Dise que o futuro está en Internet, pero no caso dos medios de Tokikom, non é o papel a base por hoxe?

Neste momento, o papel de xefe, por moito. Fálase moito do dixital. Sen dúbida, será un medio de comunicación de futuro, porque é versátil, xa que podes consultar en calquera momento e só necesitas un teléfono pequeno. Con todo, as enquisas realizadas por nós din que o papel é o que máis se le nas casas, o dixital está en segundo plano. Non sei onde estará a dixital como medio de comunicación dentro de cinco anos.

Pensas nos lectores. E si miras ao apoio económico?

O papel ten maiores custos que Internet, xa que, en parte, o usuario asume o custo da recepción de contidos. El paga o computador, el paga o cable, o consumo. Con todo, a proporción de publicidade non se mantén en función do seu custo en papel e Internet. A publicidade en Internet é moi reducida a día de hoxe. A pesar de que o papel é suficiente para pagarse a si mesmo, é un dos medios que se paga a si mesmo. Si, pola contra, queres publicar un bo sitio web en Internet, iso ten uns custos e un pouco de retorno económico.

O de Internet non se sostén?

Non. No papel tes custos, imprentas, reparticións, pero o pago recíbelo ti, o lector págacho. O usuario de Internet paga ao operador telefónico.

Na práctica, o papel ten forza, en teoría estamos a mirar ao dixital.

Na práctica tamén estamos en dixital. Os Smartphones, que son os iPad, tes mil soportes para recibir a información que queiras e, no momento que queiras, tes o kiosko en casa. É cómodo e o consumo de Internet vai crecer a medida que a xente se vai afacendo. Porque neste momento existen grandes diferenzas segundo as franxas de idade. A medida que cheguen as novas xeracións, o consumo de Internet irase incrementando. Dentro de 5-10-15 anos sen dúbida…

Será xente educada coas tecnoloxías.

O salto non será tan rápido nin tan brusco como se nos anunciou, pero será esta tendencia.

No informe de reflexión faise referencia ao edificio de dúas plantas; os medios de información xeral (públicos e outros), os medios locais arriba e abaixo, en contacto cos dous pisos. Explíqueme máis, por favor.

Explicarei doutra maneira a dos dous pisos. Todos teremos que adaptarnos ás novas situacións, as prensas locais, as prensas nacionais, as televisións, etc. Esta adaptación debe estar baseada en catro alicerces. Por unha banda, haberá que buscar máis eficiencia en cada un deles no seu ámbito, no seu lugar de traballo e nas súas funcións. Cando digo eficiencia, quero dicir facer as cousas ben con menos recursos. En segundo lugar, necesitaremos elementos tecnolóxicos que nos faciliten o labor de conseguir a eficiencia. En terceiro lugar, innovación, reinvención. O máis probable é que o que onte estivo ben non sirva hoxe. En cuarto lugar, a miña nai, pero non me refiro á telaraña de Internet. Todos os medios de comunicación que o desexen formarían unha rede de contactos. A telaraña non o entendo como unha cousa simétrica, eu dou isto e recollo isto, algúns terán a oportunidade de dar máis e recibir menos. Haberá asimetrías e teremos que admitir que unha é máis forte que a outra. Pero teremos que saber que todos teremos que xogar nesa telaraña, a soas custaranos moito avanzar.

Está a formar a telaraña?

A nosa intención é crear unha serie de hábitos de intercambio entre os medios locais. Existen algunhas iniciativas como iragarkilaburrak.com, a web que creou Berria. De arriba pasan moitos anuncios breves. Berria.infok e o noso sitio web [Goiena.net] temos concertado o intercambio de información. Existe un intercambio de programas de televisión entre os medios locais. O intercambio mellorará, por exemplo, no ámbito das televisións, porque é moi caro manter a televisión local e ofrecer unha programación de dez horas ao día.

Os medios locais han posto sobre a mesa a posibilidade de traballar contidos máis xerais.

O local é un concepto que debe estar sempre en revisión. Hai vinte anos, o local era da cidade, hoxe en día pode ser doutra rexión xeográfica, administrativa ou sociolóxica.

Doutra banda, o usuario pode acceder á web e gustaríalle información local, pero se lle dás algo máis polo mesmo prezo. Por exemplo, si douche tamén as noticias máis importantes do mundo, estou a ofrecerche un servizo adicional. Pola contra sucederalle ao lector que ten este medio de comunicación para a comarca, estoutro para Gipuzkoa, estoutro para o País Vasco, e estoutro para coñecer os do mundo.

