Os políticos de Ipar Euskal Herria están xa inmersos nunha dura loita contra a violencia de xénero. Teñen por obxecto os asentos da Asemblea Nacional francesa. No noso país, os campos de voz son tres: 4. , distritos 5 e 6. Os dous últimos ocupan o territorio de Lapurdi. A primeira, a Baixa Navarra, Zuberoa e parte de Bearn.

O número de candidatos é realmente amplo, moi amplo. Hai trece listas nos distritos 4 e 5 e catorce 6.ean. Por exemplo, hai dous ou tres candidatos por cada ámbito político: tres de centro-dereita e tres de esquerda, dous ecoloxistas. As candidaturas abertzales tamén son tres: EHBai, Amalur (EA e Berdeak/Ekologistak) e PNV. Moitas posibilidades, quizá demasiado variadas. De feito, a proporción de candidaturas minoritarias para participar na segunda volta é realmente reducida.

Os escanos dos deputados destas tres circunscricións xóganse, fundamentalmente, entre os candidatos do centro-dereita e do PS. Os deputados até agora elixidos foron os seguintes: Jean Lassalle (Centro) Distrito 4. Jean Grenet (PRV) 5.ean. Michelle Alliot-Marie (UMP) 6.ean. Os dous últimos, os notables da dereita, baixo distintas facetas. Lassalle, pola súa banda, non se presenta nesta ocasión baixo a tutela dos partidos (UDF ou MoDem). A representación de Ipar Euskal Herria no Parlamento francés foi, historicamente, de centro-dereita, aínda que os tres candidatos non tiveron nunca un escano na cabeza. Na era do novo presidente Hollande, os candidatos do PS teñen unha gran oportunidade de ser deputados. Estes eran, respectivamente: Frantxua Maitia (4. ), Collette Capdevielle (5ª) e Sylviane Alaux (cap. ). En calquera caso, os candidatos do PS-PSOE dificilmente faranse coa vitoria na primeira volta. En todo caso, os novos deputados forais decidiranse na segunda volta das eleccións. Ademais do terceiro tour de force, parece ser que se necesita un cuarto.

Necesidade da segunda volta

Fronte ao amplo centro-dereita, tamén se atopan as candidaturas da esquerda abertzale, aínda máis diversa. Na primeira volta ningún candidato di nada bo en favor dos inimigos. Por exemplo, EHBai non quere volver ver a Alliot-Marie como deputada, nin a Grenet, alcalde de Baiona. As simpatías son evidentes. En caso de alta, cales son as posicións do PS sobre a institucionalización do LGV (Ferrocarril de Alta Velocidade) e do País Vasco Norte (Colexio Territorial)? Na segunda volta, o apoio resolverase sen dúbida en función das negociacións sobre estes temas. Evidentemente, os votos abertzales (EHBai, Amalur e PNV) non van apoiar a investidura do candidato do PSE na Cámara Baixa. É dicir, as adhesións son múltiples, e os desexos dos candidatos difiren de distrito a distrito. Á fin e ao cabo, na segunda volta os cidadáns deciden libremente.

Mirando aos resultados dos nacionalistas

Máis aló do centro-dereita –Front Nacional– e máis aló do Partido Socialista –Nouveau Parti Anticapitaliste, Ecoloxistas, Lutte Ouvriere...– hai opcións nacionalistas. Estes tamén divididos. Que PNV e EHBai teñan dúas opcións hai que velas dentro da normalidade. Sorprendeu máis a presentación da candidatura de Amalur (EA e Berdeak), ou devandito doutra maneira, que EA non sexa EHBain. Sobre isto pódense facer dúas lecturas: unha, que EA queira e necesite manter a traxectoria política que levou no pasado cos Ecoloxistas/Verdes de Europa. Dous, que o novo tempo político que se vive en Euskal Herria non sexa aínda suficientemente maduro. É dicir, as liñas políticas abertzales aínda teñen que dar algúns pasos para avanzar no camiño.

En calquera caso, EHBai é a opción abertzale máis contundente do futuro, a coalición abertzale e de esquerdas.Anita Lopepe (4. ), Laurence Hardouin (5º) e Peio Etxeberri-Aintzart (6º) Son os candidatos. A principal reivindicación de EHBai na campaña é o coñecemento institucional de Euskal Herria, tamén o é de Amalur e do PNV, dito de paso. A forza de EHBai nótase no distrito 4. É nesta circunscrición onde os abertzales lograron a maior porcentaxe de votos no pasado. Paradoxalmente, nesa circunscrición votan vascos e bearneses. Aínda por riba, o resultado da primeira volta será un bo medidor para medir a forza dos votos das tres candidaturas abertzales. EHBai é consciente de que a posibilidade de conseguir un deputado é moi reducida. Á cabeza de todo, EHBai está a traballar nas votacións dos pobos e cantóns de 2014. O Colexio Territorial será entón unha cuestión de carácter formal.

En Anarte, o PSC Frantxua Maitia é o candidato socialista ao Distrito 4. Jean Lassalle está a competir co biarnés como deputado. A actitude dos abertzales, especialmente de EHBai, podería ser decisiva na segunda volta. Unha vez máis, realizarase un “xogo” histórico entre abertzales e socialistas.

En tempo de paz

Nos últimos anos viviuse unha situación similar nas eleccións de Iparralde. Nos anteriores procesos de paz –lembrando aos de Lizarra-Garazi ou Loiola– realizáronse campañas de votos. Nelas, ademais da oficialidade do coñecemento institucional e do eúscaro, os abertzales reclamaron a colaboración no proceso de paz e normalización. Unha vez máis, Euskal Herria: a saída democrática estendeuse en voz alta.

Os abertzales piden, como primeiro paso, o achegamento dos presos e presas políticas a Euskal Herria. Os nacionalistas, e case todos os partidos políticos, pero non da mesma maneira, e sempre en campaña. En Landeseta, a policía francesa ha detido aos presuntos membros de ETA Oroitz Gurrutxaga e Xabier Aranburu, detidos en Francia. Tamén coñecemos outros parecidos en anteriores campañas electorais. Casualidade? Causalidad?