Capricho e yelmo
De todos os xeitos, non somos como antes con corazóns de boi (Tulipa sp.) Toleeime. Nin moito menos!
Os sarmientos ou bulbos que cambian nesta época do ano proporcionarán a un cinco meses corazóns de boi: no limiar da primavera, cando as carpas e as varillas son molestas, cando a prolongación da luz do día é evidente, na época en que o ímpeto dos bufos das cavidades do corpo alixeira o sorriso e a cabeza. Non é raro que o corazón de boi estea no corazón. Unha festa de cores dese tamaño é un luxo. Tamén hoxe en día, porque case calquera cousa pódese pór ao noso alcance mesmo cando vivimos nun ambiente estúpido. Luxo. Estamos a plantar o que vai ser unha marabilla.
Ao marcharse, agora, catrocentos anos atrás. Dise que en Flandes trouxéronse plantas do estraperlo de Constantinopla, das que se desprenden enormes flores con forma de corazón de boi con mesturas de cores descoñecidas. Ao cabo duns anos estalou a tolemia e non era nin señorita nin señorita a que non posuía aquelas flores. Entón, os nosos armadores ían alí con diñeiro para que o pintor máis famoso da época pintase o seu retrato. A vaidade aquí e alá.
Cegado pola profusión, o corazón de boi máis novo, o máis rechamante, o máis raro, tiña máis aprecio que o ouro. Os que vivían nas fervenzas levaron o valor do corazón de boi a esas espumas. E chegou a tolemia. Da mesma maneira que a crise económica que vivimos hoxe en día vén de valorar moito máis do que valen as cousas (casas, diñeiro, débedas…), no século XVII sucedeu o mesmo cos corazóns de boi. Aquelas flores levantaran a tolemia e vendéronas antes de producir os bulbos que a producían. Pagaban a cambio unha fortuna porque crían que eran un valor de futuro. A “Tulipmania” chamóuselle en holandés Tulpenwoede, corazón de boi mania. A flor descoñecida converteuse nun luxo cobizado. As grandes sumas de diñeiro, que proporcionarían unha soa flor nas poxas, pagábanse inmensamente. Capricho e yelmo. P. Haarlem Segundo o catálogo do outeiro de Cos de 1637, un bulbo tipo “Viseroij” non se podía comprar co diñeiro que gañaba un artesán hábil durante vinte anos.
Na nosa latitude a suor da maior parte das plantas móvese na primavera, e nesta época gozaremos das grandes floraciones. As flores son o símbolo da beleza: para ver, para cheirar... E para probar? Comiches algunha flor? Seguro que si.
Quen non comeu alcachofas (Cynara... [+]
Lilipak edo nartzisoak loretan dira. Nabarmen adierazten dute mendean hartutako bere lurren berri. Neguan loratzen dira, kolore zuri-hori ikusgarritan, eta usaina bafadaka hedatzen dute. Multzoka bizi dira; lurpean erraboila emankorra dute, eta bat zen tokian, urtetik urtera... [+]
Udari begira jarri gaituen eguraldi honek landareak ederki mugitu ditu. Gu ere bai. Zaldibarren, Eitzaga auzoko zabortegiko madarikazioaren ardurak eskatzera, eta langileei, haien senideei eta auzotarrei babesa emateko manifestazioan Eibarko Amañatik abiatu ginen. Hasi... [+]
Recordo de neno como o chamabamos o “chito”. A flor lembrábanos a cabeza da galiña. José María Lakoizketa recibiu o nome de “kurkubia” en Bertizarana en 1888, xa que o seu froito se asemella a un kurkubi ou botello. Di que en Cinco Vilas chámanlle “cascabel”... [+]
O perigo de extinción das plantas pode ter moitas razóns. Antigamente dividíanse en tres grupos: enfermidades, pragas e herbas ou plantas “malas”. Hoxe en día téndese a chamar peste a todos os desastres das plantas. Antes chamábase praga a un accidente causado pola... [+]
Na pila de estiércol e desperdicios adoita haber un hóspede no verán, aínda que non sempre: estramonio ou estramonio, Datura stramonum. Algúns tamén recibiron os nomes de “carboeiro” ou “higuzoro” para esta planta. É unha planta rechamante, ergueita, cun follaje... [+]
O ano de Dalia, a pinnata Dahlia, foi elixido este ano polos organizadores da festa. Ben dito, é o ano de Dahlia. Os dicionarios e enciclopedias en eúscaro chaman “dalia” a esta planta; eu creo que deberiamos chamala “dahlia”.
Os invasores españois que coñeceron a... [+]
Púxenme un pouco máis tranquila o día en que a noite se fixo máis longa que o día claro e alégrome de que esteamos seis meses así. Non podo negar que o verán foi fermoso, pero cheira mellor ao outono. Ás plantas failles “xices” coa chegada do outono. As horas... [+]
Sábese que as plantas cheiran, cada vez máis. Hai tempo que sabiamos que o martingal das plantas era para protexerse dos animais herbívoros: a planta que foi mordida solta o cheiro para avisar ás plantas veciñas, que amasarán as follas e non serán de gusto para o... [+]
Ultimamente preguntaba a Joxe Anton Arze, un dos paisajistas vascos máis belos, sobre os nomes das plantas que tiñan flores brancas. Xa está baixo a súa luz esmorecente.
Lilipa dos poetas (Narcissus poeticus), Perico de estrela (Stelaria holostea), Espino branco... [+]
O seu parente é o O-Belar (Papaver somniferum), pero en comparación con el, é a Michoneta (Papaver Rhoeas). A mapoula é moi coñecida; tamén se lle coñece como “urdemutur” e “urdamutur”. Ao chegar a primavera, a terra ruborízase cada ano. Tamén revive o rubor da... [+]