkuntzan erantzuten ditu galderak, eta medikuek eurek ulertzen duten hizkuntzara itzulita jasotzen dute informazioa.

Bertsotarako arbel digitalaren berri ere emango da jardunaldian. Bertsotan ikasten laguntzeko aplikazioa da, eta IXA taldeko Manex Agirrezabalen proiektua da. Bilatzaile bat, zuzentzaile bat eta silaba kontatzaile bat dauzka. Interfazeak sinonimo bilatzailea ere badauka.

Bilatutakoa aurkitzeko teknikak

Egoitz Goikoetxeak Ageri.net proiektuan egiten du lan, Interneteko ikusgarritasuna errazten duten teknikak aholkatzen.

Euskarazko webguneek Interneten ikusgarritasuna lortzeko lan asko dute egiteko Egoitz Goikoetxearen ustetan: “Webguneak egiten dira, baina ez dituzte egiten jendeak bilatzen duenari zuzenduta”. Lehen intuizioz lantzen zen ikusgarritasuna, baina gaur egun Googlek berak informazio ugari ematen duela nabarmendu du Goikoetxeak.

Googleko bilaketetan leku onean agertzeko bi teknika nagusi daude: bata ordainpekoa da, eta bestea SEO (Search Engine Optimization) egitea, “gure webgunea Google bilatzailearen baldintzetara egokitzea”. Orrialdeen tituluetan hitz gakoak agertzea eta edukiak etiketatzea komeni da Goikoetxearen berbetan: “Googlek webgune bat beste bat baino garrantzitsuagoa dela ikusteko, orri horrek zertaz doan azaltzen duen titulu zehatza eduki behar du. Ez dugu edukiko webgune bat titulu berdinarekin bere orri guztietan”. Webgune horietara heltzeko zenbat eta esteka gehiago eduki, bilaketen zerrendan gorago egongo gara.

Euskaraz SEO eginez gero, bilaketako zerrendan beste euskarazko edukien aurretik ipini ahalko dira, baina erdaretan gai globalen gaineko eduki gehiago daudenez, esteka gehiago eta sailkapen hobea izatea gertatzen da askotan. “Hori gertatu arren horrek ez du esan nahi euskaraz ezin denik SEO egin”.

Bilaketak euskaraz egiteko ohiturari buruz daturik ez dagoela, baina euskaldunak hainbat bilaketa erdaraz egiten dituela sumatzen du Goikoetxeak, “euskaraz bilatzen saiatzen direnean, ez dutelako gura dutena aurkitzen”. Horregatik da garrantzitsua, bere iritziz, euskaraz sortutako webguneek SEOri garrantzia ematea; “bestela euskaldunek ez dute euskaraz bilaketarik egingo”.

Laburbilduz, “edukiak sortzen ditugun momentuan bilaketa egingo duen pertsonaren lekuan ipini eta berak zer bilatuko duen kontuan edukitzea da gakoa”. Gaur egun, Googlek laguntza txiki bat ematen du: “Bilaketa kaxan bertan gomendioak ematen ditu aurreko jendeak egin dituen bilaketetan oinarrituta”.

Sare sozialak katalanera ekartzen

Twitter katalanera itzultzeko kanpaina abiatu zuen Albert Cuesta itzultzaile eta teknologia berrietan adituak. Hilabeteak pasa dira, eta twitterencatala.org zerbitzuaren arabera, irailaren erdialdera 50.000 erabiltzailek eduki dute euren Twitterreko perfila katalanez. Cuestak azaldu duenez, berak espero baino harrera epelagoa izan du: “Kontuan hartu behar da erabiltzaile askok telefono mugikorretik erabiltzen dutela Twitter, eta aplikazio hori itzultzea falta da”. Horrek izan beharko luke hurrengo erronka Cuestaren iritziz: “Itzulpena findu eta mugikorrerako plataforma itzuli behar da”.

