Es un biólogo e en máis dunha ocasión dixeches que estás case por casualidade no mundo da danza. Como foi este encontro entre a danza e ti?

Eu facía ximnasia rítmica cando empecei a estudar na facultade de Bioloxía. En segundo curso coñecín a Nova Danza dentro da Danza Contemporánea da man da Asociación Moare Danza. Empecei a estudar técnicas de release e improvisación, ao mesmo tempo que estaba a traballar no laboratorio de fisiología vexetal nos estudos de micorrizas da Facultade. Terminei especializándome en dinámicas de ecosistema e poboación e decidín mergullarme nas técnicas de improvisación que comecei a estudar fóra da contorna académica. A curiosidade e o desexo de coñecer as fontes leváronme ao exterior, nunha mocidade que é tempo de saír. Florencia, Amsterdam e Nova York foron os lugares idóneos para seguir aprendendo durante dous anos grazas ás axudas económicas recibidas. Agora que penso, a miña maneira de achegarse á danza e á coreografía, sempre estivo moi relacionada coas dinámicas da poboación, as tensións dentro dun grupo, a capacidade de escoita, os mecanismos de acción e reacción, a xestión entre a orde e a desorde…

O festival BAD de Bilbao e a Feira de Teatro de Donostia son hoxe as únicas oportunidades para que a danza contemporánea chegue ao gran público?

Non se pode falar de programación de danza contemporánea no País Vasco sen a designación da sala A Fundición. Na actualidade, ademais do festival BAD, hai que destacar a programación escénica dA Fundición, Artium, as propostas que se ofrecen tanto na sala de Leioa como en Mugatxoan, entre outros. Doutra banda, pensemos que na década de 1980 dábase unha oferta máis avanzada, divertida e perigosa que a programación escénica actual, tanto en danza como en teatro. Hoxe en día, a programación de danza contemporánea en Euskal Herria é, en xeral, mala e restrinxida. Non está nada actualizado. É totalmente homogeneizadora, é dicir, ofrécese unha visión única da danza contemporánea, e hoxe en día estanse facendo cousas moi diferentes en nome da danza. Moitos programadores utilizan o tema do público: que o público non está preparado, que a danza contemporánea ten un público reducido, etc. para xustificar as súas aburridas programacións. Pero é mentira. O problema do público é xeral, en teatros, cines, bibliotecas… A era dixital ha cambiado moito a relación coa pantalla, o escenario, a comunicación, o tempo. De feito, eu diría que moitos creadores que hoxe en día se dedican á coreografía, están inmersos nestas grandes “paradigmas”, propondo ao público propostas variadas e interesantes. Na escena contemporánea están a xurdir multitude de traballos que escapan a ese “enfoque homogeneizador” que diciamos antes: propostas pensadas para ser poucos públicos, pensadas para ser moitos públicos, realizadas para o público diferenciado, na caixa negra, na branca, na vermella, na rúa; a través de excursións, coloquios e lecturas, por internet, por películas… A programación actual, variada, dinámica de danza contemporánea, non debería estar inmersa…

Cal é a relación entre o teatro e a danza? Que só ocorren no mesmo espazo? Cal é a relación entre o movemento e a palabra?

Ambas son artes escénicas, polo que utilizan o coñecemento e os códigos da escena. Dalgunha maneira, utilizan a mesma maquinaria cando se ofrecen no interior do teatro: panos, iluminación, escenario, patio de butacas, hall de compra de entradas, antesala de público, momento de apertura de portas, o público ao acender luces e comezar a función… Son irmáns e irmás. A danza sería unha irmá pequena neste xogo de metáforas, e ao ser unha irmá pequena, é máis libre, máis lixeira de abstracción e imaxinación, máis promiscua: ten unha tendencia máis marcada a facer cuadrilla coas artes audiovisuais, o cine, a poesía, a música ou as artes circenses.
Non esquezamos que a coreografía é unha forma de escritura, unha forma de escribir co corpo no espazo e no tempo. Por outra banda, como a palabra é un son, é un movemento, e como o sentido é o que provoca o movemento. O movemento, o corpo, a escritura, a coreografía, a palabra, o sentido, o son, a imaxe… son os ingredientes da linguaxe da danza. As relacións entre estes compoñentes poden ser moi diferentes, aí reside a diversidade de traballos que se están realizando na contorna da danza; e en calquera caso, esas relacións son complexas, daría para varias teses.

A danza necesita música? Pódese bailar no silencio? Esa é a metáfora da situación da danza en Euskal Herria, que se fai en silencio?

Si, si, a danza pódese facer en silencio e en toda a lentitude. Imaxinade un baile silencioso e longo. A danza sería imposible. John Cage tentou facer músicas de silencio e chegou á conclusión de que era imposible (sempre chegariamos ao son do latexado do seu corazón e ao baile do movemento).
Eu máis que unha metáfora do traballo que se fai en silencio, muteando, silenciando, utilizaría a metáfora do traballo para explicar o estado da danza en Euskal Herria e alguén lle deu á mutua intencionadamente…

No Espazo Azala atópanse diferentes creadores. Cales son os obxectivos e tarefas deste proxecto? Que facedes agora?

Azala é un lugar de encontro e intercambio entre artistas, creadores, activistas e pensadores. Aínda que os epicentros do espazo son a danza e as artes escénicas, as súas ondas expansivas atravesan con naturalidade e promiscuidade outras disciplinas artísticas, como as artes performativas, as artes do corpo… O espazo pretende crear
as condicións axeitadas para os procesos de investigación e creación para os artistas en residencia, xerar tempos de autonomía e liberdade a partir da experimentación, o intercambio, a práctica e a reflexión crítica, para producir coñecemento. Tamén busca conexións e nexos entre creadores, pensadores, público e aldeáns, co obxectivo de enriquecer o ecosistema artístico, cultural e social que nos rodea. Trátase dun proxecto de iniciativa e xestión privada, con poucos recursos –persoal escaso e economía escasa– pero con boa conexión. Eman é un proxecto que dá, pero a cambio esixe un compromiso activo e sostible para as persoas que lles reciben, tanto co espazo como coa contorna.
Estancias de traballo creativo e investigación, talleres, laboratorios, seminarios, encontros, celebracións, xornadas de portas abertas, paseos… son algunhas das actividades que se poden realizar en Azala. É unha casa aberta, un refuxio provisional, un lugar cheo de oportunidades para poder influír e recibir impactos. Unha idea de participación e intervención.

Que opinas da formación dos novos bailaríns? Hai oportunidades para aprender a bailar e desenvolver a creatividade no propio País Vasco?

Na portada, por exemplo, queremos traballar os conceptos de educación e formación. O espazo desenvolve unha liña educativa entendida como proceso metabólico, á vez individual e colectiva. Formación-asimilación-metabolismo- transformación. Cremos na investigación colectiva, na capacidade de autorregulación do grupo, así como na colaboración entre práctica e teoría. Para iso, organizamos talleres, laboratorios e seminarios.