Pero a medida que o caso oral de Bateragune avanzaba, eses temores cara a Murillo e o xurado fóronse tranquilizando, polo menos no que respecta á opinión pública. No xuízo destapáronse moitas cousas, principalmente sobre a mentalidade dos procesados e tamén sobre o traballo político que estes realizaron nos últimos anos. Os imputados explicaron con claridade a pugna mantida no seo da esquerda abertzale e como conseguiron esa vitoria nas eleccións. Máis aínda, este sector vencedor da esquerda abertzale parecía estar a utilizar o mesmo xuízo tanto para evitar o castigo, como é normal, como para finiquitar completamente o debate interno e socializar unha forma de relato desa competencia.

Por todo iso, e porque durante o xuízo a tese e as probas da fiscalía foron tan débiles, había esperanza para a absolución na sociedade vasca. Había moitas razóns xurídicas para iso, pero, sobre todo, había unha conciencia profunda e forte dun novo tempo, e críase que aquel torpe “todo é ETA” de outrora non podía resolver o proceso de normalización política. Ademais, aínda que se sabe que na Audiencia Nacional pode suceder calquera caso, había antecedentes sólidos que reforzaban estas teses da absolución, como o caso Egunkaria ou o caso Udalbiltza. Todo iso, en boa parte da opinión colectiva da sociedade vasca.

E por iso, esta sentenza de pedra do caso Bateragune golpeou de forma inédita a conciencia colectiva da sociedade vasca. Até o punto de obrigar ao lehendakari, Patxi López, a dicir que esta sentenza non se entende na sociedade vasca. Trátase dunha sentenza que lle queimará a man nas próximas semanas e meses, porque se considera esta sentenza como unha medida contra a paz e, en definitiva, como un expoñente significativo da imposición estatal. O discurso da separación de poderes do Estado español e da necesidade de aprobar sentenzas é débil na sociedade vasca, pero esta sentenza, dirixida por Murillo, ha empequeñecido ese punto de vista porque, como suxire José Yoldi na súa blog dO País, esta decisión non se deriva das probas do sumario, senón das do xurado.

O coche é terrible. Di que non se pode demostrar que houbo un grupo chamado Bateragune, pero si que os procesados estaban ás ordes de ETA, uns como dirixentes de ETA –Otegi e Díez– e outros ás súas ordes –Zabaleta, Jacinto e Rodríguez–. E as probas? Di o xurado que non hai probas concluíntes, pero hai moitos indicadores que teñen suficiente forza para xustificar a sanción. Que indicadores? Que no Norte reuníronse e mantivéronse en segredo. Que o documento de ETA cumpríase logo nos documentos da esquerda abertzale –fundamentalmente o da acumulación soberanista–. Que existe unha terminología similar nalgúns documentos de ETA e noutros tratados polos procesados. Que non condenan a ETA e non piden claramente a súa desaparición...

E o máis sorprendente é que os imputados expresen publicamente a súa oposición á loita armada e que digan que ETA está a sobrar non é máis que un truco para eludir a condena. E o máis perigoso (páxinas 37 e 38 do auto) é que os procesados superaron coa súa actuación a liberdade de expresión e os dereitos de actuación política, e posibilitaron e amparado a actividade violenta doutras organizacións con ideas afíns.

En definitiva, a sentenza adianta un tema que estará na actualidade política nas próximas semanas: Si Bildu pode estar nas eleccións do 20 de novembro ou non. E o núcleo da sentenza é que non, que Bildu é, á fin e ao cabo, un instrumento inventado por ETA para a acumulación soberanista. A ver que di a fiscalía sobre a candidatura que presentarán Bildu-Aralar, pero é moi posible que se repitan agora todos aqueles capítulos que viviron na legalización de Bildu en maio.