Trabállase xa a información máis xeral nos medios locais?

Cambiouse o concepto de localidade, antes era moi ríxido. Tiñamos que atopar algunha das comarcas que se atopaban alí pola caída das Torres Xemelgas (Alto Deba) para poder dar a coñecer as Torres. A noticia non é que unha das nosas comarcas estea alí, senón que as Torres caeron. Necesítase tempo para cambiar de dirección.

É necesario que os locais sexan rexionais?

Os medios de comunicación locais creáronse e desenvolvido a través de iniciativas sinxelas de carácter local, pero tamén iso supuxo un desequilibrio. Xurdiron nalgunhas comarcas, noutras non, e noutras non duraron moito. En Álava non hai moitos medios locais, apenas na Marxe Esquerda de Bizkaia.

Que dicir de Navarra.

Na situación actual e no futuro, o modelo de Gipuzkoa, ser medios de comunicación locais, non sei si é extensible a todo Euskal Herria e non sei si é eficiente desde o punto de vista da revitalización do eúscaro. Lerás o que che vén de todos, pero máis importante que iso é que a xente se afaga a vivir en eúscaro. Para iso necesítanse medios de comunicación fortes, información en Internet en todo momento, televisión… Neste sentido, a revista local é limitada. O usuario vasco non ten á súa disposición a montaxe comunicativa que poida ter o castelán parlante. Para iso necesítase un enfoque empresarial, con cifras, económicas e de usuario.

A comarca é un exemplo?

Pode ser. En algo temos que pornos de acordo e digamos a comarca, pero quizá en Gipuzkoa póidase facer dunha maneira e noutros territorios doutra maneira.

Que vantaxes e inconvenientes tivo a gratuidade dos medios de comunicación locais?

Sen dúbida, foi o gran beneficiado. Permitiu que xente que doutra maneira nunca se puxo a ler empezase a ler. Pero é perverso pensar que o do castelán ten que ser de pago e o do eúscaro sempre de forma gratuíta. O concepto de trueque debería ser: se o que fas atráeme, estou disposto a pagarme. Por tanto, se non tes recursos e o que fas non é atractivo para min, pagarei o castelán, e seguirei recibindo o eúscaro gratis. Iso non é unha vantaxe para o eúscaro.

A revista que che ceden cada quince días na caixa de correos de casa resultarache moi interesante ese venres que chegas a casa, pero como che alimentaches durante outros quince días? Terás que ir ao kiosko e comprar Gara, O Diario Vasco, Noticias de Gipuzkoa ou Berria, e, desgraciadamente, a maioría dos vascos elixen as de castelán.

Esa política é válida para esa revista, pero aí queda. Se queremos que 800.000 vascos poidan vivir en eúscaro, teremos que aceptar que tarde ou cedo haberá que pagar. Para dar o salto, necesitaremos outros ingresos. Ten que haber unha dialéctica entre o doante e o receptor, eu pedireilla a vostede, pero lle darei cousas mellores que agora. Cada quince días voucho a dar todas as semanas e en Internet mantereiche informado todos os días, por exemplo.

O Goberno Vasco ha recortado as axudas aos locais e non esperan que se melloren para o ano 2013.

Vou referirme a todas as institucións que non ao Goberno: o propio Goberno, as Deputacións Forais e os Concellos. Por unha banda, cada vez temos menos diñeiro. Doutra banda, non esquezamos que as institucións, ademais do aspecto administrativo-profesional, teñen un aspecto político e aí están os partidos. Os partidos teñen outras cousas na axenda, que non son os medios de comunicación en eúscaro. Non son prioridades, non se fala diso no Parlamento. As administracións e os partidos actúan por inercia. Que fai cando chega un partido á institución? “Que daba o anterior? Tanto. Eu teño menos diñeiro, pois menos”.

Dicimos que o eúscaro necesita educación, administración e medios de comunicación para sobrevivir. Sabemos, máis ou menos, que pensa calquera partido sobre a xestión do eúscaro na educación e na administración, pero non sabemos que opinan dos medios de comunicación.

Imos seguir así?

Estamos a crear a asociación [do sector dos medios de comunicación en eúscaro]. Foron anos moi enriquecedores para o interior e para a futura interlocución coa administración. O noso desexo é cambiar o concepto de subvención polo de convenio. Esta vía permitiría aos medios de comunicación unha tranquilidade económica de catro anos e a posibilidade de pór en marcha novos e máis atractivos proxectos.