Euskarabildua jardunaldian euskarazko Twitterraren itzulpenaren nondik norakoak jakiteko interes handia daukala azaldu du. Teknologia berriak komunitateak indartzeko “itzeleko tresnak” dira itzultzailearen iritziz. Alabaina: “Kaleko erabileran eta kontsumoan duen eragina tentuz jarraitu behar da, esperientziak dioskulako eragin horrek ez duela beti hizkuntzaren kalitate hobea ekartzen”.

Twitter eta hizkuntza gutxitua

Estatuaren babesa ez duten hizkuntzak Twitterren aukeretan jartzea ez da lan erraza izan. Katalanaren kasuan, kanpaina egin eta milaka pertsonek egin zuten bat eskakizunagaz. Barcelona futbol taldeak ere bai. Twitter bera ere, presioa egiteko tresna baliagarria izan daiteke. Alabaina, Albert Cuestak uste du konbentzimenduz baino, nekeagatik eman duela baimena enpresak: “Ziurrenik Bartzelona telefono mugikorraren munduko hiriburu izendatzeak katalanari lagunduko zion. Baina enpresan katalanagaz sentikorrak diren pertsona gutxi daude, eta postu estrategikoetan dauden batzuk horrelako itzulpenen kontra azaldu dira”.

Twitterren itzulpenean lan komunitarioaren garrantzia nabarmendu du Cuestak: “Plataforma digitalek asko errazten dute sakabanatuta dauden kolektiboen antolakuntza, ekintzak koordinatu eta herritarren babesa lortzeko”. Interneteko enpresa asko, ordea, euren estrategiei begira daudela dio: “Herritarren kanpainei entzungor egiten diete, enpresaren estrategiei eragiten badiete”. Cuestaren berbetan, “orain martxan dauden prozesuak beste marko politiko baten amaituko balira, enpresa horiek egoera berriari kasu egin beharko liekete”.

David Hicks: "Sareko garapen bizkorra ikusita, teknologia berrientzako legedi osagarria behar ote dugun pentsatzen hasi behar gara"

Davyth Hicks Eurolang agentziako eta GKEko zuzendaria da.

Zeintzuk dira hizkuntza gutxituen erronkak Interneten eta teknologia berrietan?

Askotan, gure hizkuntzak ez dira “moderno” edo “teknologiko” moduan ikusten, eta horri buelta eman behar diogu. Hizkuntza horientzako oso beharrezkoa da  arlo horretan indarra hartzea. Internetek hizkuntza nagusien erabilera indartzeko joera dauka, batez ere ingelesarena. Horren aurrean, sare sozialetan, adibidez, nahiko ohikoa izaten da hizkuntza gutxituen erabilera, eta proiektu oso interesgarriak daude. Adibidez, Galesko Coderdojo izenekoa, nerabeei galesez idaztera bultzatzeko egitasmoa da. Teknologietan hizkuntza gutxituak gero eta naturalagoak izatea ezinbestekoa da.

Europako hainbat hizkuntza komunitatek euren domeinua eskatu dute. Domeinu horiek hizkuntzen erabilera bultzatu dezaketela uste duzu?

Pentsatzen dut domeinuak edukitzeak gure hizkuntzen ikusgarritasuna hobetuko duela, eta beraz, euren erabilera bultzatzeko tresna badira. Interneten gure “lurraldea” izango genuke dominio horiekin. Estatuen mugez gaindi zabaltzen diren hizkuntzentzako, batez ere, oso erabilgarria da, euskararen eta katalanaren kasuetan adibidez. Domeinuak aukera ematen du mugaz gaindikoak batu eta hizkuntza eta kultura bultzatzeko. .cat domeinuak arrakasta handia eduki du, 50.000 orri baino gehiago daude domeinu horregaz erregistratuta. Bretoiera, euskara, galego eta eskoziera hiztunak kanpainak egiten dabiltza ECLID  (Europako Interneteko Kultura eta Hizkuntza Domeinuak) erakundearen bidez. Kornuallesen [Ingalaterrako eskualdea] kanpaina berri bat ere badago.

