Na situación posterior á declaración de ETA, coméntase máis o que un sentiu que o que pensou. No meu caso tamén é así. Despois de moitos anos de dedicación mutua, o que me fixo sentir a nova situación ten máis importancia, ademais do que pensei. Neste caso, a sensación é jerárquicamente superior á reflexión. Ten máis forza.

As miñas sensacións, resumidas, foron tres, desde o primeiro momento en que recibín a noticia. Primeiro, e mirando cara atrás, a satisfacción, a satisfacción interior. Porque viamos de fronte, directamente, que se estaba cumprindo unha profunda intencionalidade colectiva. Lembrei especialmente a moitas persoas que durante moito tempo dedicaron moitas horas, traballo e esforzo a chegar aquí.

A principal cara desa satisfacción é que se conseguiu un modelo de solución. En dúas palabras, que o diálogo e a non violencia, ou devandito doutra maneira, que a solución democrática ha dado un gran paso. E, por que negar, a sensación definitiva que quedará dentro da xente que o apoiou: o empuxe na boa dirección, a achega positiva. Tranquilidade de conciencia por axudar como puido.

A reflexión interna da propia actividade dos últimos anos e a lectura crítica e autocrítica do que cada un fixo, persoal e colectivamente, repasando os erros e os acertos, é moi belo que contribúa á construción da paz neste país. Esta satisfacción interna que se vai a levar ao longo de toda a vida é impagable. Por último, o feito de que se dedicaron varias enerxías ao final da confrontación armada, pola vía democrática, ofreceu unha recompensa tan intanxible como poderosa.

A segunda sensación, mirando ao presente, un orgullo moderado, o orgullo polo traballo de Lokarri e os amigos da conversación. Os amigos de Lokarri, non é un recoñecemento dabondo, souberon estar no momento axeitado, no lugar correcto e na mellor posición. Visto desde o punto de vista das xeracións, o novo século da paz conseguiu o que o vello non conseguira. Pero é comprensible que os vellos reciban con gran alegría os logros dos seus herdeiros, polo menos coma se fosen os seus, na serenidade que proporciona a perspectiva.

O terceiro sentimento, orientado cara ao futuro, é un alivio. O noso pobo e en especial as xeracións posteriores, incluídos os nosos fillos e fillas, non estarán tan condicionados como nós e os nosos antepasados polo conflito vasco. Isto é, sen dúbida, o máis importante. Abriuse a posibilidade de xestionar doutra maneira noso(s) conflito(s) político(s), visto de calquera xeito, moito mellor.A partir de
agora, ninguén espera que todo sexa fácil, liso e suave. Pero deuse un punto de inflexión. Ao mesmo tempo que se fai fronte ás causas e consecuencias do problema, a sociedade vasca poderá orientar as súas mellores forzas cara á construción. É dicir, para estar á altura dos mellores e máis avanzados como sociedade. E iso só desde as prácticas democráticas.

Para axudar a sanar moitas feridas, xunto á actitude positiva e o mellor esforzo, haberá que axuntar forzas aquí, aplicando as mellores políticas. A innovación non é só unha cuestión tecnolóxica, tamén é imprescindible innovar na convivencia política.

Temos un futuro brillante si sabemos aprender dos erros anteriores. Tiñamos dereito a compartir o momento histórico (nesta ocasión si se pode dicir) e a gozar da nova Euskal Herria. E comeza o camiño para levalo a cabo.