Nai de 10.829 exósitos. 1954

“Todos os días ao sete da mañá celebrábase misa. Ninguén nos obrigaba a ir alí. O home que quería marchábase. Non se obrigaba a ninguén. Iso si, o respecto e o trato correcto eran necesarios. (…) Eu tiña tres fillos ao meu cargo. Eu daba o meu peito á miña e a un tipo que se chamaba Fernandito. (…) Eu fun feliz alí e, ao saír de alí, encargarse da vida de vostede e do seu fillo é un gran salto. Os meus pais querían que volvese só, sen nenos”.

Nai de 11.283 exósitos. 1963

“Naquela época a xente cría que era un lugar marxinal, pero tiña pouco de marxinal. (…) Teño que dicir que neses dous anos sufrín presións a través da Deputación para dar ao neno en adopción, pero eu tiña claro que nunca o faría. Esta pode ser a experiencia máis amarga ou máis fea que teña. (…) Tamén comían moi ben, pensade que de cando en vez nos daban viño! Non faltaba nada! Eu só podo dicir o bo de alá”.

3.051 nais. 1974

“Decidín que ía entrar no quinto mes de embarazo e non quería quedarme no pobo. Era un pobo pequeno e quería fuxir das habladurías da xente (…) Saíndo da presión dun pequeno pobo pareceume un lugar moi progresista. O trato era moi bo e durante o tres meses que estiven alí aprendín moitas cousas: sobre o coidado dos nenos, como debe ser a dieta… Pero todo parecía envolvido nun ambiente misterioso: non se fomentaba o ambiente entre as mozas, ninguén non informaba nin preguntaba sobre as súas circunstancias…”.

8.184 exósito

“Eu, como case todos, saín de Fraisoro cunha ama de cría que me deu o peito, cos días, pero con 5 ou 6 anos volvín a Casa Fraisoro. Lembro aquel día, aínda que pareza difícil. Entramos e alí estaban todas as monxas. Recordo como quixen escapar por unha xanela. Eran xanelas altas e eu, subido a unha delas, tentaba escapar. Aínda recordo moi ben como tiraba das pernas unha monxa para baixarme. Aquelas monxas eran boas mulleres. Eu mesmo, un pouco malvado”.

4.512 exósito

“Eu na escola deime conta de que usabamos moitos apelidos diferentes entre irmáns e irmás e fíxolleme moi raro. Volvín a casa e pregunteille ao meu pai que fixera e el contoume francamente como era o asunto, irmán J.M. de onde viñamos e por que. (…) De cando en vez, cando eramos maiores, o inspector viña ao caserío a informarnos. Recordo que era coxo e un home moi bo”.

10.166 espositor

“Nacín en Fraisoro. Meses despois tiven a hidrozefalia. Nesta situación, a maioría dos nenos morrían, pero, por problemas, grazas ao coidado de médicos e monxas, seguía adiante dunha maneira ou outra. (…) A parella que me acolleu estaba formada por un home de 50 anos e unha muller duns 30. Pegábanse e, por conseguinte, pegábanme a min. Imaxínese, tiñan un arnés na cheminea para pegarme! (…) Nai e…, pai e…, non…, para min esas palabras non tiñan moito sentido. Ninguén me recolleu nos brazos nin me deu un bico”.

José Antonio Alustiza (1916-1992), director médico en 1951-1986

“Temos que tentar protexer ao neno e á nai, e non ao pai, como agora, que é o principal culpable na maioría das ocasións”.

Victor Ormaechea, médico desde 1986

“En todos estes anos da miña responsabilidade morreron dous nenos, un deles de morte súbita por complicacións alleas á síndrome de Down, e máis tarde cando estabamos en Loistarain, outro de Sida. O que eu coñecín alí foi parecido á taxa de mortalidade que se pode dar a calquera nivel social”.

Mila Larburu, traballadora en 1976-1984

“Aínda me acordo, no campo anterior, sobre unha manta, todos os nenos montados nunha chea sobre min, rindo; ou, na época da sesta, as charlas de café coas nais naquela preciosa terraza: sobre a súa situación, sobre o mundo… Algunhas nais vivían alí. Até os 5 anos de idade, tiñan dereito a iso. Outros, con todo, saían a traballar e os fins de semana ían de visita. Cando tiñan diñeiro aparecían no taxi, outras veces non tiñan diñeiro e tiñan que contentarse cunha chamada de teléfono. Nesas ocasións, dábame pena, preparabamos guapo-guapo para a visita e logo non aparecía a miña nai”.