Zelan lagundu dezake prozesu horretan Europako Hizkuntza Gutxituen Gutunak?

Gutuna Europako hizkuntza eskubideentzako erreferentzia da 1990eko hamarkadatik, eta berau aintzat hartuta hizkuntza askok hizkuntz legedi zehatza lortu dute, gaelikoak esaterako. Legearen babesak hizkuntzen plangintzan laguntzen du, hizkuntza gutxituen hazkunde estrategikoan. Sareko garapen bizkorra ikusita, ordea, teknologia berriei dagokien legedi osagarria behar ote dugun pentsatzen hasi behar gara. Horretan gabiltza, eta sarean gauzak azkar aldatzen direla ikusita, guk ere hizkuntza gutxituen plangintzak azkar egin behar ditugu.

Eurolangeko zuzendaria zara. Zeintzuk dira orain arteko lorpenak? Zein erronka daukazue?

Hizkuntza gutxituen gaiak lantzeko berri agentzia ginen hasieran, eta lan esparrua zabaldu dugu; 2009an gobernuz kanpoko erakunde bihurtu ginen. Orain EBLUL Hizkuntza Gutxituen Europako Bulegoa sortu dugu, Europako hainbat elkarte sozialekin bat eginda. Gure arazo nagusia finantzazioa da. Finantzazio egonkorra lortuko bagenu jende gehiagogaz eta intentsitate handiagogaz lan egin ahalko genuke. Beste oinarrizko arazo bat, Europan gure hizkuntzekiko dagoen ezezagutza sinestezina da. Horregatik, Eurolangek Europako Batasunari zuzentarau bat proposatu dio hizkuntza bazterketaren kontra. Bruselan eta Estrasburgon lan handia izango dugu denbora luzez.


Interésache pola canle: Euskara
Agresión contra os perfís lingüísticos dos policías locais en Donostia, Astigarraga e Usurbil
O Concello de Donostia-San Sebastián interpuxo un recurso en setembro de 2024, despois de que en xaneiro dese mesmo ano os xuíces anulasen o perfil lingüístico B2. O Tribunal Superior de Xustiza do País Vasco non tramitará o recurso ao considerar que "non existe interese... [+]

2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
"Os insultos vascos sonnos inhumanos, para que non sexamos inválidos emocionais"
A empresa Le Tampographe Sardon puxo á venda un precinto de 24 ultraxes. Dispoñible na Rede. O actor Ximun Fuchs foi o encargado de realizar a selección, xa que os insultos son "unha ferramenta de traballo".

Declaración da Comisión de Eúscaro de EITB
Mediante este escrito, a Comisión de Eúscaro de EITB e os órganos abaixo asinantes queren expresar a súa preocupación e rexeitamento polos procesos de selección que se puxeron en marcha nos últimos meses para os postos de dirección de EITB, xa que se ha subestimado a... [+]

Euskal Herrian Euskaraz convoca unha manifestación nacional para o 6 de abril en Baiona
A manifestación terá lugar ás 11:30 horas no Palacio de Xustiza da capital navarra. O movemento fixo un chamamento a favor dos dereitos dos vascos e en solidariedade cos imputados. Os procesados levaron a cabo unha pintada no Tribunal de Xustiza de Baiona o pasado Día do... [+]

Julen Goldarazena, 'Flako Fonki'. Xakea eta jotak
“Ez dakit euskara hobetu dudan edo lotsa galdu, baina horrek oso pozik jartzen nau”

Aurretik bistaz ezagutzen banuen ere, musikaren munduak hurbildu gaitu Julen Goldarazena eta biok. Segituan ezagutu nuen Flako Chill Mafiak erakusten zuen irudi horretatik harago eta horrek baldintzatu dizkit, hein handi batean, proiektuarekiko harremana eta iritzia. Lauzpabost... [+]


