Ouvino nos títulos dun boletín de verán: “Ningún concello puxo en marcha unha iniciativa nova para que as festas sexan sostibles”. "Que pasa?", pensei. Empezaron a repartir tapóns para as orellas? Cancelar os fogos artificiais? Convidar a todos os maiores de corenta anos a un caserío de agroturismo durante as festas?

Repartíronse os envases de plástico reutilizables para beber. Tratábase dunha magnífica noticia polas palabras e as caras dos xornalistas e dos políticos que a presentaron. Rin de todo o que ouvín.

*   *   *

En Zestoa, crese que se produciu un movemento de repulsa aos touros da localidade guipuscoana. Pero ninguén quería deixar de tocar o pasodobre Amparito Roca, que fai vibrar a todos os cidadáns. Aí está o problema, o pasodobre está relacionado cos touros? Este ano, os representantes municipais han prometido un referendo para celebrar o Día Internacional do Eúscaro. O meu voto en contra das corridas de touros e a favor do pasodobre de Jaime Texidor, aínda que sabía que ese Amparo Roca, Bernat Soria, era tía do ex ministro de Sanidade mentireiro de España. A emoción.

En Lesaka Napoleones, a Banda de Música da localidade toca cada ano unha eficaz marcha no percorrido dos ezpatadantzaris, na gran festa de San Fermín. Un músico comandante do Exército de España, Ricardo Vidal Tolosa, deuse conta de que fora escrito expresamente para os paradoxos da Garda de Franco, e o director da Banda, hai uns anos, creouno por boca de Onín, moito máis nobre. Pero os danzaríns subleváronse.Había que tocar aos Napoleones, pola contra non bailarían. Intelixible. Si algunha vez percorrestes as estreitas rúas de Lesaka o día de San Fermín seguindo os continuos movementos e cruces dos dantzaris, no aire da marcha de Napoleones, sexan de Kirguizistán ou de Noruega, seguro que se vos puxo a pel de galiña e a emoción desbordouvos. A emoción tamén está aquí.

Pola contra, á maioría dos giputxis novos que se achegan a pasar as festas de San Fermín máis euskaldunes que as de Pamplona, nacidos en San Sebastián ou Hernani, non se lles pon pel de galiña. A esas horas, despois de dedicar pola noite aos lesakarras os seus esforzos para que as festas sexan máis insoportables, quedan durmidos. Unha emoción de ilusión.

* * *

Os meus fillos dinme que me volvín vello enfurecido. Pode ser. Eu, como todos os demais, fágome vello un día ao día. Pero así como o modelo de mentalidade adolescente que se estende e arraiga cada vez máis na sociedade é imprescindible para os adolescentes, quero reivindicar que é totalmente inadecuado para os que xa estamos a madurar ou envellecendo.

Algo preocupante está a suceder nas nosas festas. As agresións homofóbicas e as violacións multiplicáronse e convocáronse manifestacións para mostrar o seu rexeitamento. Eu tamén os rexeito. Pero non só as agresións, senón tamén as inmensas formas de festa que estimulan o ambiente para elas: multitude de persoas + ruído + calor + alcol + outras drogas + sospeita de impunidade é un resultado moi perigoso da ecuación. Levamos anos escoitando que a loita armada era consecuencia dun problema político. E a que veñen esas violencias? Pénsao un par de veces, non como un adolescente.

Este verán sucedéronse outras festas insoportables. Excursión do Papa a Madrid. Detención do médico que axudou a morrer a varios en Baiona. O Departamento de Interior do Goberno Vasco ha modificado o percorrido da Compañía Jaizkibel en Hondarribia por non reparar antes a inseguridade dos disparos que mataron a unha muller por motivos de seguridade. Reforma clandestina da Constitución. A intensificación da crise e seguir vulnerando os dereitos dos traballadores. Proliferación demasa dos potakis (Pota: ommastrephes sagittatus). Non creo que iso axude a arranxar todo si repártense uns recipientes de plástico verdes. A menos que sexa para vomitar.