Os parados viven en pleno esplendor, pensouse en setembro de 2006 quen leu no semanario francés Le Point: “Quen cobra a renda básica tamén consegue paralizar o pago das débedas fiscais, eliminar o imposto sobre a vivenda, non pagar á Seguridade Social, acceder aos servizos sanitarios de forma gratuíta, a paga de Nadal, a tarifa especial do teléfono, as bonificacións no transporte, visitar museos gratis e moitas máis axudas”.

O artigo parecería un chiste se non fose porque o dono de Le Point, François Pinault, ten na súa propiedade máis diñeiro que o que gasta Francia na Renda Básica ao ano, uns 11.500 millóns de dólares.

En 2010, o Semanario The Economist resumiu a doutrina da seguinte maneira:  “Hai dúas formas de obrigar aos desempregados a volver traballar. Unha é facer máis incómoda e precaria a vida das persoas que gañan o subsidio de desemprego; a outra é facer efectiva a procura de emprego”. A segunda con Krisitza, a esperanza de conseguir un novo posto de traballo, ao ser arrastrado polo vento, dá leña a quen non ten piedade, necesita axuda social para sobrevivir. Hoxe escoitarás cousas parecidas en calquera aloxamento.

A revista Le Monde Diplomatique acaba de publicar o folleto L’Art d’ignorer lles pauvres, cheo de ironía e humor negro, cun texto curto de John Galbraith, Laurent Cordonnier e o clásico Jonathan Swift.

Halimi elixiu textos que utilizan a ironía para entender a realidade, evitando ao mesmo tempo as aparencias de ira e as bágoas regordetas e corruptas. Chamar moralmente aos grandes do mundo non ten sentido, di Halimi. Como hai bastantes ricos, sabios e intelixentes, defenden con coñecemento a filosofía erixida para o seu beneficio, que consiste en que os ricos crearían máis empregos se se lles cobrase peor impostos, e os pobres traballarían máis si déseselles menos subsidios.

A Economistes en guerre contre lles chomeurs de Laurent Cordonnier é un texto que data de 2007. Nel explica como o Estado, que se refire principalmente a Francia, estreita a garganta aos desempregados e aos que necesitan axudas sociais co pretexto de endurecer o control sobre as desigualdades duns poucos. É escandaloso o feito de que os pobres se sometan a unha inspección comparada coa tranquilidade que as grandes empresas e os ricos atopan para cumprir coas súas obrigacións.

Con todo, segundo Cordonnier, a maioría da poboación está no punto de mira dos abscesos. Queren dividir aos asalariados para dominar mellor a clase cortada en rodajas. En primeiro lugar, comezouse o tramo menos organizado, tanto para os parados como para os inmigrantes, xa que polo menos son eles os que están organizados. Para o final deixarán a parte máis testaruda, a que hai nos sindicatos. Cando todos aislen a este grupo de traballadores envexados, sen aliados, canto tempo durarán os patróns, gobernos e medios de comunicación sen perder os dereitos que chamaron “privilexios”?

Pobre criatura queimada no asado

John Kenneth Galbraith (1908-2006), un artigo reivindicado por moitos socialdemócratas, How to get the poor off our conscience (Como sacar aos pobres da nosa conciencia) foi publicado en 1985 na revista Harpers. “Quero expor algunhas reflexións sobre un dos exercicios máis antigos dos seres humanos: co paso dos anos e os séculos decidimos vivir sen mala conciencia das persoas pobres”.

A Biblia propuxera aos pobres que sufrisen tranquilamente neste mundo porque despois da súa morte serán ben recompensados. Pero como a partir da Ilustración necesitabamos respostas razoables, David + e Robert Malthus argumentaron a comezos do XIX que os pobres vivían tan pobres por facer demasiados nenos.

Herbert Spencer, máis tarde, inventou o darwinismo social: como en cada situación sobreviven os máis fortes, a eliminación dos pobres é a lei da natureza para mellorar as razas humanas. No século XX, John D. O moi rico Rockefeller lanzouse a isto: “Non se pode conseguir unha fermosa e aromática American Beauty rosa sen sacrificar os primeiros brotes que se lle presentan ao seu ao redor. En economía ocorre o mesmo, a lei da natureza e de Deus é iso”.

Galbraith concretou neste artigo da vellez catro mecanismos moi amplos para liberar aos necesitados da carga da conciencia, e un a un, mostrando a súa falta de razón. A primeira, que se multiplicaron por culpa do Estado e dos seus funcionarios. O segundo mito é que axudar ás persoas pobres é no seu prexuízo, porque lles separa dos bos postos de traballo, desmoralizándolos, dando oportunidades aos máis inútiles. “Non hai ningunha proba diso, pero (...) é a que máis influencia ten entre as quimeras”, di Galbraith.

O terceiro mito, si acompañamos aos pobres, quitámoslles a liberdade, a liberdade de ser pobres. Coma se o pobre non se dese conta de que a principal falta de liberdade radica na súa propia impotencia. E si non valen os mitos anteriores, queda o cuarto método: non penses nos pobres, nin nos de Etiopía, nin nos do teu ao redor. Como coa morte, devandito sexa de paso.

Ante estes métodos de negación da verdade, Galbraith proclamou a súa clemencia, porque pola contra non se pode vivir civilizadamente. E terminaba ironicamente dicindo que a misericordia debería interesar sobre todo aos conservadores, que os que viven na necesidade non van producir rebelión, e que a paz social non é o que máis aman os conservadores.

Jonathan Swift foi o inventor das viaxes de Gulliver hai tres séculos, en 1729, publicou A modest proposal que deu en 1980 a revista Xaguxarra I. Traducido ao euskera por un zubiria. Pódese ler en Internet, no proxecto Armiarma de Susa. O sacerdote irlandés propuña vender e comer aos nenos campesiños que mendigan e que, en xeral, viven na miseria sen terra, “estofado ou asado, tanto no forno como na eosis, e non dubido de que valerá o mesmo na salsa ou no guiso”. Crúa de verdade.

Swift levou ao extremo o humor negro, calculando que cada ano poderían consumir cen mil nenos gordos, sobre todo nas mesas dos grandes terratenientes, pero tamén nas dos hostais, e así resolver a emerxencia económica e social dos seus pais pobres e de toda a nación. Swift non atopou mellor camiño que unha sanguenta sátira para protestar contra a brutal opresión que se facía entón aos campesiños de Irlanda.