O programa Cabanas Barrenetxea (Bilbao, 1982) comezou a fotografar aos músicos cunha pequena cámara de concerto ao quince anos de idade. Co tempo, cada vez hai mellores fotos e agora www.gauilunak.com ten unha páxina e unha galería de fotos na rede www.flickr.com/ photos/gauilunak). Precisamente, a idea inicial do proxecto Emarock é súa. Durante a preparación dunha exposición fotográfica, deuse conta de que tiña material suficiente para completar unha exposición de fotografías de mulleres soas.

Pero, tirando desa idea, deuse conta de que na música vasca case todas as mulleres eran cantantes. É difícil atopar a unha batería ou a un guitarrista feminina. E que dicir de grupos formados por mulleres. O programa indagará sobre os grupos musicais que existiron en Euskal Herria e sobre a relación que as mulleres tiveron coa música ao longo da historia. “Desde tempos nos que non podían aprender música, até hoxe, as mulleres deixáronnos atrás na música, como noutros moitos campos. Con ese baleiro púxenme en marcha o proxecto”, coméntanos Cabanas, lembrando os comezos de decembro de 2010. O proxecto púidose levar a cabo grazas ao traballo de moitas persoas e, tras reunirse con varias mulleres músicos, o proxecto que necesitaba volveuse grande, do mesmo xeito que as carencias que había. “A nosa intención é animar ao maior número posible de mulleres a facer música en directo. Moitas mulleres dedícanse á música no ámbito privado. Os conservatorios e as escolas de música están cheas de mulleres. Pero non hai nada diso nos concertos e no sector público”.

A presentación oficial do proxecto levou a cabo o pasado 24 de maio nunha exposición organizada no Palacio Aranburu de Tolosa. Na mesma presentáronse fotografías de concertos en directo e un documental con entrevistas e biografías de mulleres músicos, así como a presentación da páxina web, acompañada de música. O proxecto está a coller forma a través da creación continua e, polo momento, entrevistouse a dezaseis músicos. Por exemplo, Aiora (Zea Mays), Saioa e Maiteri (Mursego); sen importar o estilo que fan, pero sempre aparecen os que participan nos concertos.

Tras a presentación, Emarock funcionará a través da web. O proxecto xa está dispoñible nas redes sociais (facebook, twenti e twitter). Na web, cada músico terá o seu propio perfil e o usuario poderá porse en contacto co grupo. O proxecto ten vocación de incidir a longo prazo e dividiuse en dúas fases. Na primeira profundarán nos grupos que falan en eúscaro, e na segunda abordarán os que traballan en diferentes linguas no País Vasco. En maio de 2011 constituíuse a Asociación Cultural Emarock para a xestión do traballo e a asistencia até agora, e aínda que o proxecto contou cun gran número de persoas traballando, foron principalmente chicas, xa que deron importancia a que a perspectiva fose feminina.

Visibilidade e vía de promoción

O programa proponnos unha pequena proba: “Preguntemos á xente cantos grupos coñece de mozos. Responderán cos nomes de moitos dos grupos que participan na iniciativa. Con todo, si pregúntaselle polos grupos de mozas, non o saben, e si coñéceselle, seguramente nomearán algún trofeo de hai moito tempo. Tamén temos intención de cambiar ese baleiro”. A visibilidade é necesaria á hora de crear referentes en calquera disciplina. Coa visibilización dos artistas existentes conséguese promocionalos e ao mesmo tempo ser un símbolo para os novos creadores. “Primeiro necesitamos modelos de mulleres, referentes, para que logo se animen máis mulleres. Hai que polas á vista, porque si foron mulleres músicos”. Ademais, trabállanse diferentes estilos. Non teñen moito en común Napoka Iria e Gose. “Si un estilo de música non lle gusta, é normal que non o saiba. Pero os nosos baleiros veñen máis por falta de referentes que por gustos diferentes” lémbranos Saioa. Hai mulleres que fan música en directo, algunhas coñecidas e outras descoñecidas. O obxectivo final é facer unha entrevista a todos os grupos que teñen mulleres participantes e que se atopan en Euskal Herria, aínda que aínda lles falta porse en contacto con moitas persoas. “Na web haberá unha lista cos grupos. Quen así o desexe, gustaríanos traer á lista aos grupos do seu pobo e da súa contorna, xa que non podemos chegar a todos os sitios”.

Divertirse e cambiar os roles de xénero

O programa ofrece unha reflexión que nos é coñecida: “Unha mirada rápida é suficiente: moitos mozos únense a facer música aos 15 anos, aínda que non son bos. E non hai ningún problema. O obxectivo é pasalo ben. O noso desexo é que as mulleres tamén sintan así. Poden facer música e pasalo ben, gozala”.

O logo de Olatz Aldasoro para Emarock tamén confirma esta idea. É un amplificador, porque o proxecto quere ser altofalante da música feminina, pero ademais, si o amplificador ten un asterisco azamboado, como dicindo “todas son as nosas estrelas”. Ademais das dificultades para saltar á publicidade, caracterizamos algúns oficios, prácticas e obxectos por xéneros, moitas veces inadvertidas. É o que ocorre cos instrumentos musicais, ao vinculalos a un xénero concreto. “O proxecto pretende normalizar algunhas tendencias. Por exemplo, a batería e a muller non se representan xuntos. Sorprendémonos nós mesmos ao ver á muller que toca a batería! Queremos que este tipo de asombro termine. Temos que afacernos e afacernos, demostralo”. O obxectivo a longo prazo de Emarock é a normalización, para que as mozas, do mesmo xeito que os mozos, teñan a oportunidade e o valor de subirse ao escenario co medo escorrentado. “Que non queden en casa coa música. Que se dirixan ao público. Chicas! Úneche e anímache a crear un grupo propio!”.