Judimendi: Centro estigmatizado modelo A en Escola de Barrio modelo D
O colexio público Judimendi de Vitoria-Gasteiz foi unha escola segregada que acolleu a alumnos de toda a cidade, fillos de familias de orixe estranxeira. Pero ademais de pasar do modelo lingüístico Á o modelo D, grazas ao proceso de sentir a escola e de atraer ás familias... [+]

2025-02-04 | Euskal Irratiak
Euskara hutsezko haurtzain-etxea irekiko dute Aiherran

Nafarroa Beherean, Aiherrako 'Beltzegitea' etxean kokatuko da Eguzkilore haurtzain-etxe berria. Euskara, natura eta motrizitate librea oinarri harturik, heldu den apirilean hasiko dira zerbitzua eskaintzen.


O movemento Sorionekua chama a cumprir as pontes de Navarra para o 10 de maio a favor do eúscaro
Coa construción de "pontes de futuro", subliñaron que "nestes tempos convulsos" débense escoitar en voz alta as reivindicacións a favor do eúscaro: "É hora de dar un tratamento, un lugar, ao eúscaro", engadiu.

Pamplona unificará os locais da asociación Laba e o bar Windsor
Desta maneira, darán estabilidade e solidez ao proxecto que levou ao eúscaro e á cultura vasca ao corazón da cidade.

Co obxectivo de aumentar o uso do eúscaro en Zestoa, o tempo libre é gratuíto para nenos e nenas con poucos recursos
En Zestoa (Gipuzkoa), a partir de setembro de 2024, os nenos e mozos con escasos recursos económicos poden optar a unha das cinco actividades culturais e deportivas, na que poderán participar gratuitamente. O Concello renovou a normativa de subvencións ao considerar que o... [+]

Retiran as sancións aos ertzainas dos donostiarras condenados por falar en eúscaro
O Goberno Vasco ha retirado as multas aos cidadáns de Donostia-San Sebastián que foron condenados por falar en eúscaro aos ertzainas. Manex Ralla e Amaia Abendaño, tres cidadáns anónimos, confirmaron a este medio de comunicación que lles retiraron as multas que lles... [+]

2025-01-30 | Leire Ibar
A Comisión de Eúscaro de EiTB denuncia que se descartou a petición do eúscaro nos postos directivos
A Comisión de Eúscaro de EiTB mostrou a súa repulsa polos procesos selectivos que se levaron a cabo durante os últimos meses. Segundo denunciaron, seleccionáronse a tres persoas que non teñen o nivel C1 de eúscaro para postos importantes: Dirección de EITB Media,... [+]

2025-01-30 | Aiaraldea
O Concello de Amurrio renuncia a incluír nos orzamentos municipais de 2025 a subvención de Aiaraldea Komunikazio
O Pleno Municipal deste xoves debaterá e votará os orzamentos do Concello de Amurrio para 2025 e, unha vez máis, o Goberno Municipal negouse a restablecer o convenio e a subvención de Aiaraldea Komunikabideak.

2025-01-29 | ARGIA
Dúas décadas de centros de ensino en eúscaro e en bilingüe aprópianse do francés en Iparralde
O modelo de inmersión lingüística en eúscaro e os centros que teñen un modelo bilingüe han pasado de ser minoritarios a maiorías en Ipar Euskal Herria durante vinte anos, segundo o estudo da Institución Pública do Eúscaro.

2025-01-27 | Aritz Arrieta
Un pobo de acollida?

A verdade é que non sei por que estou a escribir isto. No ambiente conflitivo de hoxe en día non se toman ben este tipo de opinións. É posible que ARGIA non publique isto, xa que non coincide coas opinións que publicaron até agora (pero se finalmente decidiron publicalo,... [+]


Eguneraketa berriak daude