Tolkienen unibertsoaren “big bang”-a
Hobbita. J.R.R. Tolkien (George Allen & Unwin, 1937). Itzulpena: Xabier Olarra (Igela, 2008).
J.R.R. Tolkien bere seme-alabentzako ipuin modura idazten hasi zen XX. mendeko literatur obrarik ezagunenetako baten hazia izan zena. Aurten beteko dira 75 urte Hobbita lehen aldiz argitaratu zutela; apika, bera da umeentzat sortua izanik irakurle heldu gehien eduki duen eleberria. Argitaratzaileen eskariari men eginez Tolkienek idatzitako segidari zor zaio hori, zer esanik ez. Eraztunen jauna ondu ahala, istorioa sakonago bihurtuz joan zen Tolkien, eta haren obra, azkenik, literaturaren mugak gainditu eta unibertso beregain bihurtu zen, gaur egun milaka edo milioika, ez ditut zenbatu, jarraitzaile amorraturen bizileku alternatiboa dena. Edo agian ni bizi naizen hau da alternatiboa haientzat.
Mitologia horren guztiaren background-a gogoan nuela ekin nion berriki Hobbita berrirakurtzeari –lehen aldia zeregin horietarako adin egokiagoan izan zen–, eta jakina, dezepzio txiki bat hartu nuen, aldez aurretik ongi ohartarazita egon arren. Azken batean, gauzak umeei esplikatzen zaizkien moduan esplikatzen ditu Tolkienek nobelan. Eta Eraztunen jauna obra handi –nire iritziz– bihurtzen duten elementu gehienak falta dira hemen. Ez naiz orain hasiko elementu horien zerrenda egiten. Hobe, laburbiltzeko, Tolkienek berak behin esandakoa errepikatzea, bere literatur lanaren gai nagusia zein zen galdetu ziotenean: “Heriotza, ezinbestean”.
A nosa nai sempre di: “Nunca comprendín por que sucedeu a Primeira Guerra Mundial”. Non ten sentido. Non entende por que as antigas potencias europeas implicáronse nunha especie de barbarie e non pensa en como convenceron aos mozos europeos e coloniais a morrer en... [+]
"Pide a túa quenda e acompañarémosche", dixo o digno e animado locutor de estudos Arnold ao novo correspondente que percorre as rúas da capital biscaíña. O presentador dirixiuse inmediatamente aos oíntes, que non tardaron en responder. "Mentres tanto, imos a Pamplona..."... [+]
