O barril de petróleo non vale 100 dólares. Para conseguir a mesma enerxía que ese barril, unha persoa debería traballar durante 11 anos, e como o traballador estadounidense gana de media 45.000 dólares ao ano, a cifra real da cuba sería de 500.000 dólares. Estas contas foron sacadas polo experto financeiro Nathan Hagens, no X Congreso da Asociación ASPO, dedicada á investigación do pico do petróleo. Congreso.

A Association for the Study of Peak Oil (ASPO) reuniu en xuño a 220 persoas en Viena para debater sobre os combustibles fósiles e a crise da enerxía. ASPO foi fundada polos fundadores da teoría Peak Oil, Jean Laherrère e Colin Campbell. Segundo esta teoría, a produción de petróleo tocará o máis arriba posible e despois producirase un decaimiento da mesma. O 80% da enerxía que consumimos no mundo provén do petróleo.

Saltar de Lehman Brothers a unha modesta granxa

Cada vez máis recoñece que o fenómeno xa se está producindo; para moitos, a produción de petróleo alcanzou o seu punto álxido en 2010 e a actual crise financeira podería ser consecuencia diso. Nathan Hagens investigou as relacións entre a economía e a ecoloxía, non é calquera. As teses e másteres universitarios causarán máis asombro ao lector ao ler no seu currículo que Lehman foi vicepresidente de Brothers. Pero deixou de fabricar complicados algoritmos para as empresas e mudouse dos palacios de Wall Street a unha modesta granxa de EE. UU.

Desde entón tentou entender que é o que impulsa ao ser humano ao consumo, que relación existe entre o diñeiro e este mundo finito. Que falla. Na súa opinión, os economistas que dirixen as finanzas non entenden o mundo físico, xa que moitos científicos non entenden as contas económicas e non as comprenden. Entón, Hagens se doctoró en recursos naturais e comezou a editar a revista The Oil Drum. Actualmente é membro do Post Carbon Institute, entre outros.

Na asemblea de Viena, Miguel Strogoff sobresaltouse ao ouvir esta frase: “A punta do crédito está máis preto, é un problema máis grave que a punta do petróleo”. Nas últimas décadas creamos unha economía baseada no crédito para facer fronte á crise enerxética, comprando o diñeiro do futuro: “Estamos a roubar aos nosos fillos”. Pero o diñeiro non xera enerxía, co diñeiro só conseguimos que a enerxía se recupere máis rápido.

Ao fío da conferencia do congreso de ASPO, o xornalista Alexander Aoiz mantivo unha entrevista con Nathan Hanges Energybulletin.net na revista numérica. Nela o estadounidense resume moi ben as súas teorías. O diálogo difundiuse á velocidade do raio na rede, tanto na súa versión orixinal en inglés como na versión en castelán de Rebelion.org. A continuación, tráenvos algunhas pasaxes significativas das palabras de Hagens nesta entrevista.

“A enerxía sempre foi o principal condutor das sociedades, pero nos últimos 30 anos non fomos capaces de pagar a subministración de enerxía que queriamos en tempo real, polo que lanzamos máis diñeiro en forma de crédito para pagar esa enerxía. (…) Se os nosos problemas económicos empezaron polo impacto dunha enerxía máis difícil e custosa de erradicar, o problema agora é a cantidade de requisitos financeiros no mundo desenvolvido e en desenvolvemento.

A nosa sociedade, Europa, EEUU e cada vez máis Chinesa e outros lugares, afíxose a un alto nivel de estimulación e consumo. (…) Cada día espertámonos na necesidade dun número determinado de dopamina/estimulación neurolóxica e a nosa cultura está preparada para conseguir estes produtos químicos cerebrais, consumíndoos e competindo polo seu uso intensivo. Nun mundo con recursos finitos, iso é un problema. A xente quere ‘máis’ e conségueo arrebatar a outra xente, a outras especies, a outras xeracións. Iso lévame a dicir que esta situación foi causada por unha ‘previsión excesiva’, e non pola ‘escaseza de enerxía’.

[O xornalista contesta entón con asombro: pero non pode dicirlle iso aos dous mil millóns de pobres que están nunha situación inalcanzable]. De verdade, si. A xente na India terá unha transición moito máis fácil cara a un final de crecemento global que nos Estados Unidos, porque nunca foron sometidos a estes complexos fluxos internacionais e os seus cerebros non necesitaron de altos niveis de estimulación e de innovación. Cando eses desaparezan, a xente pasarallo mal en Estados Unidos e Europa; na India, a maioría seguirá a súa día a día. Por iso creo que a distribución equitativa da enerxía e dos recursos é importante.

Nas décadas de 1920 e 1930 sufrimos unha crise crediticia, pero entón quedábanos unha enerxía barata e unha gran cantidade de recursos. Na década de 1970 sufrimos unha crise de recursos e optamos por avanzar cara a unha economía baseada no crédito. Convertemos o dólar nun patrón global e xeramos cantidades masivas de débeda pública e privada. Pero agora, en ambas atopamos límites: é unha auténtica crise, e os créditos e os recursos xa non son suficientes para alimentar o crecemento.

Hai unha conexión clara, aínda que non sexa aceptada, entre o diñeiro e a enerxía. O diñeiro é a demanda de enerxía e de recursos futuros; a débeda, como é a demanda de diñeiro para o futuro. A débeda non xera enerxía, pero ter a débeda a man facilita que a enerxía poida ser extraída máis rapidamente. Así como nunha fosa como Cantarell os buracos horizontais e as inxeccións de nitróxeno permiten sacar máis petróleo dunha vez por todas, a débeda faio coa economía.

A economía baseada na oferta e creación de débeda está demasiado enraizada no establishment económico. A débeda non ten por que ser mala. Só é malo devolver o que gastamos cando non é o suficientemente produtivo. O que necesitamos é un keynesianismo na cúspide do petróleo. O que temos é o keynesianismo turbofinanciero”.