Navarra perdeu un importante instrumento financeiro de desenvolvemento; os traballadores da caixa de aforros terán que sufrir un duro proceso de reestruturación –segundo Caixabank perderán mil postos de traballo en todo o grupo–; o Goberno foral e o Concello de Pamplona viron como desapareceron das súas mans públicas máis de 1.100 millóns de euros; en 2008 a CAN destinou 55 millóns de euros á obra social, en 2012 serán só 17 millóns... Como se produciu o economicidio?

Primeiro paso: Crecer, crecer e crecer

Enrique Goñi chegou a Caixa Navarra no ano 2000 da man do presidente da comunidade foral, Miguel Sanz, e no ano 2002 foi nomeado director xeral.

Segundo un informe crítico de Lorenzo Riezu, anterior director da can, a política de crecemento de Goñi levou a CAN á situación actual.

O texto de Riezu é unha mera dinamita e basicamente di que a CAN comezou un crecemento excepcional no peor momento e por un camiño equivocado.

A CAN multiplicou por doce o gasto en inmobles e oficinas entre 2005 e 2008, cando os prezos eran os máis elevados. É dicir, fixo un gran investimento en edificios que despois non deron beneficios pero que perderon valor.Doutra banda
, os altos cargos multiplicáronse na organización e a outros moitos ofrecéronselles unhas condicións vergoñosas de xubilación –Riezu di que hai polo menos 20 casos deste tipo, sen dar nome e apelido–.

Neses anos, os beneficios non se basearon na produción, senón que CAN vendeu participacións en empresas (Auna, Sodena, Planasa, Gesnavarra…) e tomou ese diñeiro como un beneficio. En total, preto de 600 millóns de euros de 1.000 millóns de euros foron captados desta forma pola entidade.

Pola contra, triplicou o investimento en proxectos pouco fiables. Vender activos seguros e comprar activos perigosos.En
2009, para cando estaba atrapado polo furacán, a caixa reducira a súa solvencia do 14% ao 9%, é dicir, só correspondíalle un de cada dez soldos que tiña na man. Deste xeito inxectáronlle o veleno mortal.

Segundo paso: Por unha crise de nabarrismo

Co pretexto da crise iniciouse un proceso de fusión das entidades financeiras a finais de 2009 e con iso a privatización e a bancarización das caixas de aforros.

Tal e como sinalou en máis dunha ocasión o xornalista experto en economía Juan Mari Arregi, Caixa Navarra debería ser unha “parte natural” do sistema financeiro do País Vasco; non hai máis que apoiarse na Federación Vasco-Navarra de Caixas de Aforros para lograr un grupo estable e solvente.

A pesar de ter o medicamento na man, preferiron non administrala. Caixa Canarias fusionouse con Caixa Burgos e en marzo de 2010 fundaron Banca cívica. Para moitos se primaron os criterios políticos –as ideas evidentes– con esta decisión.A súa
sede social situouse en Sevilla e a situación financeira dos pasaxeiros non foi tan boa como se esperaba. Así, tras unha sorprendente enxeñaría financeira, o grupo pasou duns recursos de 3.900 millóns de euros a 2.400 millóns.

En xullo de 2010 realizáronse 91 test de tensión a bancos europeos, dos cales só sete foron suspendidos, entre eles Banca Cívica. Segundo o test, o novo banco podería perder até 1.600 millóns de euros se a crise se intensificaba, unha gran parte deles de ladrillo oco.

Por tanto, a obtención de capital fora vital para Banca Cívica para saír da lameira. A quenlla estadounidense JC Flowers fíxolle unha oferta: Investir 450 millóns de euros, que supostamente suporía o 49% do capital da entidade. Banca Cívica dixo que non, pero quedou en evidencia o verdadeiro valor do banco.

Terceiro paso: Amén ao Banco de España

Para entón Banca Cívica xa perdera o compás e dirixiuse ao inculpado servo en busca de inxección: O Fondo para a Reestruturación Bancaria Española (FROB), pola súa banda, reclamou a principios de 2011 977 millóns de euros. Esta cantidade deberá ser devolta en cinco anos, cun interese do 7,5% para o banco vasco. Ninguén deixa diñeiro gratis. Acabamos de ouvir aos magnates de Europa.

Ademais, tamén sufriu a outra cara da operación: O Banco de España obrigou ao grupo a incorporar CajaSol.

A taxa de morosidade de CajaSol foi moi elevada e a incorporación de Cívica ao grupo obrigou a empregar 500 millóns de euros do diñeiro achegado polo FROB para compensar as perdas futuras da caixa andaluza.

A presenza dunha caixa máis no grupo debilitou a capacidade de decisión da can. A partir de aí, Enrique Goñi compartiu presidencia con Antonio Pulido, de CajaSol.

Cuarto paso: A Bolsa con datos “hipotéticos”

O escándalo de Bankia levounos a descubrir un suceso escuro. Tanto Bankia como Banca Cívica non inspeccionaron os seus estados financeiros antes de saír a bolsa, tal e como esixe a lei.

Banca Cívica emitiu un informe informativo á Comisión Nacional do Mercado de Valores de España (CNMV) no que afirma que os datos de 2008 e 2009 son “ilustrativos e hipotéticos”, xa que neses anos o banco aínda non se creou.

Depende do capital. Banca Cívica saíu correndo a bolsa en xullo de 2011. A primeira venda das accións foi de 2,7 euros –só o 60% do seu valor teórico–, aínda que desde entón foi descendendo de forma ininterrompida; hoxe en día pódese comprar a acción da entidade ao redor de 1,4 euros, é dicir, o banco perdeu o 40%.

Quinto e último paso: Descanse arriba

Nestes meses, Banca Cívica recorreu á reforma laboral, reducindo os “gastos” de persoal –150 millóns de euros- para igualar o balance, pero necesitaba 1.248 millóns de euros para cumprir coas novas condicións de previsión do Goberno, ademais do capital. Imposible.

O pasado 26 de marzo Banca Cívica e Caixabank informaron do acordo. O último comprou o primeiro por 1.000 millóns de euros e os propietarios da can cobrarán 157 millóns de euros ao ano.

Na reunión do consello de administración da can celebrada en maio, Caixabank decidiu devorar a histórica entidade financeira de Navarra. A CAN, a gran banca xigante, queda nun 1,4% e a súa capacidade de influencia quedouse en nada.

O de Ibero foi o último dos feridos por arma de fogo.

Dejémoslo en paz.