Os empresarios congratuláronse da reforma laboral do pp, que até agora lles atou as mans e que agora poderán liberarse cando se trate de problemas na empresa. O presidente de Adegi, Eduardo Zubiaurre, explicouno na entrevista que acaba de ofrecer en Berria: “Para iso, necesitamos as ferramentas que nos deu a reforma laboral. En caso de cambios, tomar decisións e medidas de forma rápida, económica e sen autorización administrativa”. Os empresarios estaban atados á situación actual e a relación laboral atopábase desequilibrada en relación aos traballadores e traballadoras. Agora equilibráronse, e no fondo Zubiaurre referiuse ao despedimento rápido e económico dos traballadores. E iso vai crear emprego.

A cuestión é que hai poucos que pensan que isto vai crear emprego, e o propio pp, polo menos este ano. Con todo, entre os economistas, menos o cree así, porque sen activar a economía non haberá crecemento económico e sen iso non se poderán crear postos de traballo, nin sequera cunha decena desas reformas. Iso sábeno tamén os dirixentes do pp, pero esta readaptación das relacións laborais vai en consonancia coa flexibilidade laboral que estes chamados mercados están a demandar a nivel internacional nas últimas décadas. Os sindicatos españois non van dicir que o pp cometa unha fraude ou que non se espere, despois de que o PSOE acurte o camiño, a dereita de sempre fixo o que soñaba hai tempo.

O caso é que en Euskal Herria o 29 de marzo vaise a dar unha folga xeral convocada por ELA, LAB e outro catro sindicatos da maioría sindical. E, a non ser por moitas sorpresas, podería predicirse que será unha folga xeral nos últimos dous ou tres anos. Cada un ten as súas armas e os traballadores mostran as súas, aínda que sexa de forma fraccionada. CCOO e UXT tamén valoraron positivamente as manifestacións realizadas por eles o pasado fin de semana e subliñaron que a porta da folga xeral non está pecha.

Son coñecidas as profundas diferenzas que teñen os dous principais bloques sindicais: os ámbitos laborais e económicos que se reivindican son diferentes e tamén o modelo sindical. A grave situación económica e o implacable empuxe do neoliberalismo, con todo, debería de propiciar o diálogo e a acción conxunta, polo menos nalgúns casos. É difícil, pero deberían tentalo, polo menos en Euskal Herria o resultado sería moi diferente, iso seguro. Desgraciadamente, haberá tempo para iso? E vontade?

A resposta e as protestas sempre son importantes, demostran que o futuro dunha sociedade non se pode deixar só nas decisións parlamentarias, que a loita de clases non se esgotou co desenvolvemento do estado do benestar, e que a historia non terminou, como anunciou Fukuyama coa caída do Muro de Berlín.

PERO ES HORA, tamén, de que os traballadores profunden no modelo actual de relacións económicas e fágano noutras alternativas: explorar as fórmulas actualizadas daquela vello lema da apropiación dos procesos produtivos do traballador. E iso na Europa actual chámase economía social. O País Vasco ten un gran percorrido no ámbito da economía social, sobre todo pola súa rica experiencia cooperativa, pero hoxe en día existen outras formas de abordar este modelo económico, entre as que se atopan as Sociedades Anónimas Laborais ou as ONGs.

O paraíso aínda non se coñece neste mundo, pero as vantaxes da economía social son de todo tipo, tanto no que se refire á relación laboral como á resposta ás situacións de crises. A división da propiedade, a participación, a solidariedade, o respecto, a soberanía empresarial, a maior democracia laboral… son valores fundamentais que teñen un solo mellor na economía social. Que respecto e dignidade hai cando un dos suxeitos das relacións laborais –o empresario– di “á rúa!” e a outra parte –o traballador– non ten máis que saír á rúa? Por suposto, saír á rúa, sexa o 29 de marzo ou calquera outro día que corresponda.