Tres mulleres, cunha carteira chea de panfletos antinucleares ás costas, chegaron á porta da tenda central de Hendaia. O supermercado, ao que todo o mundo chama Champion txiki, pero que desde que ten un novo dono é Carrefour, adoita ser polas mañás o centro da cidade, un lugar de baile para maiores dunha idade, un lugar de encontro para a vida social. Máis aínda hoxe, sábado de principios de mes.

No pliegue lateral adoita haber gardas que parecen pegadas á parede: O vendedor de ostras de Arcachon, dúas ou tres vagabundos que non teñen ganas de calzarse, o seu can exhausto e o pedazo á beira do caixeiro automático, amante das carracas, que consideran un asento particular. Hoxe non aparecen. A choiva asustoulles.

Tres mulleres armadas con folios ocuparon o lugar militarmente, ou polo menos así o querería o líder do grupo, unha veterana activista de esquerdas apresa nos vellos modais que hai tempo deu full estafe á militancia a favor do medio ambiente. Apoiado no corredor central, anima aos outros dous membros, de natureza e de responsabilidade máis humildes, a que, á vez que alargan o panfleto, lancen algún refrán en voz alta para que traballen máis eficazmente, máis “profesionalmente” na concienciación da xente. Non é fácil.

Os sorprendidos camiñantes, sospeitando que ao primeiro golpe van caer nas garras das Testemuñas de Jehovah, improvisan manobras disimuladas para evitar o encontro. Por exemplo, andar transversalmente do mesmo xeito que o cangrexo, aínda que isto auméntelles as posibilidades de tropezar. Por exemplo, pasar ao trote con présas de vida ou morte. Por exemplo, sacar o teléfono e finxir ser ministro ocupado.

O máis tímido do tres, que hai tempo que perdeu a motivación de salvar o mundo e non volveu a ouvir os murmurios dogmáticos do líder do grupo, fará unha sociología barata e afogará a angustia que se prolongará durante todo o día. Proponse un xogo sinxelo, sentado no bordo da porta, no que cada unha das vítimas que se aproxima pode adiviñar de que grupo é e en función diso, saber como se comportará ante o panfleto.

Si é euskaldun, tomaralle o papel cun sorriso aberto e moi agradecida, a pesar de que lle importará un pouco o tema que se lle presente, en canto escóitenlle “bos días”. Si é un castellanohablante, repele o atrevemento dicindo “non entendo” seco, acelerando o paso, ennegreciendo a fronte, e si quere dar continuidade no seu idioma, engadindo “si pero eu non son de aquí”, coma se iso salváselle tamén do holocausto nuclear.

O francés falará de “merci” e, en xeral, da folla de man. Entre eles, algúns vellos, mulleres, faranlle acenos para que saque a bolsa de moedas polo si ou polo non, e un sopro tranquilizador por detrás, ao ouvir que non hai propina. Outros lle devolverán o folio. Mirando aos ollos, o lobby nuclear de Francia cántalle de memoria os argumentos que ao seu favor esgrimen. Non lle desgustará nada. Fose!

A sorpresa do día, con todo, deulla o revisor do seu sistema de catalogación, que debería completar un subconjunto. Mentres saca un lapis do seu peto e apúntalle unha especie de esquema na esquina do panfleto que acaba de recibir, fálalle da dinamo das bicicletas, da electricidade que se xera a través da dinamo.

“Aquí tes unha das claves para evitar a nuclear”, espetoulle, mostrando a obra pictórica que acaba de terminar. “Poñamos a todos os presos pedaleando nas bicicletas estáticas durante cinco ou seis horas. Adiviñemos que este esforzo chegue á rede eléctrica, e aí a luz gratis. Que o fagan polo planeta, porque viven á conta da sociedade”.